Plovdiv’de açılan bir müze ziyaretçilere sıradışı bazı objeleri gösteriyor. İnsanlık tarihinde ilk “SMS”- kısa mesajlar, Tırnovo cezaevindeki icatlar, baykuş ötüşü ne zaman yeni hayatı müjdeler… Buna benzer obje ve soruların cevabını bu teşhirde bulabilirsiniz.

“Beklenilmedik, sürpriz, açık ve paylaşılan bir müze” adlı sergi çok standart dışı bir etkinliktir. Ziyaretçiler obje zenginliğini inceleyerek tek bir tarih hikayesine ışık tutmaktansa, tek bir objeye bakarak ondan yola çıkarak farklı hikayelerin yönünü çizebiliyor.

“Plovdiv 2019 Avrupa Kültür Başkenti” takviminde yer alan sergi, Ulusal Askeri Tarih Müzesinde açıldı ve çok beklenilmedik yönlere ışık tutan dokuz obje içeriyor. İlk “yönü” Prens Aleksandar Batenberg’in seyyar tuvaleti veriyor. Ulusal Askeri Tarih Müzesi görevlisi Slaveya Surçeva anlattı:

“Yüz yıllık geçmişe sahip bu objeyi göstermeyi bir kışkırtı olarak kabul ettik. 1917 yılında ünlü sanatçı Marcel Duchamp bir pisuar almış ve onu bir sergide gösterir. “Hangi obje sanat eseri sayılır” sorusunu böylece gündeme getiren sanatçı, günümüze kadar süre gelen bir polemiği açmış oldu. Söz konusu bu pisuarın sergide teşhir edilmesi ve “Hangi eser sanat eseri hangisi değil” sorusu bugün dünya sanat akademilerinde bile okutuluyor. Bizler de ziyaretçilere bu konuda sorular soruyor ve onlar da bu polemiklere katılıyor. Çek sanatçı David Çerni’nin Çekya’nın AB Konseyi Dönem başkanlığında Bulgaristan haritasını Türk alaturka tuvaleti şeklinde çizdiği o olay da hatırlatılıyor”.

Sergide başka ilginç şeyler gösteriliyor. Örneğin ilk “SMS” kısa mesajların geçen asrın 20. yüzyılında nasıl doğduğu anlatılıyor. Tarnovo hapsinden mahkümların yakınları onlara yarıdan ayrılmış ceviz kabuklarının ortasında mesajlar gönderdiği olay hatırlatılıyor.

Birinci Dünya Savaşında bir Bulgar bölüğünün kışlasına “kukumav kuşu” olarak da bilinen baykuş kuşu konar. Askerler kuşun bacağında Fransızca yazılmış bir ileti bulur. Bu haberde birkaç gün sonra büyük Fransız taarruzunun başlayacağı haber edilir. Bu hikaye hala tarihte gereken yerini bulmuş değil, diye anlattı Slaveya Surçeva. Bu haberi Fransızlar mı Bulgarlara iletti, yoksa Fransızların esir tuttuğu bir Bulgar mı bu mektubu baykuşla gönderdi hala anlaşılmış değil. Dimitır Dimitrov’un kalem parçası, kadın çantasını sapı, cep feneri tutacağı gibi objelerden yapılmış fotoğraf makinesi de sergide görülebilir. İlk Bulgar motorlu uçağını icat eden havacı Simeon Petrov’un yakasında uzun tüylü pilot deri montu da sergide yer alıyor. Sergi Plovdiv’in eski hava alanında kuruldu.

Fotoğraflar:militarymuseum.bg

Çeviri: Sevda Dükkancı