Bulgaristan’ın Osmanlı hakimiyetinden kurtuluşundan ve Aya Stefanos (Yeşilköy) Barış Antlaşmasının imzalanmasından dört ay sonra, Haziran-Temmuz 1878 yılında düzenlenen Berlin Kongresi, Bulgarların kendi devletlerini kurma hayallerini yıkıyor. Büyük Güçler, Berlin Kongresinde Aya Stefanos (Yeşilköy) Barış Antlaşmasını masaya yatırıyor ve Bulgaristan topraklarının parçalanması kararını alıyorlar.  Böylece Sofya’nın başkent olduğu Bulgaristan Prensliği ve Plovdiv’in başkent olarak seçildiği Osmanlı İmparatorluğu himayesindeki Doğu Rumeli kuruluyor. Makedonya, Batı Trakya, Rodoplar ve Istranca, Osmanlı İmparatorluğu topraklarında kalıyor.

Sözüm ona “San Stefano” Aya Stefanos (Yeşilköy) Barış Antlaşması sonucu kurulan Bulgaristan’ın parçalanmasını Doğu Rumeli halkı bir türlü kabullenemiyor. Bulgarlar, bölgede Osmanlı askerlerinin konuşlandırılmasına karşı çıkarken güvenlik güçlerde Bulgarların görev alması talebinde bulunuyor.

Osmanlı Sultanının geri attığı bazı adımlara rağmen Doğu Rumeli bölgesinde yaşayan Bulgarlar, Bulgaristan Prensiliği ile birleşme çabalarını sürdürüyor ve bazı kıdemli ordu ve jandarma subaylarını kendi davasına kazanmayı başarmıştır. 6 Eylül 1885 gecesi, binbaşı Danail Nikolaev komutasındaki ordu, Plovdiv’i ele geçiriyor ve Bulgaristan Prensi Aleksandır Batenberg’e Birleşme hareketini destekleme çağrısında bulunuyorlar. İki gün sonra, 8 Eylül günü Prens Aleksandır Batenberg, kendini “Kuzey ve Güney Bulgaristan Prensi” ilan ettiği  bildiriyi yayınlıyor.

Bugün Plovdiv Tarih Müzesinde açılan ve Birleşme Gününe adanan sergi, o şanlı günlere ışık tutuyor.

Sergi, Doğu Rumeli Meclisi için özel olarak kurulan binada yer alıyor. Fakat, şöyle ve böyle bu bina kullanılmıyor, çünkü Birleşme Günü’nden bir ay sonra ancak tamamlanıyor. Bina ve oradaki eserler hakkında bilgileri Muze Müdürü Stefan Şivaçev’ten alıyoruz:

Bulgaristan’ın Birleşmesiyle ilgili tarih belgelerinin izinin bulunması ve dünya yüzüne çıkarılması, müze çalışanlarının tam 50 yılını alıyor. Fakat bugün Stefan Şivaçev, müzenin, tarihin o döneminden yüzlerce esere sahip olduğunu büyük bir gururla paylaşıyor.

Herşeyden önce sahip olduğumuz mühür koleksiyonuna dikkatinizi çekmek isterim  diyor ve  bunların arasında Geçici Doğu Rumeli Hükümetinin mühürlerinin de bulunduğunu ekliyor. Ünlü siyasetçi ve gazeteci Zahariy Stoyanov’un şahsi mühürünü de sergiliyoruz. (Kendisi, Bulgaristan Gizli Devrim Komitesi'nin kurucusu ve lideri olarak Bulgaristan’ın Birleşmesinde önemli bir rol oynadı). En değerli eserelerden bazıları onunla ilgilidir. 1889'da Halk Meclisi başkanlığı sırasında çok genç yaşta ölüyor ve onunla ilgili çok az eşya korunmaktadır. Birleşme davasında yer alan farklı ordu birlikleri tarafından kullanılan bayraklara da özel dikkat gösteriliyor. Ayrıca birliklerin kullandığı silah koleksiyonu da büyük ilgi çekiyor ve hareketin ve bu davanın ulusal karakterini gözler önüne seriyor.

Foto:historymuseumplovdiv.org

Çeviri: Şevkiye Çakır