Bulgaristan başketinin merkezinde anlatılmaya değer o kadar bina ve sokak var ki... Sofya’nın en kısa sokağı olan “Malko Tırnovo”nun ilginç bir hikayesi var. Sadece 60 metre uzunluğunda olmasına rağmen, şehrin can damarı sayılan ve en kalabalık olan “Aleksandır I” meydanı ve “Dondukov” Bulvarını biribirine bağlıyor. Bu sokaktan geçenler sanki zamanda yolculuk yapmış oluyor. Bu sokağa yeni bir görünüm kazandıracak olan projenin mimarı Filip Boyaciyev şunları paylaşıyor:

Eski zamanlara, MÖ 4500 yıl öncesine baktığımız zaman burada Taş ve Bakır Çağına ait küçük bir yerleşim yerinin olduğunu söylememiz gerekiyor. Zamanda yolculuğa 2. yüzyıla devam ettikten sonra “Ulpia Serdica” döneminde burada bir binanın olduğunu söyleyebiliriz, fakat tam nasıl bir bina olduğunu henüz bilmiyoruz.

Bulgaristan’ın Kurtuluşu’ndan önce “Malko Tırnovo “ sokağında Sofya’nın Saat Kulesi bulunuyor. “Saat Kulesi”, bu dönemlerde Sofya’da çalışan ünlü Avusturyalı ressam Josef Oberbauer tarafından suluboya tablosunda resmedilmiştir. Bugün bu, çok değerli tablo, Sofya Sanat Galerisi’nde korunmaktadır. Kurtuluştan sonra sokağın çevresinde aktif bir şehir hayatı gelişiyor. Burada banka şubeleri ve sigorta şirketleri açılıyor. Zamanın en ünlü barı olan “Luna” bar da burada bulunuyor. Hatta söylentilere göre, Çar 3. Boris zor bir günün ardından burasını gizlice ziyaret ediyormuş. Çarlık dönemi sona erdikten sonra Devlet Güvenlik Dairesi, bu sokağı kendi güzergahı olarak kullanıyor. Bugün ise burada Devlet “Arşivler “Ajansı bulunuyor.

Devlet Güvenlik ve Sofya İçişleri Bakanlığı tarafından kullanılmadan önce, 1937 yılında inşa edilen bina, bir sigorta şirketine ve bir Alman ilaç şirketinin temsilciliğine ev sahipliği yapıyor. 1947'den sonra, yeni hükümetin muhalifleri tutuklanmasından dolayı herkeste korku yaratıyor. Bu binadaki tutuklamalar 60’lı yılların sonuna kadar devam ediyor ve söz konusu dönem zarfında tek bir kişi buradan kaçmayı başarıyor- bu da Sosyal Demokrat Partisi’nin eski lideri Stefan Tabakov. Onun buradan kaçışı, film senaryolarını aratmıyor. Tabakov, Bulgaristan’ı terk ediyor ve Avusturya’ya kaçmayı başarıyor. İlk başta burada bahçıvan olarak çalışıyor ve daha sonra tam 16 yıl boyunca radyoda çalıştıktan sonra emekli oluncaya dek, Avusturya İçişleri Bakanlığında çalışıyor.

Günümüzde “Malko Tırnovo” sokağının yenilenmesine dair birçok fikir mevcut. Fakat proje ancak bu yılın başlarında ortaya atıldı.

Geçtiğimiz yaz aylarında Sofya vatandaşlarının yardımıyla toplanan bilgiler, bugün de kaldırımlı sokağının anlattığı efsaneler ilginç bir hikayeye dönüştü. Fakat çok uzun zaman bütün hikayeleri bir araya getirecek ortak nokta eksikti. Kulağa çok basit gelse de, hepsini birleştiren şey zamandır.

Şu anda da devam eden projenin ismi böyle doğuyor-“Malko Tırnovo-Zaman sokağı”. Amaç, bazı binaların duvarlarının içine yerleştirilecek çeşitli interaktif unsurların, videoların veya fotoğrafların yardımıyla bizi zaman yolculuğuna çıkarmaktır. 

“Amaç, bu sokaktan geçerken tarih hakkında önemli bilgi sahibi olmaktır – diye anlatıyor Filip ve devam ediyor. Ancak, daha derine inip efsaneler ve hikayeler hakkında biraz daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, interaktif yollarla yapabilirsiniz.

Fotoğraflar:stolica.bg, arşiv ve BTA

Çeviri: Şevkiye Çakır