Bulgaristan’da öngörülen ve “Bonus- Malus” adı verilen yeni sistemin uygulamaya girmesiyle zorunlu araç sigortalarının fiyatı dört kat yükselebilir. Sigorta bedeli belirlenirken sürücüler farklı kategorilerde sınıflandırılacak ve yedi trafik ihlali kıstas alınarak gruplara ayrılacak. Sürücünün gireceği sınıfa göre zorunlu araç sigortasında %23 ile %25 arasında fiyat indirimi hakkı kazanacak. Ancak kategorilerde belirlenen trafik ihlalleri yoğun olan şoförlerin ödeyeceği sigorta %400’e kadar feci bir artış gösterebilecek. “Bonus- Malus” sisteminde yeni düzenlemeye göre, araç sigortasının bedeli sürücünün trafik kurallarına uymasına ve ihlal durumuna bağlı olacak. Zorunlu sigortada yeni fiyat belirleme çizelgesindeki yedi ihlal kıstası 2020 yılı başından çalışmaya başlayacak ve sigortacılar buna bağlı ücret belirleyecek. Zorunlu sigorta bedelinin sürücünün trafik disiplinine göre belirlenmesiyle, sürücülerin trafikte daha titiz ve kurallara karşı daha itaatkar olması hedefleniyor. Araç sigortası şoförün trafikteki tutumuna bağlantılı olsa da, bu sürecin yollardaki güvenliğe ne kadar katkı sağlayacağı hesaplanmadı.

Trafik kazalarını azaltacak etken olur mu, aşırı hız ve ölen ya da yararlananların sayısı azalır mı? Bunun analizi yapılmadı.Trafik Güvenlik Enstitüsü uzmanı Nadejda Minkova şunları belirtti:

Şimdiye kadar sadece masraflar konusunda netlik vardı. Sigortacılar sistemlerini yeni programa uyumlu hale getirmek, bilgi ve enformasyon sistemlerini adapte etmek, yargı giderleri ve İçişleri Bakanlığı’nın bütün süreçlerin teknolojisini hazırlamak ve güvenlik fonları gibi alanlardaki olası masraflar belirlendi.

Sigortacılık açısından Trafik Yasası ihlallerine bağlı trafik cezaları önem arz etmiyor. Sistemin etkili olması için burada motivasyon arttırılmalı. Diğer bir sorun ise, cezaların süresiyle ilgili. Örneğin Trafik yasasında yerleşim yerinde 20- 30 km. daha yüksek hızla giden sürücüye uygulanan cezanın ödenmesi için bir yıl süre veriliyor. “Bonus- Malus” sistemi ise bir aşırı hız cezasının temizlenmesi için 3-4 yıl gibi geniş bir zaman dilimi hakkı veriyor. Bu çok fazla bir süredir.

Toplumdaki beklentilere göre, sürücünün trafik disiplinine göre belirlenecek araç sigortası bedeli “Bonus- Malus” sistemi sürücüler üzerinde düzenleyici ve trafik kurallarına uymalarını sağlayacak etkisi olacak.

Nadejda Minkova ülkede her yıl 300 000 otomobil ilk kaydını yaptırdığını söyledi. Bu da toplam otomobil parkının %10’unu oluşturuyor. Yani her iki otomobil sahibinden birisi beş yıl arayla arabasını değiştiriyor. Aynı zamanda beş yılda her iki sürücüden biri azami bonus olan %25’ten sıfıra dönecek. Çünkü burada genelde eski ve ikinci el arabalar uzun süre kullanılıyor. Böyle bir arabanın sigortası yüksek olacak. O yüzden otomobil sahipleri eski araçlarını daha uzun süre kullanmak zorunda kalacak. Bu ikincil bir risk olacak, diyen Minkova, yollarda çevreye saygılı yeni otomobiller görmek istersek, sigortaları aşırı yükselterek, insanların eski araçlarını yenileriyle değiştirmesine engel olmamalıyız, dedi.

Çeviri: Sevda Dükkancı