Sofya “Aziz Yoan Rilski” ve Plovdiv “Aziz Kiril ve Metodiy” ruhban okulları birer dini lisedir ve burada Bulgaristan genelinden gençler okurken, Makedonya’dan, Moldova, Ukrayna ve Arnavutluk’tan Bulgar etnisiteli gençler de eğitim görebiliyor. Yurt dışından ve Bulgar diasporalarından çocukların ruhban okullarına alınması fikri 1996-2009 yılları arasında Piskopos Sioniy’in rektör olduğu dönemde doğuyor.

Sofya Ruhban Okulu Rektörü Arşimandrit Pahomiy şunları paylaşıyor:

“Bu Ruhban okulunda öğrenci olduğum dönemde gerçekleşti. Daha ozamanlar Bulgar diasporalarından çocuklar bu ruhban okullarında okuyordu, en çok da Moldova’dan gelen Besarabya Bulgarları vardı. Öyle ki, Ruhban okullarında dünyanın farklı bölgelerinden gençlerin okuması eski bir gelenektir. Bizler için okullarımızda okuyarak bu insanların maddi ve manevi şekilde  geleneklerine, halkına dokunma imkanı vermek bir gururdur.”

Arşimandrit Pahomiy, Ruhban Okulu’nun Bulgar diasporalarında öğrenci adayı bulma konusunda zorluk çektiğini söylüyor. Henüz Bulgar gençlerinin bulunduğu ülkelerde Ruhban okullarında okumak isteyenlerin ne okuyacakları ve Ruhban okulunun vatana, tarihe, maneviyata dokundurarak neler kazandıracağı açıklayan bir metodoloji geliştirilmiş değil. Şu anda bu kampanya Ruhban okulunu bitiren veya hala bu okulda okuyan öğrenciler tarafından yürütülüyor. Öğrenciler, tatillerde veya eğitimlerini bitirdikten sonra evlerine dönerken Sofya Ruhban Okulu’nda eğitim ile ilgili materyalleri de beraberinde götürüyor. Şu anda Bulgaristan’da Bulgar diasporalarında öğrenci adayı toplama ve bilgilendirme kampanyaları düzenlemek için geliştirilmiş sistem var, ancak ne yazık ki lise okulları için böyle bir sistem mevcut değil.

Bu yıl Ruhban okulu temsilcileri Arnavutluk Korça şehrinde  düzenlenen Eğitim Forumu’na katıldılar. Forum üniversite öğrencisi adayı toplamak için her yıl Eğitim Bakanlığı tarafından düzenleniyor.

Ruhban okulu için adayların Orta okul mezunu olması dışında daha ne tür şartlara uymaları gerektiği sorusuna Arşimandrit Pahomiy şu cevabı verdi:

“Dine karşı ilgileri olmalı, Ortodoks Hristiyanlık kurallarına göre vaftiz edilmiş olmalılar ve 4.50’nin üzerinde okul başarıları olmalı. Giriş sınavı da var. Bu sınav daha ziyade mülakat şeklinde gerçekleşiyor, buradaki amacımız çocukların gerçekten dini okulda okuma arzuları olduğunu görmek. Bu da tesadüfi değildir, çünkü bizim okulumuzun devamlı ayinlere katılmak, kilisede pratik yapmak, yurtta kalmak gibi bazı özellikleri var. Bu çocukların hazırlıklı olmasını ve gerçekten bu tipten okulda okuma arzuları olmasını gerektiriyor. Aileleri veya yakınları tarafından zorlanırlarsa, onlar bu okulun ritmine zor dayanabilirler.”

Arşimandrit Pahomiy, reşit yaşa ulaşmamış her çocuğun ailesinden çevresinden ayrılma anını zor atlattığını ekliyor. Bu daha uzak yerlerden gelen çocuklar için daha çok geçerli, çünkü aileleri ile irtibatları zorlaşıyor, evlerine gitme imkanları ise son derece kısıtlı oluyor. Öğrenciler, okulda kurdukları dostluklar ve öğretmenlerden aldıkları destek sayesinde zamanla bu zorlukları aşıyorlar. Yıllar içerisinde Sofya Ruhban Okulu’nda Bulgar diasporasından en çok eğitim gören çocuklar Moldova’dan Besarabya Bulgarları ve Arnavutluk’ta yaşayan Bulgarlar arasından olduğunu anlatıyor Arşimandrit Pahomiy ve sözlerine devamlar şunları paylaşıyor:

“Güzel olanı ise bu öğrencilerin büyük kısmının Bulgaristan’da kalarak burada üniversite eğitimlerini de bitiriyor olmalarıdır. Birçoğu farklı meslek alanlarını seçiyor. Bizim için en önemlisi bu öğrencilere imkan sağlamak ve onları Tanrı, din, dil, kültür hakkında bilgilendirmek ve destek sağlamak. İstekli olduklarında Ruhban okulunda geçirdikleri bu beş yıl içerisinde onlar  entegre olarak ana vatanlarına  yerleşebiliyor. Büyük bir kısmı geri dönüyor, ancak Bulgaristan’da iyi bir eğitim alarak dönüyorlar.”

Ruhban okullarındaki öğrenciler lise eğitimi hükümlerinin genel şartları kapsamında burs alıyor. Onlar Bulgaristan Ortodoks Kilisesi Sen Sinod’un burslu öğrencileridir, tam pansiyon hizmetinden yararlanıyor ve evlerinden gelirken veya evlerine dönerken yol masrafları da karşılanıyor. Ruhban okulundan mezun olduktan sonra aldıkları diplomalar Bulgaristan Eğitim Bakanlığı tarafından tanınıyor ve onlara Bulgaristan’da ve yurt dışında bütün üniversitelerde bütün bölümlere başvurma hakkı veriyor. Ruhban okulunda en az 4.50 notu ile mezun olan öğrenciler, Sofya “Aziz Kliment Ohridski” Üniversitesi’nin Teoloji Fakültesi’nde giriş sınavına katılmadan eğitimlerinde devam edebilir.

Fotoğraflar: sofia-seminaria.org  ve BGNES

Çeviri: Özlem Tefikova