Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2024 Tüm hakları saklıdır

Tarih ve meçhul gelecek arasında sıkışıp kalan alışveriş merkezi - Tsentralni Hali

Sofya Merkez Hali
Photo: Ani Petrova

Et, süt ürünleri, kümes hayvanları, balık ve sebze sunulan ilk modern kapalı pazar olan Sofya Merkez Hali (Tsentralni Sofiyski Hali), Bitola şehri yakınlarında doğan mimar Naum Torbov’un eseridir. Ayrıca mimar bir zamanlar bugünün Sofya Şehir Sanat Galerisi’nin yerinde bulunan, ancak II. Dünya Savaşı sırasında bombalanması ile yıkılan Sofya Kumarhane Binası’nı da tasarlamıştır. 1911’deki açılışından sonra 1940 yılının ortalarına kadar Sofya Merkez Hali’nde yaklaşık 170 dükkan ve küçük esnaf çalıştı. Başkent’in göbeğinde, Mariya Luiza bul. ve Ekzarh Yosif sokağı arasındaki köşede bulunan binanın cephesi, caddenin karşı tarafındaki, bir kısmında Sofya Bölgesel Tarihi Müzenin bulunduğu, Merkezi Hamam (Tsentralna Mineralna Banya) binasına benzerliği ile dikkat çekiyor. Olağanüstü mimarisinden dolayı, 1955 yılında Sofya Merkez Hali ulusal öneme sahip kültürel miras statüsü aldı.

Başkentin simgesi haline gelen bina, 21. yüzyılın başında özel bir şirkete satılmasına rağmen inşa edilme amacını günümüze kadar korumayı başardı. Ancak yaklaşık olarak 20 yıl sonra, geleceği tehdit altında. Nedeni ise, bina sahibi şirketin mülkünü Alman perakende zincirine, kendi süpermarketini açması için satmış olması. Alıcının, Milli Taşınmaz Kültürel Miras Enstitüsü’ne onay için sunduğu projenin ardından, bu bilgiye tesadüfen ulaşıldı. Konu, “Spasi Sofya” sivil toplum kuruluşu temsilcisi, bağımsız belediye meclis üyesi Boris Bonev tarafından halka duyuruldu. Sivil toplum kuruluşu üyeleri bina önünde insan zinciri oluşturdu ve yeniden inşaa projesinin yayınlanıp, kamuoyu tartışmasına açılmasını talep etti. 

Foto: BGNES

Boris Bonev’in Kültür Bakanı Velislav Minekov ile yaptığı görüşmenin ardından, Hali’n özel mülk olmasından dolayı Bakanlığın müdahale yetkisi olmadığı ortaya çıktı. Fakat bu durumun, binanın ulusal önem taşıyan kültürel miras olduğu gerçeğini ortadan kaldırmadığı görüşünü paylaşan Bonev, Bulgaristan Radyosu’na verdiği röportajın devamında şunları söyledi:

Boris Bonev Foto: BGNES

"Bir binanın böyle bir koruma statüsü ile sınıflandırılması durumunda, sahibinin özel kişi olmasına rağmen, aklına geleni yapamayacağı anlamına gelmektedir. Hem uzman tavsiyelerini, hem de kamuoyunun görüşlerini dikkate almak zorundadır.“

Mimari eserin savunucuları, binanın satış yolu ile sahip değiştirmesinin, resmi olarak yasal olmasından dolayı durdurulamayacağını, ancak Hali’n otantik görünümü ve kullanım amacını koruma olanaklarının henüz tükenmediği görüşünü paylaştı.

"Sofya Belediyesi ve devletin bu binanın mülkiyetini satın alması için çaba sarf etmesi gerekir. İç ve dış mimarinin korunması ile ilgili yönetmeliğe uyulmaması nedeni ile perakende zincirinin projesi hayata geçirilmezse, binanın yeniden alışveriş merkezine dönüştürülmesi için devletin ve belediyenin müdahale etmesi gerekir. Ayrıca Hali’n girişinde perakende zinciri veya sahibinin arması değil, Sofya’nın armasının bulunması da tesadüf değil“ diye hatırlattı belediye meclis üyesi Boris Bonev.

Foto: BGNES

Üçüncü bir olasılığı da göz ardı etmemek gerek – şu andaki mülkiyet sahipleri, belediye, devlet ve perakende zincirin temsilcileri arasında bir görüşme yapılabilir ve Hali’n geleceği için yeni bir iş planı geliştirilmesi yönünde bir anlaşmaya varılabilir.

Kamu çıkarlarının özel çıkarların önüne geçip geçmeyeceğini ve şehir simgelerinden birinin yaşamının nasıl devam edeceğini zaman gösterecek.

Fotoğraflar: Ani Petrova, BGNES

Çeviri: Bedriye Haliz




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

Cuma öğleden sonra

Cuma öğleden sonra dini konulardaki sohbetimizde Vedat Ahmet ile birliktesiniz.

Eklenme 20.12.2024 14:05

İgnajden- İsa Mesih’in doğumu için manevi hazırlık zamanının başlangıcı

Ortodoks Kilisesi, 20 Aralık’ta Aziz İgnatius gününü kutluyor. Bulgarların halk takviminde İgnajden olarak adlandırılan bu günde Meryem ananın doğum sancılarının başladığına inanılıyor. Bu inanış “İganjden’den Noel’e kadar Meryem ana acı çekti”..

Eklenme 20.12.2024 05:10

Cuma öğleden sonra

Kelime anlamı itibarıyla “dönmek, geri dönüş, dönüş yapmak, rücu etmek” anlamlarına gelen tövbe kavramı, dinî literatürde mezmûm/zemmedilen, yerilen, kötü ve olumsuz şeylerden vazgeçip övülen, güzel ve olumlu şeylere yönelmek şeklinde tarif edilmektedir...

Eklenme 13.12.2024 14:05