Bundan 60 yıl önce bir efsane doğdu. Rodop dağında o zamana kadar işitilmemiş müzik sesleri yayıldı. 100 kaba gaydanın bir ağızdan seslenmesi, ilki düzenlenen ‘Rojen’ ulusal halk şarkı ve çalgı yarışmasındaki seyircileri adeta coşturdu. Yeni kurulmıuş ‘100 kaba gayda’ orkestrası ise ‘Rodopların Harikası’ olarak ilan edildi. Yıl 1961’di. Apostol Kisöv /1924-2007/ tarafından bir araya getirilen Smolyanlı yüz gaydacı topluluğu yurt içinde ve dışında Bulgar halk müziğinin onbinlerce hayranının gönüllerini adeta fethetti!

100 kaba gaydanın yarattığı ses karşısında herkes dikkat kesilip tüyleri diken diken olur, zaman sanki bir an için durur. Hissedilen bu duygu bugüne dek değişmiş değildir. Niçin? diyeceksiniz. Çünkü gayda Bulgar folklorunun simgesine dönüşen bir çalgı. Rodoplar’a özgü ‘kaba gayda’ türü ise bu dağın ses cümbüşünü yansıtır, yumuşak sırtları ile bunlara bürünmüş taş evli köylerin görünümünü canlandırır. ‘Kaba’ sesli bu gaydanın cazibesi bu özelliğinde saklıdır. Bunun derin, kalın sesi var, rengi mükemmeldir.

Smolyan’dan 100 kaba gayda artık 60 yıldır bir ağızdan çalıyor, gaydacı topluluğu ise uluslararası folklor festivallerinde sık sık birincilik ödüllerine layık görülür. Bu çalgı toplululuğu Bulgaristan’ın maddi olmayan kalıtının ‘Diri insan hazineleri’ sistemine dahil edilmesi bir rastlantı olmasa gerek. Orkestra şimdi Smolyan kentinin ‘ Orfeevi gori-1870’ okuma yurdunda provalarını yapıyor, Bulgar patento dairesinin tescilli markası olarak bir diploma sahibidir.

Smolyan’dan 100 kaba gayda artık 60 yıldır bir ağızdan çalıyor, gaydacı topluluğu ise uluslararası folklor festivallerinde sık sık birincilik ödüllerine layık görülüyor. Bu çalgı toplululuğunun Bulgaristan’ın maddi olmayan kalıtının ‘Diri insan hazineleri’ sistemine dahil edilmesi bir rastlantı olmasa gerek. Orkestra şimdi Smolyan kentinin ‘ Orfeevi gori-1870’ okuma yurdunda provalarını yapıyor, Bulgar patento dairesinin tescilli markası olarak diploması var.

Smolyan’ın Raykovo mahallesinden usta gaydacı Hristo Topçiev, ‘100 kaba gayda’ topluluğunun önde gelen çalgıcılarından biridir. Kendisi dünyanın en küçük ve en büyük gayda örnekleriyle ünlendi. 

„100 kaba gayda“ topluluğunun bir junioru da var. Bu, uzak 1956 yılında Apostol Kisöv tarafından eski kaba gaydayı yaygınlaştırmak üzere Devin kasabasında kurduğu çocuk gaydacı orkestrasıdır.