Bundan 70 yılı aşkın bir zaman öncesi kara akbabalar Bulgaristan’ın birçok bölgesinde biyo çeşitliliğin ayrılmaz bir parçasıydı. İntansif tarımın uygulanması ve zehirli kimyasalların kullanımıyla bu leşçil kuşlar zamanla uzun yıllık habitatlarını terketmeye başladı. Nesli en hızlı tükenme tehlikesi altında olmasına rağmen, yasa dışı avlayanların kurbanı oldukları haller az değil. Yok olma tehdidinden dolayı 1962 yılından itibaren bu kuş Balkan akbabayı koruma planına dahildir. Planda, suni koşullarda ve reintroduction yoluyla üremeleri için bir sıra önlem öngörülüyor. İzleme ve telemetri cihazıyla takipleri de düzenlenmiştir. Akbabanın korunması için, tarım ilaçlarına ve yasadışı avlanmasına karşı toplumsal kampanyalar da düzenlenir. Enformasyon tabelaları konulur, akbabanın uygun yaşamsal alanlarda üremesinin yeniden sağlanmasıyla ilgili olanaklar ele alınır.

‘Kara akbabanın aydınlık geleceği’ projesine göre ‘Vraçanski Balkan" bölümünün koordinatörü, ‘Yırtıcı kuşları koruma derneği’ başkanı Georgi Stoyanov, BNR-Vidin’e mülakatında, insanın farklı faaliyetlerinden dolayı Bulgaristan’ın birçok bölgesinde akbaba neslinin tükenmeye başladığını belirtti. Sözlerine göre, kara akbaba özellikle Balkan yarımadasında çok nadir görülen bir kuş türüdür. Bu yıla kadar kara akbaba yalnız Kuzey Yunanistan’ın bir bölgesinde yuva kuruyordu. Bu yıl ise Bulgaristan’da da yuva kurması gözlemleniyor. ‘Kara akbabanın aydınlık geleceği’ projesine göre Doğu Stara planina dağının Kotel bölgesinde yuva kuran bir çiftimiz var’ diye açıkladı Georgi Stoyanov.

Forest Dadia-Lefkimi-Soufli milli parkı olarak da bilinen Doğu Rodoplar’daki ‘Dadia’ Yunan sit alanında ise beyaz başlı akbaba, şah kartal ve küçük orman kartalı da yuva kuruyorlar. Topraklarımızda gözlemlenen bir akbaba çifti tam bu sit alanından geliyor. ‘Vahşi’ olan iki kara akbaba da yanımıza geldi. Birisi, vahşi bir kuştur, diğeri ise bu yıl Doğu Stara Planina dağının ‘Sinite kamani’ tabiat parkında yakalanıp takip cihazı ile donatıldı.

Böylece kara akbaba sayısı Vratsa Balkanı bölgesinde toplam 20 oldu. Uzmanlara göre, Yunanistan’ın Doğu Rodoplar’daki üreme kolonisi dışında bu bütün Balkanlar için rekor bir sayıdır. Doğayı koruyanlar bu başarıyı beyaz başlı akbaba neslinin sürdürülmesine yönelik on yıllık çalışmalara bağlıyorlar. Onların varlığı kara akbabaların da bu bölgeye celbedilmesi için önem taşır.

"Bunlar, henüz cinsel olgunluğa erişmemiş genç kuşlar oldukları için yuva kurma alanları ve partner araştırıyor,çiftler oluşturuyorlar ve bu normal bir süreçtir. Programlarımız, AB’nin nesli tükenmiş ya da yok olma tehdidi altındaki hayvan türlerinin sürdürülmesine yönelik fonlarınca destekleniyor. Akbaba, doğanın ‘çöpçüsü’ olarak bilinir, Balkan Yarımadasına gelince kara akbaba şimdiye kadar sadece Yunanistan’da yuva kuruyordu’ diyor sözlerinin sonunda ‘Yırtıcı kuşları koruma derneği’ başkanı Georgi Stoyanov.

Derleyen: Darina Grigorova /BNR- Vidin’in mülakatından yararlanarak/

Çeviri: Neli Dimitrova

Fotoğraflar: greenbalkans.org