Elektrik fiyatları birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi Bulgaristan’da da yükselmeye devam ediyor. Aynı zamanda fiyatların yükselmesi ile enerji şirketlerinin de karları yükseliyor. Bulgaristan’da böyle firmaların başında gelen, elektrik piyasasındaki ana oyuncu, devletе ait olan Ulusal Elektrik Kurumu NEK’tir. Son mali raporlara göre şirket bu yılın ilk dokuz ayında 142 milyon avro kar yaptı. Bunun devasa bir büyüme olduğu söylenebilir, çünkü önceki yıla kıyasla, aynı dönem için kar 307 bin avroydu. Serbest enerji borsasındaki elektrik fiyatları, bağımsız enerji borsasındaki rekor fiyata, 1 MWh başına 260 avro’ya ulaştı, hatta geçti bile. Money.bg sitesinde yayınlanan bilgiye göre “Ülkemiz elektrik fiyatlarındaki artış ile еn ciddi yükselişi kaydetti ve yine Avrupa kıtasındaki en yüksek fiyatlara sahip ülkeler arasına girdi”. Aynı zamanda 1MWh başına 100 avronun biraz üzerinde fiyatlarla Bulgaristan’dan elektrik ihracatı devam ediyor.

Şimdilik ev tüketicileri, devlet tarafından düzenlenen piyasa fiyatlarında elektrik tedarik ettiklerinden dolayı fiyatlardaki artışı doğrudan hissetmiyor, ancak bunun 1 Ocak’tan itibaren değişmesi bekleniyor. Farklı uzmanlara göre ev tüketicileri için elektrik fiyatlarındaki artış % 20 ile % 50 arasında olacak. Ortalama maaşın 789 avro olduğu, Avrupa Birliği’nin en fakir ülkesinde, mütevazi gelir seviyeleri olan birçok insan kendini “enerji fakiri” sınıfında bulacak ve faturalarını ödemek için devletten yardım almak zorunda kalacak. Daha şimdiden uzmanlar bu yönde kafa yormaya başladı, birçok farklı öneri ve fikir var, ancak olağan ve çalışan bir parlamento olmadan, kararların alınması zor. Aynı zamanda daha pahalı elektriğin etkisi Ekim ayında kaydedilen % 6 oranındaki yıllık enflasyonda aşikardı.

• Vatandaşımız hayatın pahalılaşmasına nasıl tepki gösteriyor?

Vatandaşlara nazaran, firmalar artık tükettikleri 1 MWh enerji başına 56 avro devlet yardımı alıyor. İş dünyası bu yardımı yetersiz buluyor ve 97 avro olması yönünde ısrar ediyor. Bulgaristan İşverenler Örgütü Birliği’nin Bulgaristan Başbakanı’na gönderdiği yazıda “Telafi mekanizmasının fiyatların aşırı derecede yüksek olduğu süre boyunca devam etmesi ve aynı zamanda boyutlarını yeterince yansıtacak şekilde ayarlanması gerektiğine inanıyoruz” denilmekte.

Geçici Enerji Bakanı Andrey Jivkov, Ekim ve Kasım aylarında iş dünyasına sağlanan yardımların toplam tutarının 450 milyon leva (yaklaşık 225 milyon avro) olduğunu açıkladı. Aralık ayı için yardım olup olmayacağı sorulduğunda Bakan, o dönemde buna yeni parlamentonun karar vereceğini açıkladı ve “Parlamento elektrik ve doğal gaz üzerindeki tüketim vergilerinin ve diğer vergilerin düşürülmesi gibi başka önlemler de alabilir” dedi.

Elektrik fiyatlarındaki yükselişin hangi seviyelere ulaşacağını ve daha ne kadar süreceğini kimse bilmiyor. Bazı analiz uzmanlarına göre kışın sonunda fiyatlar normalleşecek, ancak bunun tam olarak ne anlama geldiğini açıklamıyorlar, yani fiyatlarda düşüş mü olacak, yoksa zaten oldukça yüksek seviyede mi kalacaklar belli değil. Sonuç ne olursa olsun, Bulgaristan’da her geçen gün daha çok kişi ve firmalar için durum daha da zor oluyor. Gaz ve ısıtma fiyatlarındaki artışı da ilave edersek durum daha da vahim oluyor.

Her zaman mutlu ve mutsuz olanlar olacak. Bu durumda sadece elektrik şirketlerinin karda olduğunu söylemek mümkün.

Ucuz elektrik üreten, kömürlü elektrik santrallerinin kapatılmasının kaçınılmaz olduğu varsayılarak, gelecek tüketiciler için pek pembe görünmüyor. Bunun yanı sıra rekabetçi fiyatlarda elektrik üretimini sağlayacak yeni bir elektrik santrali veya mevcut nükleer elektrik santrali “Kozloduy”un genişletilmesi ile nükleer kapasitenin genişlemesine ilişkin birçok belirsizlik var.

Fotoğraflar: BGNES,  EnergyLive

Çeviri: Bedriye Haliz