Son yıllarda siyasetçilerin, kurumların ve sivil vatandaşların “Holokost’u hatırladıklarında kullandıkları söz “Artık hiçbir zaman!” sözü oluyor. İnsanlar 80 yıl önce olayların artık tekrarlanmamasını istiyor. Hiçbir zaman!

27 Ocak 1945’te Sovyetler Birliği’nin Kızıl Ordusu Auşvits’teki kampa girerek hayatta kalmayı başaran son mahkumları kurtarıyor. Nazi rejimi sırasında bu kampta genelde Yahudi olan 1 milyonun üzerinde kişi öldürüldü. Avrupa genelinde Holokost kurbanlarının sayısı ise 6 milyonun üzerinde.

1996 yılında Almanya cumhurbaşkanı Roman Hertsog’un inisiyatifi ile 27 Ocak tarihi Holokost kurbanlarını anma günü olarak belirlendi. 2005 yılında Birleşmiş Milletler bu günü, yani 27 Ocak tarihini Uluslararası Holokost’u anma günü olarak kabul ettiler. Geçmişte yapılan hataların tekrarlanmaması için tarih hatırlanmalı. Dışişleri Bakanlığı’na bağlı Devlet Kültür Enstitüsü, yıllardan beri bu yönde çalışıyor ve önemli tarihlere adanan farklı programlar düzenliyor.

Bulgaristan Radyosu’na konuşan Devlet Kültür Enstitüsü Müdürü Snejana Yoveva – Dimitrova şunları paylaştı:

“Online platform üzerinden Bulgar yapımı “Vıpros na otselyavane” (“Hayatta kalma meselesi”) isimli belgesel filme erişim sağladık. Filmin sinema yönetmeni ve yapımcısı yıllardan beri New York’ta Elka Nikolova. 

Elka Nikolova, çocuklukları antisemitizm propagandasının endişeli yıllarında Bulgaristan’da geçen üç Yahudi hakkında çok enteresan bir hikaye anlatıyor. Filmde odak notkasında Yahudi ailelerinin Filistin’e gitmesi, Avrupa’dan New York’a kadar giden yollarını anlatıyor.”

40 dakika süren ve İngilizce altyazısı olan film, ücretsiz olarak 30 Ocak tarihine kadar buradan izlenebilir.

Bu inisiyatif, Devlet Kültür Enstitüsü’nün Bulgaristan ve Norveç arasında antisemitizme karşı mücadele ve Avrupa mirasını koruma projesi kapsamında düzenleniyor.

Uluslarası Holokost’u Anma günün Sofya “Aziz Kliment Ohdidski” Üniversitesi de İsrail Büyükelçiliği, Halk Meclisi, Dışişleri Bakanlığı ve Bulgaristan’da Yahudiler Organizasyonu “Şalom” ile ortaklaşa program düzenleyecek. Programda Sofya Üniversitesi Rektörü Prof. Anastas Gercikov, İsrail Büyükelçisi Joram Elron, Almanya Büyükelçisi Kristof Ayhorn ve Bulgar kurumları temsilcileri konuşma yapacak.

Bulgaristan İkinci Dünya Savaşı esnasında ülkemiz yaklaşık 50 bin Yahudi’yi kurtarmayı başardı. 

• Аmalia Aronova: Bulgaristan’da Bulgar Yahudi ayrımı yapılmazdı

1941 yılında Bulgaristan’ın Üçlü Pakt’a katılmasının ardından Hükümet Yahudi karşıtı politika gütmeye zorlanıyor. Fakat toplumun,

Kilise’nin, siyasetçi ve entelektüellerin sert tepkisi karşısında iki yıl sonra Yahudilerin kamplara gönderilme planları durduruluyor.

Bu protestoların öncülüğü o zaman Halk Meclisi Başkanı yardımcısı Dimitır Peşev yapıyor.

Dimitır Peşev’in bu hareketi 1997 yılında İsrail’de “İyiler Ormanı’nda” ismini taşıyan bir ağaç ile ebedileştirildi.

• Dimitır Peşev’in Küstendil’deki evi kurtarılan Yahudilerin hatırasını saklıyor

Çeviri: Özlem Tefikova