Çek asıllı Hermann ve Karel Škorpil kardeşler, hayatının büyük bir bölümünü tek bir davaya-Bulgaristan’a adadı. Tarihçi, arkeolog, öğretmen, doğa araştırmacısı, humanist, idealist olan iki kardeş, Bulgaristan’a 19.yüzyılın 80’lı yıllarında geldi ve Varna’ya yerleşti. 

Dönemin birçok Çek toplum insanı ve aydını gibi, iki kardeşin de, zor ve uzun süreli Osmanlı yönetiminden sonra yeni kurtarılan Bulgaristan devletinin yeniden ayağa kalkmasına yardımcı olma fikrinin temelinde Slav dayanışması yattı. 

Ülkemizde Hermann ve Karel Škorpil kardeşler, bilim arkeolojisi ve müze çalışmalarının kurucuları olarak biliniyor. 

“Onları, Bulgaristan’ın son Uyanış dönemi kişileri olarak tanımlıyorum” –diyor VarnaTarih Müzesi’ndenve "Škorpil kardeşler -Tarih Belleğin Koruyucuları" mobil uygulamanın yaratıcısı mühendis Petar Atanasov: 

„Genelde isimleri Varna ile ilişkilendiriliyor, onlar önce Varna Arkeoloji Birliğinin, ardından da Varna Müzesi’nin kurucuları sayılır. 

Belki de biliyorsunuz, Çek kardeşler, Bulgaristan’ın ilk paytahtı Pliska’nın yerini tespit eden, keşfeden ve gösteren kişilerdir. Aynı zamanda Bulgaristan topraklarında Trak taş devri mezarlarının ilk araştırmacıları da yine onlar. Yine az bilinen fakat çok büyük bir öneme sahip bir gerçek daha var.

Škorpil kardeşlerinin, coğrafya, mineral araştırmaları, hayvan ve bitki türleri gibi farklı doğa bilimlerine büyük ilgisi vardı.Ve öğretmen olarak çalıştıkları her yerde, buna benzer doğa bilim aktivitelerinin temellerini attılar,yeni bitki ve hayvan türleri keşfettiler. İlk Bulgaristan coğrafya ders kitabi yine onlara ait vs.”

Çek kardeşlerinin çalışmadığı alan yoktur. Fakat Hermann ve Karel Škorpil kardeşler, yerel halkın ihmali nedeniyle harap olmuş tarihi mirası korumaya en fazla özen gösterdi. 

Onların sayesinde il merkezlerinde farklı çağlara ait ilginç eserlerin bulunduğu ilk tarih müzeleri kapılarını açtı.

Bu eserlerin birçoğu, yine Çek kardeşler sayesinde hazine avcılarının elinden kurtarıldı. Bu amaçla, kendilerini bu tür hazine avcısı tehlikesi konusunda uyaran yardımcılardan oluşan ülke çapında sözüm ona genişbir "casus" ağı geliştirdiler: 

„Bugün gençler, ulaşımın olmadığı zamanlarda iki öğretmenin öğretmen maaşlarıyla Bulgaristan'ın her yerine seyahat edebilmelerine ve bu kadar çok iş yapmalarına oldukça şaşırıyorlar.Bugün bile bilim adamları, hala onların araştırmalarınıkullanıyor. Karel Škorpil’in yaşadığı ev hala ayakta ve Varna’nın “Şkorpil” sokağında bulunuyor ve evin projesi Karel Škorpil’e ait. 

Varna Tarih Müzesi’nde kardeşlerin özel eşyaları, eskizleri, çizimleri korunuyor. Fakat gerçek şu ki, tarih sergilerimizde yer alan eserlerin birçoğunu onlar keşfetti.” 

Bundan birkaç gün önce Ruse Tarih Müzesi’nin 120.kuruluş yıldönümü nedeniyle “Škorpil tarafından keşfedilen” başlıklı sergi açıldı. 

Özellikle sergi, Karel Škorpil’in Ruse bölgesindeki davasına odaklanıyor, çünkü bundan yüz yıldan fazla bir zaman önce,“Rusenski Lom” Nehri vadisinde bugün bildiğimiz kutsal alanların ve nekropollerin çoğunu Karel Škorpil keşfetti ve haritasını çıkardı.  

Çeviri: Şevkiye Çakır