Her yıl 12 000 000 insan içme suyundan bulaşan hastalıklar yüzünden hayatını kaybediyor ve bu sayı ne yazık ki artmaya devam ediyor.  Bu nedenle ortaya çıkan yeni bulaşıcıları en başarılı şekilde nasıl nötralize edileceği konusunda bilim dünyasının acilen bir şeyler yapması gerekiyor. Dünyanın dört bir yanında bu soruna çözüm arayan araştırmacılar arasında, kısa süre önce küresel bir kozmetik şirketi ve UNESCO tarafından sunulan “Bilimde Kadınlar” ödülünü kazanan genç Bulgar bilim insanı Doç. Dr. Nina Kıneva – Dobrevska da var.

Nina, bilimsel araştırmalarını, insanın biyolojik bir tür olarak hayatta kalması adına küresel sorunlardan biri olan suyun temizliğine odaklıyor.  Sofya Üniversitesi “Az. Kliment Ohridski” ye bağlı Kimya ve Eczacılık Fakültesi, “İnorganik Kimya” departmanının bir parçası olan bilim insanı, “İlaçlarla su arıtma” projesi ile jüriyi etkilemeyi başardı ve 5 bin dolarlık bursu kazandı.

Nina Kıneva projenin önemini şu sözleri ile anlattı:

“Sorun gerçekten güncel, küresel ve insanlığın varlığı ile ilgili. Her geçen gün hava gazlarla, sular ise hayvan ve insan sağlığı üzerinde zararlı etkisi olan her türlü zehirli madde ile kirlenmeye devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün raporu, birçok hastalığın tam olarak kirli su tüketimi ile ilgili olduğunu ve etkilenen alanların sayısının her geçen gün arttığını gösteriyor.”

Ortaya çıkan su kirleticileri arasında doğaya zarar veren, farklı işlev ve özelliklere sahip farmasötik ilaçlar var.  Ne yazık ki arıtma tesisleri onları parçalamayı başaramıyor ve düşük konsantrasyonlarda da olsa suya karışıyorlar. Nina Kıneva, “Toksik kirleticileri zararsız maddelere dönüştürmeye yardımcı olan titanyum dioksit ve çinko oksit gibi fotokatalizörlerin rolü burada devreye giriyor” dedi ve amacının böylece temiz su elde edilmesini sağlamak.

Çek Cumhuriyeti, Japonya ve İsrail’de uzmanlıkları olan Nina birçok ülkeden çalışma daveti alıyor, ancak Bulgaristan’da kalıp, kendini burada geliştirmeyi seçiyor. Nina, “Burada kaldım çünkü vatanımı ve Bulgar folklorunu çok seviyorum. Ayrıca ülkemizin genç bilim insanlarına vereceği çok şey var” dedi.

Bilim insanı bir süre önce bilimsel danışmanlarının kendisine davrandığı gibi, Bulgaristan’daki yetenekli gençleri bilime teşvik etmek için laboratuvarının kapılarını onlara açtı:

“Şu anda benim yanımda çalışan ikinci sınıf Kimya öğrencisi var. O çok genç, becerikli, bilgili, akıllı ve daha şimdiden birçok fikri olduğu için ona hayranım. Tüm bu fikirleri gerçekleştirmek için, onun Bulgaristan’da kalması için elimden gelen her şeyi yapacağıma eminim” dedi.

Bir kız annesi olan Nina Kıneva, tüm hayallerinin arkasında “birçok zorluk, nice uykusuz geceler, başarısız deneyler, 77 bilimsel makale ve 100’e takın bilimsel konferans” olduğunu paylaştı.

• Bulgaristan’da bilim insanlarını cesaretlendiren program - “Bilimde Kadınlar”

• Dr. Katerina Takova, koronavirüs teşhisi için ürün geliştiriyor

Çeviri: Bedriye Haliz