Bulgarlar için Özgürlük Havarisi Vasil Levski’den başka daha ilham verici bir kişilik yok.Trajik ölümünün 150. yıldönümü, bu aydın Bulgar şahsiyetine saygı ifadesinde bulunmak, hayatı ve devrimcilik faaliyetleri ile ilgili yerleri ziyaret etme vesilesidir.

• Levski'nin izinde

Ziyaretlere doğduğu şehir Karlovo’dan başlayabiliriz

Bu küçük kasabanın merkezinde çiçeklerle çevrili bahçenin ortasında küçük tek katlı bir ev görüyoruz. Burada 18 Temmuz 1837 yılında daha sonra Levski adı ile anılan Vasil Kunçev dünyaya geldi. Ev, 18. yüzyılda dedesi Kunço İvanov tarafından inşaa edildi. Evde bir yatak odası, bir misafir odası, bodrum, atölye ve boyahane vardı. Fakat Özgürlük şavaşı dolaylarında bina terkedildi ve yıkıldı. Daha sonra kaldırımlı bahçesi, çeşme ve duvarı ile beraber tekrar inşa edildi. Günümüzde herkes Özgürlük Havarisi’nin ilk yıllarını geçirdiği bu evi ziyaret edebilir, ahşap dolaplı ve üç ayaklı iskemlelerin olduğu küçük odaları görebilir. Burada ona ait orijinal fotoğraflar, özel eşyalar ve belgeler görülebilir.

• Özgürlük Havarisi Vasil Levski’nin doğduğu ev ziyaretçi akınına uğruyor

Levski’nin izinde mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir kasaba Loveç

Loveç kasabası, Levski’nin kurduğu “Vıtreşna Revolütsionna Organizatsia – VRO (İç Devrim Organizasyonu)’nun başkenti sayılır.

Burada Vasil Levski, dava arkadaşları ile beraber en çok zaman geçirdiği için, kasaba da onun varlığının izlerini taşıyor. Günümüzde turistler, Turizm Enformasyon Merkezi’ne giderek “Po Stıpkite na Apostola” (Özgürlük Havarisi’nin İzinde) kartı alabiliyor.

Loveç Belediyesi’nden Stanislav Stoyçev şunları paylaştı: “Vasil Levski’nin en büyük müzesi Loveç’te, bu müzede Levski’ye ait en fazla özel eşya kornuyor, ayrıca 14 metre yüksekliğindeki en yüksek ve büyük heykeli de burada bulunuyor.

Üstü kapalı köprüde  şehrin maketi var, burada ise Levski’nin en küçük heykelini görebilirsiniz. Müzenin yanında yer alan “Uspenie Bogorodiçno” Kilisesi’nde Levski bir zamanlar koroda yer almış. Levski’nin evlerinde kalarak Osmanlı yetkililerinden gizlendiği Hristo Tsonev-Latinetsa, Mariya ve Nikola Sirkovi gibi devrimcilerin evleri de bulunmakta.”

Troyan Manastırı’nı ziyaret ederek Levski’nin gizlendiği odayı görebilirsiniz

Özgürlük Havarisi Levski, sıkça bu manastırda kalıyormuş. Burada Bulgaristan’daki tek olan Rahipler Devrim Komitesi’ni kurduğu bilinmekte. Günümüzde manastırın ikinci katında Bulgaristan’da özgürlük mücadelesi hareketi ile ilgili müzeyi de görmek mümkün. Bunun dışında neler var?

Troyan Manastırı’nda görevli Desislava Doçeva şöyle konuştu: “Bu katta Levski’nin gizlendiği yer de bulunmakta, çünkü buradan bütün yol görünüyor, zaptiyeler geldiği veya başka bir tehlike anında zamanında tedbir alınabiliyormuş”.

Levski’nin yakalanmasından önceki günlerde Osmanlı yetkilileri tarafından aranmasından dolayı rahipler onu manastırda kalmak için ikna etmeye çalışsa da, başaramadılar.

• Vasil Levski’nin gezdiği yollar

Levski’nin yakalandığı Kıkrina hanı müzeye dönüştürüldü

Özgürlük Havarisi, 27 Aralık 1872 yılında polis pususunu kırmaya çalışırken Kıkrina hanında yaralandı ve daha sonra da yakalandı. Burada ellerinde kelepçelerle at arabasına bindirildi ve darağacına giden yolu başladı. Sonraları bu han terkedildi, yangın esnasında ise tamamen yok oldu. Fakat 20. asrın başlarında mümkün olduğunca aslına uyularak onarıldı. Müzenin avlusunda Levski’nin anısına bir anıt taşı bulunmakta.

• Kıkrina köyü - dünü ve bugünü

Veliko Tırnovo’da müze hapishanesinde  Levski’nin yakalanmasında kullanılan kelepçeler korunmakta

Osmanlılar tarafından yakalanmasının ardından, Levski Veliko Tırnovo hapishanesinde tek kişilik bir hücrede dört gün kaldı. Bu süre içinde olağanüstü mahkeme tarafından üç defa sorguya alındı. Günümüzde bu hapishane müzeye dönüştürüldü. Turistler, günümüzde Levski’nin kaldığı hücreyi görebilir, ayrıca Levski’nin yakalanmasında kullanılan orijinal kelepçelerin de burada olduğu söylenir. Bunun dışında burada en sevilen Bulgar kahramanının devrimcilik hareketi ile ilgili farklı eşyaları da görmek mümkün.

• Veliko Tırnovo Cezaevi Müzesi, yüzlerce Bulgar devrimcinin anısını koruyor

Proje, Vasil Levski’in ölümünün 150. yılını Anma Ulusal Programı kapsamında Kültür Bakanlığı' nın maddi katkılarıyla hayata geçirildi! 

Foto:  bulgariatravel.org, vlevskimuseum-bg.org, Vasil Levski Müze Evi- Loveç, BGNES, museumvt.com

Çeviri: Özlem Tefikova