Maliye Bakanlığı 2023 yılı bütçesi için yasa tasarısı metni kabul etti, bu tasarıya göre bazı vergilerin oranında artış, yıl ortasından itibaren özel KDV’nin düşürülmesi ve toll ücretlerinin artırılması ile yüzde 3’lük bütçe açığı sağlanabilecek.

Elektronik sigaralarda Özel Tüketim Vergisi’nin artırılması, bazı ürünler için önceden KDV ödenmesi ve mali kontrolün yükseltilmesi öngörülüyor. Ayrıca bazı analistlerin deyimi ile “ekzotik” olarak ifade edilen bir önlem de öngörülmekte – 2023 yılının ikinci yarısı için tek seferlik ortak katkı vergisi, yani sözüm ona “yüksek gelir vergisi” öngörülmekte. Ancak bütün bunlar Bulgaristan vatandaşlarının 2 Nisan’daki seçimlerde oyları ile belirleyeceği yeni Halk Meclisi’nin geçici hükümetin bütçe tasarısını oylamasının ardından olacak. Aksi takdirde, yeni Halk Meclisi’nde seçilen milletvekilleri bütçe açığını artırırsa, ülke “aşırı bütçe açığı” prosedürüne girecek, ülkenin Avro bölgesine girmesi sorgulanacak ve hatta Uluslararası Para Fonu’ndan borç bile alınmasına varılabilir.

Bulgaristan’ın mali durumunun ve kamu kaynakları ile ilgili muhtemel senaryoların tartışılması “devletin iflası” ve avro/leva kurundaki değişiklik ihtiyacı konusunda endişelere yol açtı. Geçici Hükümet’te Başbakan Gılıb Donev, Maliye Bakanı Rositsa Velkova ve Bulgaristan Merkez Bankası (BNB)’ye göre bu endişelere yer yok.

Maliye Bakanı Rositsa Velkova, BNT’ye yaptığı konuşmada: “Bulgaristan vatandaşlarına iflas riski olmadığı konusunda güvence vermek istiyorum. Para kurulu için de risk yok.

Bizim yüzde 3’lük uzun vadeli bir maliye politikası uyguladığımız göz önüne alındığında bu riskler mevcut değil.

Bizim devamlı olarak bütçe ödemelerini, borçları ve emekli maaşlarını ödediğimiz halde bu iflas etmiş bir ülke olamaz.  3 milyarlık borç ödendikten sonra, mali rezerv yaklaşık 10 milyar leva olacak.” dedi.

Ekonomi uzmanı Krasen Stançev şöyle konuştu: “İş sektörü için vergi indirimleri kaldırılırsa, bütçe açığı da düşebilir.

Krasen Stançev’e göre, vergi indirimleri yürürlükten kaldırılınca , bütçe açığı da şimdikine kıyasla yaklaşık yarım milyar daha düşük olabilir.

Bütçedeki açıkları kapatmak için yollardan biri olarak geçici hükümet “yüksek gelir” vergisini öne sürüyor. Fakat bu vergi ne iş sektörü ne de analistler tarafından desteklenmiyor. Krasen Stançev, bunu zor uygulanabilir olarak tanımlıuyor.

“Yüksek gelir vergisi son derece şok eden bir önlem” diye belirtti eski Ekonomi ve Sosyal Politika Bakanı Lidiya Şuleva.

Lidiya Şuleva’nın sözlerine göre, bu bağlamda iş sektörü için Covid pandemis ve elektrik enerjisi fiyatlarının artışından dolayı iş sektörüne yönelik tazminatların durdurulması daha iyi.

Ekonomi Uzmanı Stoyan Pançev, Bulgaristan Radyosu’na yaptığı konuşmada “Bu tür bir vergi çok ekzotik bir fikir” dedi ve şöyle devam etti:

“Bakan Velkova tarafından önerilen kriter, enerji sektöründe şirketler için kullanılar kriter. Formül ise son üç yılın ortalama kârı ve artı yüzde 20. Her hangi bir şirketin başarıları bu rakamın üzerinde ise, bu şirketin yüksek gelire sahip olduğu anlamına geliyor ve bunun farkı üzerinde de yüzde 33’lük vergi alınıyor”.

Otelcilik ve restorancılık sektöründe indirimli özel KDV’nin kaldırılması ve elektrik enerjisi fiyatından dolayı yapılan yardımların kalkması branş temsilcilerini endişelendiriyor. Otelcilik ve restorancılık sektörü temsilcilerin göre, böyle bir adım bütçe için yaklaşık 200-250 milyon leva getirebilir, ancak devletin bütçe açığını kapatmak için yeterli olmayacak.

Nihai tüketici için bu fiyatlarda nasıl etki edecek?

Stoyan Pançev şu cevabı verdi: „Yüzde 20’lik KDV’nin geri döndürülmesi büyük ihtimal fiyatlarda artışa da neden olacak. Restorancılık sektöründe çalışanlarda durum biraz daha farklı, çünkü bu indirim onlara Covid-19 pandemisi döneminde yeme içme mekanlarının kapatılmasından dolayı verilmişti.

Artık böyle kapatmalar, lockdown yok, ve bu önlemin kaldırılması mantıklı. Kesinlikle bu bütçe açığını kapatmak için yeterli olmayacak, ancak Bakanlığın fikri farklı kaynaklarla gerekli olan paranın sağlanması”.

Ekonomi uzmanı Stoyan Pançev, Bulgaristan’ın 2025 yılında Avro bölgesine katılma hazırlığı konusunda şüpheli olduğunu söyledi ve şöyle devam etti:“Avro Bölgesine katılım kriterlerinden birinin bütçe açığının yüzde 3’ün altında olması olduğunu biliyoruz. Bunu ve daha başka gereksinimleri karşılamazsak, Avro bölgesine katılım daha zor olacak. Enflasyon da bir diğer sorun. Çalışma arkadaşlarımız ile bazı hesaplar yaptık, bu hesaplara gre bu yılın sonuna kadar büyük ihtimal bu kriteri karşılayamayacağız, ülkemizdeki enflasyon ise Avro bölgesinde en düşük enfasyonlu üç ülkeye kıyasla son derece yüksek olmaya devam edecek. Bu gösterge ile kritere uyup uymadığımız hesaplanıyor” dedi Stoyan Pançev.

Foto: BGNES, arşiv

Çeviri: Özlem Tefikova