10 yıl öncesine dayanan en son mevcut resmi istatistiklere göre, Bulgaristan’da böbrek rahatsızlığı olan hasta sayısı yaklaşık yüzde 12,84 oranında. 2023 yılı sonuna kadar Bulgaristan Nefroloji Derneği’nin girişimiyle böbrek hastası olan kişiler için yeni bir tarama yapılması bekleniyor.

Yüksek tansiyon ve şeker hastaları böbrek sorunu geliştirme riski altında ve aynı zamanda böbrek fonksiyon bozukluğu teşhisi konmamış en büyük orana da sahip. Avrupa Böbrek Derneği verilerine göre, AB’de her 10 kişiden biri kronik böbrek hastası olduğunu biliyor.

Bulgaristan Ulusal Radyosu BNR’ye konuşan Prof. Emil Paskalev’e, göre göz ardı edilmemesi gereken önemli noktalardan biri, Covid – 19 geçirmiş hastalarda böbrek hasarının meydana gelme olasılığının söz konusu olduğudur. Uzman salgını ağır geçirmiş olanların mutlaka muayene edilmesini tavsiye ediyor.

Prof. Paskalev, “Günlük hayatımızdaki olumsuz etkenler ve Bulgaristan’da yaşanan göç süreci nedeniyle ülkemizde böbrek rahatsızlıklarında artış var. 10 yıl önce yaklaşık yüzde 13 olan böbrek hastalarının şimdi yüzde 15 oranında olmasını bekliyorum. Göç eden gençlerden dolayı nüfus azalıyor ve 60 yaş üstü olan nüfusun payı artıyor. Ülkemizde böbrek hastalıklarının gelişmesine katkıda bulunan bir diğer zararlı etken de, mali ve ekonomik nedenlerden dolayı yetersiz ve yanlış beslenmedir. Böbrek rahatsızlıkları olan kişilerle ilgili verilere bakıldığında, gelişmiş Avrupa ülkelerinde bu hastalıktan muzdarip olan insanlar yüzde 5,5’in biraz üzerinde, ancak yüzde 7,5 oranından fazla değil” dedi.

Prof. Emil Paskalev, böbrek hastaları oranı hakkında, yıl sonuna kadar Bulgaristan Nefroloji Derneği’nin yeni istatistik veriler sunacağını söyledi. Bu çalışma, tüm ülke için tarama temelinde yapılacak ve istatistikler, nefrologlar ve tıbbi istatistik uzmanları tarafından gerçekleştirilecek. Böylece Bulgaristan’da göç ve hayatta kalma gibi diğer sosyal faktörler de dikkate alınarak, böbrek hastalıklarının gelişimini karakterize etmek mümkün olacak.

Bulgaristan Nefroloji Derneği Başkanı, yüksek tansiyon ve şeker hastalarının böbrek sorunu geliştirme riskinin yüksek olduğunu belirtti ve şöyle devam etti:

“Böbreklerinde hasar olduğunu bilmeyen insanlar var. Bu oran yüksek tansiyon ve şeker hastaları arasında en yüksek. 600 000’in üzerinde şeker hastasının tedavisi Sağlık Kasası tarafından üstlenilmekte. Fakat bu rakam gerçeği yansıtmıyor, çünkü ilaç kullanmayan, sadece diyet yapanlar var. Ayrıca ilaç kullanan ama ucuz olduklarından dolayı Sağlık Kasası aracılığı ile almayı tercih etmeyenler de var. Yüksek tansiyonlu hastaların sayısı ise 1,2 milyonun üzerinde ve yine tüm hastaların kapsandığı söylenemez, çünkü onlarda da böbrek fonksiyonu için gerekli olan kreatinin ve albümin testlerini yaptırmaları zorunlu değil.”

Prof. Paskalev’e göre, uzun süren pandemi nedeniyle hemodiyaliz hastalarının bir bölümünün hayatını kaybetmesinden dolayı hasta sayısı azaldı:

“Covid öncesi yaklaşık 4 500 hasta hemodiyalize gidiyordu. Bu hastaların sayısı azaldı. Şimdi bir artış görüyoruz. Bu büyüme, Covid-19 sonucu böbrek rahatsızlığı olanların sayısının artmasıyla ilgilidir. Covid-19 hem aktif olduğu dönemde hem de sonrasında böbrek yetmezliğine yol açtı. Belli bir süre kesilse bile sürekli ilerleyen bir seyir izlemekte. Böbrek yetmezliğinin ilerlemesini yavaşlatmak çok önemli, çünkü Covid sonucu gelişen böbrek rahatsızlıklarını iyileştirmenin bir yolu yok.”

Uzmana göre, normal böbrek fonksiyonunu geri kazanmak mümkün değil, çünkü biraz hasar görmüş olarak yavaş seyreden bir evrim, ilerleme söz konusu. Ünlü nefrologa göre, belli bir zaman sonra mutlaka böbrek yetmezliğine yol açacak.

Aleksandrovska Hastanesi Nefroloji ve Transplantasyon Kliniği Başkanı, “Covid – 19 geçiren herkeste böbrek hasarı olacak diye bir şey yok, ancak hastalığı ciddi atlatanların, özellikle hastalığın akut döneminde kreatinin yükseldiği tespit edilirse, böbrek işlevi için test paketi yaptırmaları gerekir.”

Prof. Paskalev’e göre, pandemiden iki yıl sonra Bulgaristan’da böbrek nakillerinde artış değil, durgunluk var. Yurt dışında böbrek nakli yaptıran Bulgaristan vatandaşlarının sayısında ise artış kaydedildi.

Düzenleme ve çeviri: Bedriye Haliz

Kaynak: BNR