Ukrayna'ya mühimmat tedarikini artırmaya yönelik iddialı ve hızlandırılmış plan için büyük ölçekli konsolidasyon ve ortak kurumsal eylem. Bu, Avrupa Birliği tarafından kanıtlanırken Ukrayna'nın, 155 mm topçu mühimmatının istikrarlı tedarikini sağlama çağrısının ardından, bu amaç için 2 milyar avro ayırmaya hazır. Bu acil ihtiyaç, koordineli bir Avrupa müdahalesine yol açtı.

Avrupa Komisyonu, Avrupa Savunma Ajansı ile birlikte, kalan stoklardan tedariki artırmak, ortak tedarik yoluyla AB üye ülkelerinde mühimmat üretiminin artırılması ve uzun vadede Avrupa Birliğinin savunma sanayisinin kapasitesinin artırılmasından ibaret olan, üç yönde iddialı, pragmatik ve hızlı izlenen bir program önerdi.

AB Komisyonu Finansal Hizmetler, Finansal İstikrar ve Sermaye Piyasaları Birliği Komiseri Mairead McGuinness Avrupa Parlamentosu'nda, AB Dış İlişkiler, Güvenlik ve Savunma Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell adına şunları belirtti:

„Ukrayna'ya doğru ve hızlı destek sağlamak amacıyla bu üç eksende paralel hareket etmeliyiz. Sanayi üretimini artırmadan, stoklarından daha fazla cephane aktarmaları için üye ülkelerde güven oluşturamayacağız. Devam etmesi muhtemel bir tehdit karşısında, bu stokların hızla yenileneceğini bilmelerini istiyoruz. Müşterek Savunma Tedarik Görev Gücü, özellikle topçu mermileri için mühimmat üretim kapasitesinin oldukça doğru bir sanayi haritasını hazırladı.

AB’nin 11 üye ülkesinde 15 üretici tespit ettik. Ayrıca, mevcut AB üretim kapasitesinin AB dışındaki ortaklarımızın çoğundan daha yüksek olduğunu da biliyoruz. İyi haber şu ki, AB sanayisinin 155 mm mühimmat üretme potansiyeli önemli olmaya devam ediyor ve bu potansiyeli ortaya çıkarmamız gerekiyor.“

Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel, bu tür önlemlerin Ukrayna'ya acil yardım için olduğu kadar Avrupa savunma sanayisinin uzun vadeli gelişimi için de kilit öneme sahip olduğunu belirtti:

„Barışı kazanmak için savunma yeteneklerimizi güçlendirmeliyiz. Avrupa savunmamızın güçlendirilmesi, sanayi kapasitemizin geliştirilmesi anlamına geliyor ve bu, Ukrayna'yı desteklemek için de gereklidir. Rus kuvvetleri, son aylarda günde 20 000 ila 50 000 top mermisi ateşledi. Ukrayna'nın kendini savunmak için cephaneye ihtiyacı var .“

Avrupa Parlamentosu, talepleri farklı şekilde karşıladı ve bunlar arasında hakim olan görüş, Ukrayna'ya askeri desteğin hızlandırılması yönünde. "Avrupayı Yenile/Renew Europe" Grubundan Nathalie Loiseau:

„Savunma sanayilerimiz, birlikte vermemiz gereken siparişler üzerinde görünürlük sağlayarak daha fazla üretmeye teşvik edilmelidir. Barış ve özgürlük paha biçilemez, ama bir bedeli vardır. Bunu kabul etmek ve Ukrayna'ya yapılacak askeri yardımın ve savunma araçlarımızın güçlendirilmesinin neden önemli ve vazgeçilmez çabalar gerektirdiğini, vatandaşlarımıza anlatmak görevimizdir.“

Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı Grubundan Viola von Cramon-Taubadel:„Ukrayna'ya teslim ettiğimiz her tank, her insansız hava aracı, her mermi, sayısız Ukraynalı hayatı kurtarıyor. Mali ya da askeri, herhangi bir destek, Avrupa'nın güvenliğine yapılan bir yatırımdır.

Güçlülerin haklı olmak istediği bu yeni dünyada, silahsız kalma ve müttefiklerimizi korumama lüksünü karşılayamayız.“

Avrupa Halk Partisi’nden Michael Gahler: „Ukrayna kazanana kadar, ne kadar gerekiyorsa Ukrayna'ya teslimat yapmalıyız. Ve kendimizi savunabilmemiz için rezervlerimizi mümkün olan en kısa sürede yenilememiz gerekiyor.“

Ancak AP'de eleştirel sesler de eksik değil, Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı Grubu’ndan Elena Yoncheva:

„Bugün herkes Ukrayna'da barış istemekten, Ukrayna silahlarına mühimmat yüklemekten bahsediyor. Ukrayna'daki bu zulmün, bu vahşetin son bulmasını istiyoruz, ısrar ediyoruz. Bilge bir dünya lideri Papa Francis geçtiğimiz günlerde bize şunları söyledi:

„Savaşın sona erdirilmesi ancak somut barış girişimleriyle sağlanabilir.” Ateşkes, uzlaşmacı çözüm arayışları, Ukrayna'yı kurtarmanın yoludur.”

Avrupa Solu Partisi’nden Özlem Demirel:"384 gün ve Avrupa Birliği'nin Ukrayna'daki savaşı sona erdirmek için tek bir diplomatik eylemi yok. Avrupa Birliği'nde silah sanayisinin genişlemesinden bahsediyorsunuz. Ama Avrupa halkı barış istiyor! Çünkü sadece barış, insanlar için güvenlik demektir. Savaş çağrıları değil de, sosyal adalette ısrar ediyorlar."

Eleştirel sesler, Avrupa kurumlarının niyetlerine engel olamıyor. Avrupa Komisyonu, sanayi mühimmat üretiminde artışa izin verecek yasal bir teklif sunacak. Finans sektöründen savunma sanayisini desteklemeye yönelik çağrılar geldi, Avrupa Komisyon ise, Avrupa Yatırım Bankası'nın da sektöre finansman sağlamasına izin vererek, büyük savunma faaliyetlerine veya mühimmat ve diğer silahları içeren varlıklara yatırım yasağının kaldırılmasını destekledi.

Üretim süresinin kısaltılması, üretim hacimlerinin artırılması ve gerekli stokların mümkün olduğu kadar erken sağlanmasından ibaret olan sanayi hedefler ana hatlarıyla belirlendi. Bu bağlamda, Avrupa Komisyonu'nun İç Pazardan Sorumlu Üyesi Thierry Breton, üretimi hızlı bir şekilde artırabilecek fabrikaları belirlemek ve tedarik zincirlerindeki olası engelleri tahmin etmek için Avrupa turuna Bulgaristan'dan başladı.

Bu süreci başlatmak için garanti arayışları içerиsindeki turu, Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Fransa ve Romanya'da devam ediyor.

Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Josep Borrell, bu ortak kamu ihalesi mekanizmasının ne kadar sürede üretimi gerçekleştirmeye başlayabileceği konusunda net bir yanıt vermezken, şunları belirtti:

„Katılmak isteyen üye ülkeler, prosedürün şartları üzerinde anlaşmaya varmalı. Toplam miktarı belirledikten sonra, bu tür silahları üretebilecek 15 Avrupalı şirket arasında, istediğimiz miktara göre bir fiyat ve teslim süresini belirlemek için müzakere takip edecek. Ardından, anlaşmaya varıldığında onlar üretime başlayacaklar. Ne kadar erken başlarsak o kadar iyi. Yani, ay sonuna kadar katılmak isteyen üye ülkelerle bir anlaşmaya varabileceğimizi umuyorum.”

Ülkemizin mühimmat üretimine müdahil olma kapasitesi var mı, yeterli kalifiye elemana sahip miyiz, ülkemiz, ancak Ukrayna'ya ulaşmazsa mühimmat üretimine dahil olma şartı koyabilir mi?

Bütün bu sorulara Podkrepa Emek Konfederasyonu (KT) nezdinde "Savunma" Ulusal Sendika Başkanı Todor Vodenov cevap verdi:

„Avrupa Birliği’ndekiler bizi iyi tanıyor. Uzun süredir Avrupa Birliği üyesiyiz, sektörümüzün yapısını, imkanlarını, Avrupa Birliği ile ilişkilerimizi biliyorlar, silahlı kuvvetlerin durumu, depolarımız, hatta özel sektörde ve kamuda yaptığımız anlaşmalar hakkında bilgi sahibi olabilirler. İyi gelişmiş bir sanayimiz var, gelenekler 100 yılı aşkın süredir çok ciddi, işletmeler gelişimlerinde birçok aşamadan geçti. Çok şey yaşadılar ve kendilerini korudular ve gelecekte orta ve uzun vadede üretebilirler, bu sorun değil.”

Ülkemizin mühimmat siparişi almak için gerekli sanayi kapasiteye sahip olup olmadığı sorusuna, Vodenov şu cevabı verdi:

" Elbette, iyi tatil beldelerimizin olduğu gibi. Halkımız açısından önemli, yoksa Avrupa Birliği içinde ihmal edilmemesi gereken imkanlara sahibiz. Kıyaslamak gerekiyorsa, Polonya'yı takip

ettiğimizi söyleyebilirim, diyelim ki, Macaristan'dan çok daha iyiyiz veya Fransa, Almanya, İspanya ve İtalya gibi uzun süredir NATO standartlarında olan diğer ülkelerin bazı üretimlerini tamamlayabiliriz."

Ancak acilen yerine getirilmesi gereken böyle bir sipariş söz konusu ise ülkemizde kalifiye eleman konusunda durum nedir?

„Bir dereceye kadar kalifiye personelimiz var, ancak daha büyük hacimli üretim yapabilmek için daha fazla insan gerekiyor. Şu anda personel eksikliği yaşıyoruz ve üretim yapabilen insanların mesleki yeterlilik, yeniden eğitimi için fonlara sahip olmamız gerekiyor. Örneğin, Savunma Bakanlığı'nın Kostenets'te şu anda iki imkana sahip bir fabrikası var ve bence, ve bu, sadece bana göre değil, üretim imkanlarının neredeyse sınırına ulaşmış bulunuyor.”

Brüksel Zirvesi’den farklı mesajlar aldığımıza göre, bir alıcı ülkeden üçüncü ülkelerin silahlanması için sarf malzemesi sağlamayıp, Cumhurbaşkanı Rumen Radev'in de bu tür talepleri dile getirdiği gibi, sadece NATO'nun ihtiyaçları için sarf malzemesi talep edilebilir mi?

„Böyle bir açıklama isteyebiliriz, ama fiili olarak böyle bir şeyi talep edemeyiz.”

Todor Vodenov'a göre, AK planı sorunsuz bir şekilde birkaç hafta içinde etkinleştirilebilir, öyle ki, seçimler yaklaşıyor, ülkemizde olduğu gibi, gelecek yıl Avrupa Parlamentosu seçimleri de yapılacak. Kendisi, Avrupa'nın kendi topraklarında gerekli miktarlarda cephane üretme kapasitesine sahip olduğu konusunda kesin konuştu:

„Tabii ki, bu kapasiteye sahip. Bildiğiniz gibi 100 yıldan fazla bir süre önce Birinci Dünya Savaşı, Avrupa Savaşı olarak adlandırıldı ve isim olarak popüler hale geldi. Ama daha ileri ve daha ciddi konuşacak olursak, bir yandan Avrupa'da sivil üretim yapan işletmelerin çok büyük bir kısmı askeri üretim de yapabilir, öte yandan, giderek daha fazla özgüven eksikliğimizden kurtuluyor ve Avrupalılar olarak Kuzey Atlantik Topluluğunda iyi bir ortak haline geliyoruz."

Yazı: Violeta Aşikova

Çeviri: Şevkiye Çakır

Bu haber, AB “Euranet Plus” Radyo Ağı çerçevesinde hazırlanmıştır. Haberin orjinalini buradan dinleyebilirsiniz.