Ülkedeki son nüfus sayımı, Bulgaristan'da son 30 yıldır mevcutolan olumsuz demografik eğilimlerin derinleştiğini doğruladı-olumsuz doğal nüfus artışı ve göç süreçlerinin bir sonucu olarak ülke nüfusu azalıyor ve yaşlanıyor, ülkenin bazı bölgeleri ıssızlaşıyor.

Bulgaristan Ulusal İstatistik Enstitüsü verileri, 7 Eylül 2021 tarihi itibari ile Bulgaristan nüfusunun 6 520 314 olduğunu ve bunun yüzde 52,1’sini kadınların yüzde 47,9’nu ise erkeklerin oluşturduğunu gösteriyor.

65 yaş ve üstü nüfusun mutlak sayı ve göreli payındaki artışla ifade edilen ve yüzde 23,9'a ulaşan bir demografik yaşlanma süreci devam etmektedir.

Bu, 2011 yılına nazaran yüzde 5,4 ve 1992'ye kıyasla yüzde 9,6 daha yüksek. 17 yaşına kadar olan çocuklar ve gençler, nüfusun sadece yüzde 15,9'unu oluşturuyor ki bu, Bulgaristan'da nüfus sayımının başlangıcından bu yana en düşük seviyedir.

"Bulgaristan'daki demografik çöküş geri döndürülemez mi?" başlıklı tartışma forumu düzenleyen "2050 Bulgaristan Sivil Girişimi "Derneği BaşkanıValentin Sıykov,BNR'ye verdiği demeçte, "2021'deki son nüfus sayımı sonuçları "önceki tüm dönemlere kıyasla en yıkıcıdır" dedi ve şöyle devam etti:

"10 yıl içinde Bulgaristan 845 000 kişiyi veya nüfusun yuüzde 11,5'ini kaybetti, bu yeni tarihimizdeki en büyük düşüş ve aynı zamanda da diğer Avrupa ülkelerine kıyasla en büyük düşüştür.

Bulgaristan toplumu, üzerimize çöken demografik felaketle başa çıkmak için önlemler almazsa, gün gelecek Bulgaristan devleti var olacak ama içinde Bulgarlar olmayacak.

Demografik kriz sorununu çözmek için sözüm ona siyasi eliti daha fazla bekleyemeyiz.

Sivil toplumun, ülkenin kalkınması için demografiyi ön planda tutan uzun vadeli, en azından önümüzdeki 30 yıl için bir strateji üzerinde çalışmaya başlamasının zamanı geldi geçti."

Sıykov, demografi alanında çalışan bilim adamlarının, devlet yetkililerini onlarca yıldır derinleşen eğilimler hakkında uyardıklarını, ancak boşuna uyarıda bulunduklarını ve onların sesinin çölde bir ses olarak kaldığını kabul ediyor.

Ve derneğin düzenlediği tartışma forumunun amacı, belirli bir cevap veya çözüm vermek değil, herkesin bir tutuma sahip olması konusunda,ülkenin geleceği ile ilgili bir tartışma alanı yaratmaktır.

Ülkemizde konuyla en çok ilgilenen bilim adamlarından biri de Sofya "Sveti Kliment Ohridski" Üniversitesi Jeoloji ve Coğrafya Fakültesi'nde öğretim görevlisi ve yazar Doç. Georgi Bardarov, Bulgarlaristan vatandaşlarının "bu son derece büyük azalmasına" kendisinin de şaşırdığını itiraf ediyor.

"Bulgaristan'ın binde 20 gibi rekor ölüm oranlarına ulaştığı pandemi da muhtemelen burada büyük bir rol oynadı. Bu tür değerler yalnızca Afrika ülkelerinde ve büyük askeri çatışmaların olduğu bölgelerde görülüyor."

• Bulgaristan ekonomisi personel sıkıntısı yaşıyor – kurtarma önlemlerinin zamanı geldi

Son 40 yılda, ülkedeki nüfus kaybının 2 milyon 400 binden fazla kişi olduğu tahmin ediliyor, yani ülkemizde 1 Ocak 1881'de Bulgaristan Prensliği'nde yapılan nüfus sayımlarından bu yana en büyük erimedir. Prof. Bırdarov, durumdaki en rahatsız edici şeyin, kendi deyimiyle bir “sosyal bomba”durumunda olan yaş göstergesi olduğuna inanıyor.

"Bulgaristan, en düşük yaşam süresine sahip bir ülkeyiz ve aynı zamanda 65-69 yaş arası kadınların büyük bir kısmına sahibiz ve bu son derece rahatsız edici bir durumdur. Çünkü bir toplum ne kadar gelişmiş olursa olsun, aktif genç nüfus tarafından yönlendiriliyor ve bu da kritik bir minimum" – diye belirtti Georgi Bardarov.

"Ölüm oranı" faktörü dışında Georgi Burdarov, gençlerin göçünü Bulgaristan'ın demografik dinamikleri için en önemli faktör olarak görüyor ve yine de durumun geri döndürülemez ve umutsuz olmadığını söylüyor.

Bırdarov, 1950'lerde demografik çöküş yaşayan İrlanda Cumhuriyeti örneğini veriyor. Bir asırda, oradaki nüfus 6 milyon kişi azaldı ve 1930'larda doğanların yüzde 80'i göç etti. Modernleşme, sanayinin gelişimi, Katolik Kilisesi'nin etkisinin sınırlandırılması ve yurtdışındaki zengin İrlandalı ailelerden sermaye çekilmesi yönündeki radikal eğitim reformu, bugün demografik olarak Eski Kıta’nın en istikrarlı ülkeler arasında yer alan İrlanda'nın demografik göstergelerinin yeniden başlamasına yol açtı. Valentin Sıykov, demografik göstergeler açısından sadece birkaç yıl içinde Bulgaristan'ı geride bırakan yakın komuşumuz Romanya'yı örnek olarak gösteriyor.

Daha küçük yerleşim yerlerinin ekonomik gelişimi, ülkemizin demografik canlanması için de kilit bir röle sahip olarak ortaya çıkıyor.

• Köyler gitgide ıssızlaşıyor

„Devlet ve yerel düzeyde başlayan ve bu hedefi güden bir politika olmalıdır. Yaşadıkları yerden 50-100 km uzakta normal hastane hizmeti olmaması durumunda küçük çocuklu genç bir aile gitmez. Birçok faktör var. Eğitim en önemli şey, ama bu sadece ilk adım“ diyen Doç. Bardarov, Bulgaristan'ın, 111 bin km'lik yüzölçümünden çok daha büyük olduğunu hatırlatıyor.

"Bir Bulgaristan vatandaşının kalbinin attığı yerin Bulgaristan olduğu bir klişedir, yani basmakalıptır, ama bu klişe doğrudur. Özellikle sık sık seyahat ettiğim Avrupa’daki Bulgaristan vatandaşları, vatanlarını kalplerinde taşıyorlar."

Bulgaristan'ı seviyorlar, gönüllü olarak Bulgaristan dfrnekleri kuruyorlar ve çok içten ve derin bir vatan sevgisini taşıyorlar.

Başka bir ülkede doğmuş, ancak bu gerçek Bulgaristan sevgisini içinde taşıyan çocuklar gördüm. Bu yurtaşlarımız, Bulgaristan'da kendilerini göçe zorlayanlardan farklı koşullar gördükleri zaman geri dönecekler. Şu anda bu tür koşulları görmüyorlar ve bu nedenle geri dönmüyorlar. Ama uzaktan da olsa Bulgaristan için çalışabilirler.

Almanya'nın Bremen şehri hemen aklıma geldi, burada bir "Dunav" Derneği var, ülkesini seven pek çok insanı çatısı altında toplamış ve biz onların yurda dönüşü hakkında konuşmadan önce, ülkeleri için çalışmaya kazandırılması gereken de işte onlardır – diye belirtti

BNR’ye verdiği demecinde Georgi Bırdarov ve 21. yüzyıldaki küresel savaşın kaynaklar için değil, aktif bir nüfus için yürtüleceğinin altını çiziyor.

Ve bu konunun uzmanı olarak, Bulgaristan nüfusunun kendi topraklarına göre altına düşmemesi gereken kritik minimumun 4,5 milyon kişi olduğunu ekliyor.

Bulgaristan nüfusunun azalması ve yaşlanması, 20 Mayıs'ta başlayacak olan 2023 Venedik Mimarlık Bienali'ndeki Bulgaristan pavyonunun da ana konusu.

Bulgaristan projesinden sorumlu mimar Boris Tikvarski'nin ekibinin bir parçası olan Bojidara Vılkova, Yoan Kolev’e konuştu ve ”Eğitim, karanlıktan aydınlığa götüren yoldur” temasının görsel bir ifadesi olsa da proje, geleceğe dört gözle bakabilmek için çözmemiz gereken bir dizi sorunu irdeliyor" dedi.

Kaynak: BNR “Horizont” Programı, Lora Tırkoleva

Derleyen: Vesela Krısteva

Foto: BGNES, BNR, BTA