Ayının ormanlarda sakin ve rahatsız edilmeden yaşamaya ihtiyacı var. “Orta Balkan” Milli Parkı bu anlamda ayılara çok elverişli şartlar sunuyor. Son zamanlarda ayıların doğal ortamını terk ederek, köylere kadar girdiği durumlarda artış var.  

Son örnek de, Gabrovo’nun Jılteş köyünde yaşandı. Gündüz saatlerinde ayı köyün ortasına geldi, hiç rahatsız olmadan Gabrovo ve Tryavna arasındaki yoğun yoldan yürüdü.  

“Orta Balkan” Milli Park Müdürlüğü uzmanı Yanitsa İvanova, BNR “Horizont” muhabiri Velina Mahlebaşieva ile konuşurken, ayıların özelliklerini sıraladı:  

„Bu ayıların tek günde veya mevsimlik göçlerde yiyecek bulmak için ne kadar çok yol katettiğini görmek çok enteresandır. Bugün burada bir ayı görürsek, yarın o artık komşu köyde olabilir, hatta Balkanın diğer tarafına geçmiş olabilir. Böylece de sanki ayıların sayısı çok fazlaymış hissine kapılıyoruz, oysa bir geniş çaplı bölgede genelde aynı ayıyı görüyor halk”. 

Aç kalan ayılar arı kovanları ve ev hayvanlarını basıyor. Bu konuda ülkenin dört bir yanından ihbarlar var. Erken bahar günlerinde ayılar dağlık köylere iniyor ve yerel halkla “göz göze” geliyor.  

Bunun ana nedeni ise, kış uykusundan kalkan ayılar çok aç olduğu ve insanlara yakın yerlerde yemek aramaya inmeleridir. Ayıların köylere insanlara yakın gelmelerinin başka sebebi de var:

„Üreme döneminde Mayıs- Haziran’da küçük yavruları olan dişi ayılar, yetişkin erkek ayılarla görüşmemeye bakıyor. Yetişkin ayılar dişiyle olmak için, yavrularını öldürmeye bile hazır. O yüzden dişi anne erkek ayıdan kaçar. Biz insanlara yemek ve yiyecek artıkları bırakmamaları için çağrıda bulunuyoruz. Ayı bir kez insanlara yakın yiyecek bulmaya başlayınca, o insanı artık yemekle özdeşleştirir ve sonra kurumlar bu problemle zor baş eder. 

Sosyal medyada klipler yayınlanmaya başladı, “Zavallı aç, korumasız ve yolunu kaybetmiş hayvanlar” diyerek, ayılara yemek bırakan insanlar görüyoruz. Hayır, onlar öyle değil. Sonuçta bu bir yabani hayvandır”, diyor Yanitsa İvanova.  

Ayıların öldürülmesine sonçare olarak bakılıyor. Bulgaristan’da ayı 1992’den beri koruma altında. Fakat herhangi bir hayvanın insanlara tehlike teşkil ettiği saptanırsa, ayıların vurulması mümkündür. Jılteş köyü sakinleri önlemlein alınacağı ve ayının kendi doğal ortamına götürüleceğini umuyor.

„Ayıların yerlerinin değiştirilmesi ihtimali var. Problemli ayı ihbarı varken, hızlı müdahale ekibi oluşturulur. Yemek bulduğu yerlden uzaklaştırmak iyi bir yöntem olabilir. Fakat hayvan insanlara yakın yemek bulmaya alıştıysa, bu yöntem çalışmayabilir”.  

Bu bahar yine Jılteşköyüne sık, sık giren bir ayı yakalandı ve “Orta Balkan” pakının iç kesimlerinde, köyden en uzam yere değiştirildi. Anlaşılan ayının insanlara yakın olma alışkanlığı onu bu kadar uzaklardan korkutmadı ve o yeniden Loveç ve Troyan çevresindeki yerleşim yerlerine geri döndü. 

Derleyen: Veneta Nikolova (BNR “Horizont”- Velina Mahlebaşieva) 

Türkçesi: Sevda Dükkancı