Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2024 Tüm hakları saklıdır

Rodop çeşmeleri ve suyun bilgeliği üzerine

Sali Dede ve zamanın dersleri

Sali Dede
Photo: Georgi Argirov

Doğu Rodoplardaki gezgin, biri birinden güzel, biri birinden büyük olmak üzere, yol kenarındaki yüzlerce çeşmenin yanından kayıtsız geçemez.

Bazıları daha etkileyici, diğerleri daha mütevazı ve hatta mangal yapmak için fırının bulunduğu, oyun alanları ve diğer olanaklarla çevrili piknik alanlarına sahip olanlar da  var.

Rodoplarda neden bu kadar çok çeşme ve bunları kimler yapıyor? Bu soruların cevaplarını BNR Kırcali Radyosundan Galina Stefanova'nın röportajından alacağız.

Galina Stefanova’ın konuğu, Başevo köyüne içme suyu temini eden su şebekesinden çok önce, köydeki ilk çeşmenin yapılması için ön ayak olan Sali Dede, ki kendisi köylüleri ile birlikte, kadınların su kaynaklarına gitmekte zorluk çekmesinler diye,suyu meydana kadar getiriyor.

Rodoplarda neden bu kadar çok çeşme var ve bunları kim yapıyor sorusu üzerine yaşlı adamın gülen gözleri nemleniyor:


 „Babası ölen, oğlu ölen, annesi ölen herkesin, bu yüzden hatıra amaçlı bir şeyler yapması kalbinden geliyor – diye anlatıyor Sali Dede ve şöyle devam ediyor.Onlar, dağlarda suyun kaynağını bulunca, yol kenarlarında gördüğümüz çeşmelerden suyu insanlara ulaştırmaya karar vermişler. Söz konusu su kaynakları bağımsız olup belediye su şebekesi ile hiçbir ilgisi yoktur.”

Sali Dede, 90 yaşına merdiven dayamış olmasına rağmen, hala Başevo köyündeki taş evinde turist ağırlamaya devam ediyor. Evinin önünden geçip de, tatlı sohbete davetiye çıkaran ve kendi eliyle hazırladığı Türk kahvesini içmeden olmaz.

İnsanların neden ölen yakınlarını anmak için çeşmeler yapıyorlar, sorulduğunda yaşlı adam şöyle cevap veriyor:


„Su en önemli şeydir, her şeyden önce gelir. Hem ölülerin hem de yaşayanların suya ihtiyacı vardır.

Hasta yatan birine bir bardak su veren kişi, iyilik yapmış olur.

Su yaşayan bir ruhtur ve Ardino Belediye Başkanı Resmi Murad'ın yaptığı en güzel şey, tüm köyün her yerine, her eve en modern teknolojiyle su getirmesi oldu. Bugün bile içme suyu olmayan insanlar var ve denizden tuzlu su alıp kaynatıp tuzu arındırıp içiyorlar.

Hayatında iki çeşme yapan ve insanlarınhâlâ minnetle andığı Sali Dede,Rodop dağların yüksek kesimlerinde köyden üç kilometre uzakta buldu berrak ve tatlı suyu bulup hortumlarla köye getirdi:


“O zamanlar teknoloji yoktu. Suyun kaynağını bulduğumda, su dereye akıyordu. Komşuları çağırdım, bir araya geldik ve onlar, suyu getirmek için bana kanalı kazmakta yardımcı oldular.

Önce konu komşunun, herkesin kullanabileceği büyük bir çeşme yaptım. Bu çeşme yapılmadan önce gelinler, kızlar, gün boyu çalıştıkları için yorgun olmalarına rağmen, bakırları kovaları kapıp nerede pınar varsa oraya suya giderlerdi. Bugün bu iki kova su kime ve neye yeter-yemek için mi, çamaşır mı veya temizlik için mi?

Belediye Başkanı köyümüze su getirinceye kadar komşular su ihtiyacını hep buradan giderdirler.“


Yıllar önce, Sali Dede'nin hayat arkadaşı bu dünyadan göç etmiş ve o gün bugün günlerini yalnızlık içinde geçiriyor. Eşinden söz açılınca gözleri yaşarıyor. Eskiden kızların okumasına izin verilseydi, eşinin doktor olabileceğini söylüyor. 

 Başevolu su sevdalısı Sali Dede'nin iki oğlunun da Kırcali ve Petlino köyü olmak üzere, hem Bulgaristan’da hem de Türkiye’de evleri var. Onların yanında da yaşayabilir, ancak huzuru bulduğu Başevo’da kalmayı tercih ediyor.


Derleyen: Darina Grigorova

Çeviri: Şevkiye Çakır





Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

“Bulgarların anlatılmayan hikayeleri” projesi ülke içinde ve dışında büyük ilgi gördü

“Bulgarların anlatılmayan hikayeleri” projesi ülke içinde ve dışında büyük ilgi gördü 18 ülkeden Bulgarlar, yurtdışından 34 Bulgar okulu ve 8 üniversite eğitim görevlisi bu yıl ilki düzenlenen “Bulgarların anlatılmayan hikayeleri” programının..

Eklenme 12.11.2024 17:18

Moldova’daki Bulgarlar ve Gagavuzlar AB’ye üyelik referandumunu neden desteklemediler?

Moldova’da 20 Ekim 2024 tarihinde ülkenin Avrupa Birliği’ne katılımın oylandığı referandumda Bulgarların yoğun olarak yaşadığı Tarakliya ve Gagavuz Özerk Bölgesi'nde halkın yüzde 90’ın üzeri “hayır” oyu verdi.   Yine benzer bir şekilde bunların..

Eklenme 12.11.2024 06:05

33. Bulgar Antarktika Bilim Seferi katılımcıları yola çıkıyor

33. Bulgar Antarktika Bilim Seferi katılımcıları, farklı ülkelerden bilimadamları ile birlikte bilimsel araştırmalara devam etmek üzere Antarktida’ya yol aldı. “Aziz Kiril ile Aziz Metodiy” araştırma gemisine ilk defa Yunanistan ve..

Eklenme 08.11.2024 11:24