Her yıl 15 Ekim tarihinde düzenlenen Beyaz Baston Günü etkinlikleri ile görme engelli vatandaşların yaşadıkları zorluklara ve özellikle de onların toplumla olan bağlılığına dikkat çekiyor.

Beyaz Baston günü, görme engellilerin nasıl bir hayat sürdükleri ve günlük yaşamın önlerine çıkardığı zorlukları nasıl aştıklarını tasavvur etmemize vesiledir. Uzun zamandır görme engellilerin yararına çalışan “Sinergia” Vakfı, her yıl olduğu gibi bu yıl da 15 Ekim gününü fırsat bilerek cesareti ve iyimserliği ile gözleri görenleri bile yüreklendiren bu kişileri tebrik etmek üzere görme engelli kişi kılavuzluğunda Sofya turu etkinliğini tertip ediyor.

Sofia Blind Tour adı ile düzenlenen başkent gezisine katılanlar, Sofya’nın amblemi niteliğindeki sokaklarda gözleri kapalı olarak yürüyerek etrafı “görmeye” çalışıyorlar. Amaç, daha çok insanın kendini âma olanların yerine koyarak hayatlarının kolaylaştırılması yönünde harcanan çabaları desteklemeleridir.

“Sinergia” Vakfı kurucusu Evgeni Mitev, görme engelli kişi kılavuzluğunda düzenlenen turlara katılanların duygularını tasvir ederken  “Sofya’nın kokuları nedir? Sesleri nedir? Hangi yapı nerede yer alır? Gözlerimiz bağlı olarak dolaştığımız mekanın tarihçesi nedir? Taktil gezi aracılığı ile dışımızda olanı içimizde hissediyoruz, kenti ve kendimizi de “yeni gözlerle” görmeye başlıyoruz” sözlerini kullandı ve şöyle devam etti:

"Vakfımızın adı etkileşim anlamına geliyor. Mahalli idareler, belediyeler, iş sektörü ve medya kuruluşları ile etkileşim içinde çalışarak görme engellilere dikkat çekmek, onları görünür hale getirmek için çaba harcıyoruz. Görme engellilerin engelliliğine değil, olası çözümlere vurgu yapıyoruz. Şehir ortamının erişilebilir olması ile ilgili çözüm bekleyen birçok problem var. Gerek Sofya’da, gerekse de ülke genelinde görme engelli ve görme yetisinden tamamen yoksun olan kişilerin tam sayısına ilişkin istatistik verileri yokken ölçülebilirlik ve somutluk adına bunların temin edilmesi elzemdir. Kentte onarım çalışmaları yapılırken görme engellilerin hareket özellikleri göz önünde bulundurulmalı. Kaldırım yeni onarılmış olsa da üzerinde park karşıtı unsurlar türünden hareket etmeyi güçleştiren değişik engeller konulursa, baş seviyesine uçları çıkık levha ve tabelalar yerleştirilirse, o zaman şehir ortamı konforsuz olmaktan öte tehlikeli hale de gelir.”

 “Sinergia” Vakfı raporlarında çağdaş hayatın getirdiği yeni problemler de yer almaktadır. Bu problemlere de hızla münasip çözümlerin bulunması gerekliliğine dikkat çeken Evgeni Mitev “Şehir ortamının erişilebilirliği sırf altyapıdan ibaret değil, görme engellilerin web sitelerine ve Internet’e erişim imkanına sahip olmaları da önemlidir” dedi.

" Görme engelli birinin belli bir kuruluş veya hizmete erişimi o denli kolay değil. Bu arada gözleri görmeyen kişilerin bilgisayar kullanabilmeleri, kendilerine büyük bir avantaj sağlamakatadır. Onlar, ekran okuyucusu denen özel bir yazılım kullanarak Internet’e girerek ilgili siteleri bulabiliyorsac da site navigasyonu görme engellileri zorluyor ve bu konuda da çözümlerin aranması gerekiyor. Günümüzde engelli birinin asistanı olması yeterli değil, tek başına hareket etmesi ve stres yaşamadan herhangi bir müessesede gişede hizmet alması konusunda özendirilmesi gerekiyor. Bu bağlamda Kamu İdaresi Enstitüsü’nde eğitimler düzenleyerek görevlileri görme engellilerin özel ihtiyaçları konusunda bilgilendiriyoruz, örneğin imza atılmasının ne zaman gerekli olup ne zaman olmadığı gibi hususları anlatıyoruz” diyen Evgeni Mitev, son 10 yıllık dönemde görme engelli insanların hayatında bazı iyileştirmelerin sağlandığını belirtirken, çözüm getirilen eski problemlerin yerine belli bir modernizasyon sonucu oluşan yenilerin geldiğini de dile getirdi.

Yeni sorunlardan biri şehirlerde yaygınlaşan scooter kullanımıdır. Yayalara tahsis edilen alanlarda süratle hareket eden scooter araçları sık sık kaldırımın ortasında terkedilir. Bu konuda vakıf tarafından idareye defalarca sinyaller verildiyse de değişen bir şey yok. Oysa gözleri bağlı olarak sadece bir saat zarfında Sofya’yı gezmeye çalışan herkesin kullandığı scooteri etrafa gelişigüzel atmaktan vazgeçireceği kesindir.

• Beyaz Baston Günü görme engellilerin problemlerini gündeme getiriyor

Söyleşi : Gergana Mancheva

Çeviri : Tanya Blagova