27 Ekim’de düzenlenen erken seçimlerden 1 ay sonra milletvekilleri eşitler arasında birinciyi seçemedikleri için 51. Halk Meclisi, hala çalışmalara başlamış değil. Bulgaristan’ın içinde bulunduğu siyasi duruma yapılan oylamanın dürüstlüğü ve şeffaflığına ilişkin duyulan kuşkular da eklenince tam anlamı ile siyasi açmaz olarak tarif edilebilecek bir tablo ortaya çıkıyor. Parlamento’da temsil edilen siyasi partilerden İTN ile PP-DB, seçimlerin kısmen iptal edilmesini isterken, Meclis barajını aşamayan “Veliçie” Partisi tam iptal talep etti.

Seçim sonuçlarına itiraz edenlerin ileri sürdükleri gerekçelerin bir bölümü, “Sıedinenie” Sivil Derneği tarafından yetkili kurum ve kuruluşlara gönderilen açık mektupta belirtilenlerle örtüşmektedir. Hukukçu Rumyana Chenalova tarafından hazırlanan 30 sayfalık yazı ile cumhurbaşkanı, geçici başbakan ve milletvekillerine bütün seçim sürecinde saptanan ihlaller konusunda bilgi verildi. Radyomuza konuşurken hangilerinin en çarpıcı olduğunu anlatan Rumyana Chenalova, ihlallerin henüz seçmen listelerinin hazırlanması ve seçim sandıklarının kurulması aşamasında başladığını belirtirken seçim kurullarında oluşturulmasından ta seçim gününe kadar yapılan usulsüz üye değişikliklerine de işaret etti.

"Seçmen listeleri vatandaşların daimi ikamet adresi itibari ile ilgili yerleşim birimindeki belediye idaresi tarafından hazırlanır. Ulusal İstatistik Kurumu NSİ verilerine bakacak olursak Bulgaristan’ın nüfusu azalıyor. 2017 yılında ülkenin nüfus sayısı 7 500 034 kişi olurken yüzde 15’lik bölümünü 18 yaş altı kişiler oluşturuyor. Yani seçmen sayısı 6 milyon kadardır. 2024 yılında ise nüfus sayısı 6,5 milyona düşmüş olurken seçmen sayısı 5 milyonun biraz üzerindedir. Buna rağmen kurulan seçim sandıklarının sayısı artıyor ve durum, seçmen listelerinin oluşturulmasındaki usulsüzlüklerin doğrudan sonucudur. Listeler güncellenmiyor, vefat edenlerin isimleri silinmiyor” diyen hukukçu, seçim sandıklarının kurulması sürecinde de aykırılıkların izlendiğine işaret etti:

" Kural itibari ile her 1000 vatandaş için 1 sandığın kurulması gerektiğini kastediyorum. Seçmen sayısı daha büyük olursa ek sandıklar kurulur. Ancak en az son 10 yılda bu kurala uyulmamaktadır. Bu konuda Kırcali Belediyesini örnek olarak göstermek mümkün. Toplam 157 sandığın kurulduğu Kırcali’de NSİ verilerine göre nüfus sayısı 146 562 kişidir. Seçmen sayısını tahmin edecek olursak bu sayıdan 18 yaş altı olan en az yüzde 10’luk bölümü çıkarmak gerekir. Yani listelere dahil edilen seçmen sayısı, nüfus sayısına nazaran binlerce kişi ile azdır”.

Seçim sandığı sayısının büyük olmasının sandık kurulu sayısını da artırdığını söyleyen Rumyana Chenalova, şöyle devam etti:

"Bu durum bütçeye ek yük getiriyor, ancak daha da önemli olanı bu şekilde 200-250 kadar seçmenin oy verdiği sandıklara Parlamento’da temsil edilen her partinin temsilcilerinin atanmasıdır. Sonuçta 200 kadar seçmene düşen 7 kişilik sandık kurulunda yer alan her üye, temsil ettiği parti üzerinden siyasi etki uygular. Bulgaristan’da sandık kurulu sayısının 5 veya 6 bin yerine 12 bin olması, seçim sonuçlarının saptanmasına manipülasyonların yapılmasına meydan bırakıyor.”

Sandık kurulllarının oluşturulmasından ta seçim gününe kadar üye değişikliklerinin yapılması da son seçimlerde yaygın bir uygulama oldu. Rumyana Chenalova, bu konuda Varna’ya işaret ederek orada toplam 460 olan kuruldan 419’unda değişikliklerin yapıldığını belirtti.

"Sandık kurulu üyesi değişikliğine, kişinin vefat etmesi, hastalanması, seçim günü sandık yerine gelmemesi, Merkez Seçim Kurulu veya sandık kurulu talimatlarına uymaması durumlarında gidilir. Sandık kurulu üyesinin temsil ettiği siyasi partinin iradesi ile değiştirilmesine kural itibari ile kesinlike müsaade edilmiyor. Bu konuda kuruldan uzaklaştırılan üyeler tarafından bile itiraz edilen çok sayıda değişiklik kararı var. Oysa bu şikayetlerin çoğuna Merkez Seçim Kurulu tarafından verilen cevap, partinin isteği bu yönde ise kişinin değiştirilmesi gerektiği yönünde oldu. Merkez Seçim Kurulu’nun şikayetleri yerinde bulduğu durumlarda bile şikayetçilerin seçim kuruluna tekrar atanması için yapılan oylamada Merkez Seçim Kurulu üyeleri aksine karar almıştır.”

Yurtdışında bulunan Bulgaristan vatandaşlarının verdiği oyların yurt içindekilerle aynı ağırlıkta olması için “Yurtdışı” seçim bölgesinin getirilmesi gerekliliğine dair konuşan hukuk uzmanı, mevcut durumu da değerlendirerek şunları söyledi:

" Halihazırda yurtdışı oylar dahil olmak üzere geçerli oy pususlalarının tümü temel alınarak yüzde 4’lük baraj belirlenerek hangi partilerin Meclis’te koltuk alacakları kararlaştırılır. Bunun üzerine bu partilerden her birinin ayrı ayrı seçim bölgelerinde çıkardığı milletvekillerinin sayısı hesaplanır ve Yurt Dışı Seçim Bölgesi bulunmadığı için orada verilen oylar göz önüne alınmaz, oranı nispetinde ülke geneline dağıtılır, diyen Chenalova, Yurtdışı Seçim Bölgesi oluşturulursa eğer yurtdışında bulunan Bulgaristan vatandaşlarının bağımsız adaylar dahil milletvekili adaylarını teklif edebileceklerini ileri sürerken, ayrıca bu şekilde manipülasyon yapılmasının önünün kesileceği ve yurt dışında verilen oyların kayıp olmayacağının altını çizdi.

Geçici hükümet atanmasında cumhurbaşkanı yetkilerinin eski şeklini alması ve yapılan seçimlerin kısmen iptal edilmesinin mümkün olup olmadığı ile ilgili başlatılan davalarda Anayasa Mahkemesi tarafından alınması gereken kararlara gelince ise Rumyana Chenalova, Anayasa Mahkemesi hakimlerinin iyi niyet varsa Ocak ayının sonuna kadar hüküm verebileceklerini söyledi.