Παραδοσιακά μέτρα και σταθμά

δημοσίευση: 11/18/09 10:36 AM

Ακούστε την εκπομπή

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

Εύστοχο σύστημα μέτρων και σταθμών χρησιμοποιούσαν οι Βούλγαροι πριν καθιερωθεί το σύγχρονο μετρικό σύστημα. Κάποια από τα παλιά μέτρα ήδη ξεχάστηκαν, άλλα αναφέρονται μόνο στις γνωμικές και τις παροιμίες, άλλα χρησιμεύουν μέχρι σήμερα στην καθημερινή ζωή μας. Σήμερα στην εκπομπή «Για τους φίλους της δημοτικής μουσικής» έχουμε επιλέξει κάποια περίεργα παραδείγματα μέτρων και σταθμών.

Τα παραδοσιακά μέτρα είναι πολύ πρακτικά. Οι μονάδες μέτρησης είναι εύκολα προσιτοί για καθένα. Οι γυναίκες κάποτε μετρούσαν τα υφάσματα με «πήχης»- το μήκος του χεριού από τον αγκώνα μέχρι την άκρη των δακτύλων. Το μικρότερο μέτρο είναι η σπιθαμή – από την άκρη του μεγάλου δακτύλου ως την άκρη του μικρού με απλωμένη παλάμη. Τα τραγούδια για το παλικάρι Κραλί Μάρκο λένε ότι το μήκος του σπαθιού του είναι ολόκληρες 12 σπιθαμές, ή περίπου 240 εκατοστά. Τα μικρότερα πλάτη μετριούνται με δάκτυλα. Η συμβολική έκφραση «δύο δάκτυλα μέτωπο», έχει και μεταφορική σημασία – σημαίνει χαζός άνθρωπος.

Αυτές είναι οι μονάδες μέτρησης που χρησιμοποιούνται συχνότερα στην καθημερινή ζωή του λαού. Αυτά τα μέτρα είναι παραπλήσια, γιατί εξαρτώνται από το ύψος και τη σωματική διάπλαση κάθε ανθρώπου. Το προτέρημα αυτών των μονάδων μέτρησης είναι ότι τα έχουμε πάντοτε στα πρόχειρα. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση στην οποία μεγαλύτερο μήκος ή απόσταση μετριέται με βήματα. Με τον τρόπο αυτό οι άνδρες υπολόγιζαν το μέγεθος των χωραφιών και των αμπελώνων τους. Περίεργο είναι ότι μόνο οι βοσκοί που ζούσαν στα βουνά με τα κοπάδιά τους χρησιμοποιούσαν ως μονάδα μέτρησης το πόδι, η το μέγεθος του πέλματος. Το ύψος μετριέται με «ανθρώπινο μπόι», για παράδειγμα ένα δέντρο που έχει ύψος «δύο ανθρώπινα μπόι», ή πέτρινος φράχτης, που φτάνει στο ανθρώπινο μπόι. Αυτό το μετρικό σύστημα είναι αρκετά ακριβές για την καθημερινή ζωή των προγόνων μας.

Μια περίεργη αγροτική μονάδα μέτρησης είναι ο συνδυασμός κόπου και χρόνου, απαραίτητοι για την καλλιέργεια ενός αγροκτήματος. Μονάδα μέτρησης ενός χωραφιού είναι «μια ημέρα αλέτρισμα με ζευγάρι βοδιών». Για τους αμπελώνες βασική μονάδα μέτρησης είναι «μια ημέρα σκάψιμο». Τα μικρότερα αγροκτήματα μετριούνται ανάλογα με τον αριθμό των βραγιών, για παράδειγμα «δύο βραγιές χωράφι». Τα μεγαλύτερα αγροκτήματα καθώς και οι μεγαλύτερες αποστάσεις μετριούνται με το χρόνο που είναι απαραίτητο για να τα διανύσουν τους με τα πόδια ή καβάλα.

Για ακριβέστερη μέτρηση ευρέως διαδεδομένη η τουρκική μονάδα βάρους «οκά», η οποία ισοδυναμεί σε 1,28 χιλιόγραμμο. Οι Βούλγαροι χρησιμοποιούν την οκά μέχρι το 1920. Είναι περίεργο ότι η μονάδα μέτρησης «κιλό» που κάποτε χρησιμοποιούσαν, είναι πολύ πιο βαριά από το σύγχρονο χιλιόγραμμο, που για συντομία επίσης αποκαλείται «κιλό». Κάποτε η χωρητικότητα του κιλού ήταν διαφορετική στις διάφορες περιοχές. Στην περιοχή της Σόφιας, για παράδειγμα, ένα κιλό ήταν 20 οκά, ή 24 χιλιόγραμμα. Και η μικρότερη μονάδα μέτρησης – το παραδοσιακό ξύλινο κουτάλι είναι τουλάχιστον τρεις φορές μεγαλύτερο από το σύγχρονο κουτάλι.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

По публикацията работи: Ρουμιάνα Παναγιώτοβα

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Διαδώστε

Παραδοσιακά μέτρα και σταθμά

Περισσότερα στην κατηγορία

Η Παραμονή των Χριστουγέννων στον παραδοσιακό βουλγαρικό πολιτισμό

Ψηφιακός χάρτης παρουσιάζει τη λαογραφική κληρονομιά της Βουλγαρίας

Οι φορεσιές της Ροδόπης ενέπνευσαν νέους ευρωπαίους σχεδιαστές