Βασίλ Λέφσκι – ο Απόστολος της βουλγαρικής Ελευθερίας

Στις 19 Φεβρουαρίου 1873 σε κρεμάλα, στημένη στην άκρη της Σόφιας θανατώνεται ο Βασίλ Λέφσκι. Είναι από εκείνες τις προσωπικότητες που γεννιούνται μια φορά σε μερικές εκατονταετίες, σε αποφασιστικές στιγμές, όταν πρέπει να ηγηθούν όλου του λαού. Για μας, τους Βούλγαρους, είναι ο Απόστολος της Ελευθερίας στους αγώνες κατά του πέντε αιώνων οθωμανικού ζυγού.

Μοναχός και ύστερα διάκονος, ο Βασίλ Λέφσκι πετάει τα ράσα, για να ντυθεί την κλέφτικη φορεσιά. Η πείρα του στους προσφυγικούς επαναστατικούς κύκλους τον οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι κλέφτικες ομάδες που μεταφέρονται στη Βουλγαρία από το σερβικό και το ρουμανικό έδαφος, δίνουν πολλές θυσίες, όμως δεν μπορούν να προκαλέσουν εξέγερση.

"Ο Βασίλ Λέφσκι καταλήγει βαθμιαία στην ανάγκη αναθεώρησης των χρησιμοποιούμενων από την προσφυγιά τρόπων για την απελευθέρωση της χώρας", αναφέρει σε συνέντευξη προς τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο υφηγητής Πλάμεν Μίτεφ, κοσμήτωρ της Ιστορικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Σόφιας "Άγιος Κλήμης της Αχρίδας". "Γι' αυτό ο Λέφσκι αναλαμβάνει δύο περιοδείες στη χώρα, το 1868 και το 1869, που τον πείθουν οριστικά ότι οι κλέφτικες ομάδες δεν είναι ο μοναδικός δυνατός τρόπος για την επίτευξη οριστικής επιτυχίας στον αγώνα κατά της Υψηλής Πύλης.

Συνειδητοποιεί βαθμιαία ότι χρειάζεται να αναζητούνται οι δυνατότητες του λαού, των διάφορων κοινωνικών στρωμάτων της βουλγαρικής κοινωνίας. Βαθμιαία μέσα του ωριμάζει η ιδέα ίδρυσης εσωτερικής οργάνωσης επιτροπών που να προετοιμάσει την εθνική επανάσταση. Αυτή είναι η μεγάλη συμβολή του Λέφσκι στη γενική ανάπτυξη των πολιτικών ιδεών στην εποχή της βουλγαρικής Αναγέννησης".

Έτσι ο Απόστολος αρχίζει ακούραστα να δημιουργεί δίκτυο επαναστατικών επιτροπών στα βουλγαρικά εδάφη. Μερικές απ’ αυτές κληρονομούν την πείρα των προηγούμενων μυστικών οργανώσεων. Οι διαστάσεις που ο Λέφσκι καταφέρει να πετύχει είναι όμως αξιόλογες. Το καλοκαίρι του 1872 στη χώρα ήδη υπάρχουν περίπου 400 επιτροπές.

"Έχω αφοσιωθεί στην Πατρίδα να την υπηρετώ μέχρι θανάτου και να εργάζομαι σύμφωνα με τη βούληση του λαού", δηλώνει ο Βασίλ Λέφσκι. Η αφοσίωση και η ενέργειά του μεταδίδονται σε φτωχούς και πλούσιους, σε αγράμματους και μορφωμένους. Τρία χρόνια μετά τον απαγχονισμό του, αν και υφίστανται σοβαρά πλήγματα από τις οθωμανικές αρχές, οι ιδρυμένες από τον Απόστολο επιτροπές οργανώνουν την Απριλιανή εξέγερση. Η εξέγερση καταπνίγεται, όμως προκαλεί ευρεία διεθνή απήχηση και οδηγεί στον Απελευθερωτικό Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1877-78. Τα δε όνειρα του Λέφσκι για την ανάπτυξη της νέας Βουλγαρίας εμπνέουν γενιές Βούλγαρων.

"Στην πρώτη θέση βρίσκεται η ιδέα του για δημοκρατικό κράτος", προσθέτει ο Πλάμεν Μίτεφ. "Με τέτοιο ολοκληρωμένο τρόπο μοναδικά ο Λέφσκι προωθεί την ιδέα για παρόμοια οργάνωση του ελεύθερου βουλγαρικού κράτους. Στη δεύτερη θέση θα ανέφερα τις ιδέες του Λέφσκι για την ισονομία, στην τρίτη θέση – τις ιδέες για την ελευθερία του ατόμου, την ελευθερία του λαού, για την ισοτιμία όλων των πολιτών ανεξαρτήτως εθνοτικής καταγωγής και θρησκευτικών πεποιθήσεων. Αυτά τα οράματα και διαθήκες βρίσκονται στο ύψος των πιο προοδευτικών φιλοσοφικών και πολιτικών δογμάτων στον ευρωπαϊκό κόσμο εκείνη την εποχή και δεν έχουν χάσει την επικαιρότητά τους και σήμερα".

Ποια είναι η θέση του Αποστόλου ανάμεσα στις μεγάλες προσωπικότητες των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων στην Ευρώπη κατά τον 19ο αιώνα;
"Ο Βασίλ Λέφσκι θα μπορούσε να συγκριθεί με λαμπρές προσωπικότητες της ευρωπαϊκής ιστορίας, όπως ο Γαριβάλδης και ο Ματσίνι. Όχι τυχαία οι Βούλγαροι ιστορικοί επαναλαμβάνουν ότι αν ο Λέφσκι ήταν εκπρόσωπος του απελευθερωτικού αγώνα σε κάποιο άλλο κράτος της Γηραιάς ηπείρου, το όνομά του θα αναφερόταν σ’ όλα τα σχολικά βιβλία ευρωπαϊκής ιστορίας.

Δυστυχώς, είναι γνωστός κυρίως σε μας, τους Βούλγαρους, γιατί είμαστε μικρός λαός που δύσκολα μπορεί να αναγραφεί στη μεγάλη ευρωπαϊκή ιστορία. Αυτό όμως δεν υποτιμά τις υπηρεσίες του στην ευρωπαϊκή πολιτική σκέψη και πράξη που δίνουν ώθηση στους απελευθερωτικούς αγώνες και τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Με την έννοια αυτή ο Λέφσκι θα μπορούσε να συγκριθεί με τις πιο λαμπρές προσωπικότητες της Ευρώπης κατά τον 19ο αιώνα", επισημαίνει ο υφηγητής Πλάμεν Μίτεφ.

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα

Διαδώστε

Βασίλ Λέφσκι – ο Απόστολος της βουλγαρικής Ελευθερίας

Περισσότερα στην κατηγορία

Επιστήμονες συζητούν την ιστορία και τις προοπτικές των Δυτικών Βουλγαρικών Περιχώρων

Εβδομάδα Ορθόδοξου Βιβλίου στην Βάρνα

Ημέρες Κροατικής Αρχαιολογικής Κληρονομιάς στη Σόφια