Podcast στα ελληνικά
Μέγεθος κειμένου
Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία © 2024 Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται σύμφωνα με τον νόμο

Η γιορτή του Ευαγγελισμού στις λαϊκές παραδόσεις και έθιμα

Θεωρείται ότι ακριβώς την ημέρα Μπλάγκοβετς τα διαβατάρικα πουλιά, οι πελαργοί και τα χελιδόνια, γυρίζουν στα εδάφη μας
Φωτογραφία: Βενέτα Νικόλοβα
Στη μακρά σειρά γιορτών για την προϋπάντηση της άνοιξης, η Μπλάγκοβετς είναι η πιο κοντινή στην αστρονομική της αρχή. Ως προς την ημερομηνία της, 25 Μαρτίου, και σε κάποιο βαθμό ως προς την ονομασία της, η Μπλάγκοβετς συμπίπτει με τη χριστιανική γιορτή του Ευαγγελισμού (Μπλαγκοβεστένιε στα βουλγαρικά). Το θέμα για τον Αρχάγγελο, ο οποίος φέρει στην Παρθένα Μαρία την είδηση, ότι θα γεννήσει τον Γιό του Θεού, δεν εμφανίζεται στη λαογραφική τελετουργία.

Υπάρχουν και άλλες ενδείξεις για το ότι η λαϊκή γιορτή είναι πολύ πιο αρχαίας, προχριστιανικής προέλευσης. Η ουσία της συνδέεται με την ανοιξιάτικη αναζωογόνηση της φύσης.

Οι τελετουργίες, τα τραγούδια και οι δοξασίες για τη γιορτή φέρουν αρχαίο μυθολογικό συμβολισμό. Σ’ αυτό προστίθεται και το πιο πραγματιστικό νόημα των εθίμων.

Για το φίδι, το οποίο προσωποποιεί το πνεύμα-φύλακα του σπιτιού, στη Μπλάγκοβετς αφήνεται ψωμί στο κατώφλι. Σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία ακριβώς την ημέρα αυτή τα φίδια και οι σαύρες ξυπνούν από την χειμέρια νάρκη τους και βγαίνουν από τις φωλιές τους.

Μαζί με τη μυθολογική τίμηση του φιδιού όμως, ολόκληρη σειρά τελετών την ημέρα αυτή πρέπει να το διώξουν, για να προστατεύσουν τον άνθρωπο. Με θορυβώδη κλαγγή μετάλλινων αντικειμένων και ξόρκια οι χωρικοί γυρίζουν τα σπίτια τους, για να διώξουν τα φίδια και τις σαύρες. Σε κάποια ξόρκια γίνεται αισθητή η χριστιανική επιρροή - το φίδι αποκαλείται “Εύα” και για τη γιορτή χρησιμοποιείται αντί για την λαϊκή ονομασία Μπλάγκοβετς, η εκκλησιαστική Μπλαγκοεβετστένιε - Ευαγγελισμός.

Υπάρχουν και άλλες πιο φυσιοκρατικές παραλλαγές - τα φίδια διώχνονται με την απειλή, ότι έρχονται οι πελαργοί. 
 

Σύμφωνα με την παλιά παράδοση, οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σπίτια τους, έδιωχναν τα έντομα και τα ερπετά, βάζοντας στις αυλές μεγάλες φωτιές και καίγοντας όλα τα άχρηστα. Την ημέρα αυτή προσεύχονταν ο ήλιος να ανατείλει στην πλήρη λάμψη του. Οι κοπέλες έβαζαν κάτω από πέτρα βαμβακερά μαντήλια δεμένα κόμπο και μάντευαν. Αν κοντά στον κόμπο έβρισκαν πολλά μυρμήγκια, κομμάτια χαρτιού, λάσπη, πετρούλες, πίστευαν ότι θα παντρευτούν γεωργό, χτίστη, ή κάποιο μορφωμένο άνθρωπο αντίστοιχα.
Σύμφωνα με άλλη δοξασία την ημέρα αυτή πρέπει να φέρνει κανείς στο πουγκί του τουλάχιστον ένα παρά, για να μην είναι το πουγκί του άδειο όλο το χρόνο. Στο τραπέζι έβαλαν πίτα, στολισμένη με ανοιξιάτικα σύμβολα και λουλούδια, ψάρι ή ψαρόσουπα.

Θεωρείται, ότι ακριβώς την ημέρα Μπλάγκοβετς τα διαβατάρικα πουλιά - οι πελαργοί και τα χελιδόνια γυρίζουν στα εδάφη μας. Αυτό ανακοινώνει ο κούκος, λαλώντας για πρώτη φορά την άνοιξη. Σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία, όταν τον ακούσει, πρέπει κανείς να έχει στην τσέπη του κέρμα ή ψωμί, για να είναι η καινούργια εποχή εύκαρπη, να φέρει ευημερία και καλή τύχη.

Την ημέρα πριν τον Ευαγγελισμό οι γυναίκες καθαρίζουν το σπίτι

Άλλο ένα μυθολογικό-ρεαλιστικό σήμα για τον ερχομό της άνοιξης είναι η δοξασία, ότι στη Μπλάγκοβετς από τη χειμέρια νάρκη ξυπνάει και η αρκούδα - το αρχαίο σύμβολο της μητρότητας και της γονιμότητας. Την ημέρα αυτή η αρκούδα λούζεται σε βουνίσιο χείμαρρο ή ποτάμι. Και αυτό σημαίνει, ότι οι άνθρωποι μπορούν πια να μπαίνουν στα νερά τους.

Το έθιμο για την προσέλκυση της ζωογόνας υγρασίας και της γονιμότητας απαιτεί οπωσδήποτε να φάει κανείς ψάρι στη Μπλάγκοβετς. Παράλληλα μ’ αυτό όμως το ψάρι συμβολίζει και τις δυνάμεις του άλλου κόσμου, οι οποίες ταυτόχρονα απειλούν και βοηθούν την ανοιξιάτικη αναζωογόνηση της φύσης.

Παρόμοιο είναι το νόημα και της δοξασίας, ότι στη Μπλάγκοβετς ξυπνούν από τον χειμερινό τους ύπνο και οι μυθολογικές κοπέλες νεράιδες. Εγκαταλείπουν τα χειμάδια τους και κατοικούν και πάλι τις πηγές, τα ποτάμια, τα κρυφά μέρη των δασών. Τα τελετουργικά τραγούδια αφηγούνται πώς οι νεράιδες πλέκουν ανοιξιάτικα στεφάνια και στολίζονται μ’ αυτά. Όταν στις κτήσεις τους βρεθεί κάποια κοπέλα του χωριού, την στολίζουν με μαγικό στεφάνι και την ξεγελούν να μείνει στο μυστικό τους κόσμο. Τα περισσότερα τελετουργικά τραγούδια προειδοποιούν τις μητέρες να μη στέλνουν τις κόρες τους για νερό νωρίς το πρωί την ημέρα αυτή. Μαζί με την ευλάβεια, στα τραγούδια κυριαρχούν ο πανηγυρισμός και ο θρίαμβος της ανοιξιάτικης φύσης.

Η γιορτή Μπλάγκοβετς, που είναι η πιο κοντινή στην ημέρα της εαρινής ισημερίας, περιέχει και τις χαρακτηριστικές για τις ανοιξιάτικες γιορτές πύρινες τελετουργίες. Με αναμμένες στο ύπαιθρο φωτιές συμβολικά υποδαυλίζεται ο ανοιξιάτικος ήλιος. Και η ζωογόνα δύναμή του μεταδίδεται στους ανθρώπους, όταν υπερπηδούν τις τελετουργικές φωτιές.

Η γιορτή Μπλάγκοβετς, γεμάτη τόσα σύμβολα, θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες ανοιξιάτικες γιορτές. Την αποκαλούν “μισή Λαμπρή”.


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Περισσότερα στην κατηγορία

Σπιτικό σαπούνι με παλιές τεχνολογίες παρασκευάζουν στο χωριό Τσάρεβετς της περιοχής της Μέζντρα

Το Τσάρεβετς μετατρέπεται εκ νέου σε μέρος, όπου ξαναζωντανεύουν οι παλιές παραδόσεις. Το Σάββατο, 27 η Απριλίου, το χωριό της περιοχής της πόλης Μέζντρα, φιλοξενεί την 3 η έκδοση του Φεστιβάλ του Σαπουνιού, που παρουσιάζει ένα τυπικό ντόπιο έθιμο...

δημοσίευση: 4/27/24 12:00 PM

Η Νόβα Ζαγκόρα με άρωμα σαμάρνταλα

Γιορτή της σαμάρνταλα ( Nectaroscordum siculum bulgaricum – χαρακτηριστικό βουλγαρικό πολυετές φυτό και μπαχαρικό, διαδεδομένο ιδιαίτερα στην περιοχή της Στάρα Ζαγκόρα, του Γιάμπολ και του Σλίβεν, καθώς και σε όλο τον Ανατολικό Αίμο και τη Στράντζα –..

δημοσίευση: 4/27/24 7:15 AM

Γιορτάζουμε το Σάββατο του Λαζάρου

Την 8 η ημέρα πριν το Πάσχα γιορτάζουμε το Σάββατο του Λαζάρου. Είναι η πρώτη από τις τρεις μεγάλες χριστιανικές γιορτές, συνδεδεμένη με το θαύμα της Ανάστασης. Ακολουθούν η Κυριακή των Βαΐων και το Πάσχα. Η γιορτή πέφτει κάθε χρόνο σε διαφορετική..

δημοσίευση: 4/27/24 6:05 AM