Το χωριό Μποφ κείται στις νότιες πλαγιές του Αίμου, ανατολικά του φαραγγιού του ποταμού Ίσκαρ. Σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς ο πρωιμότερος οικισμός σ’ αυτό το μέρος εμφανίστηκε πριν περίπου 8 χιλιάδες χρόνια. Γι’ αυτό μαρτυρούν τα πολυάριθμα θραύσματα οικιακών σκευών που οι αρχαιολόγοι χρονολογούν στην 6η χιλιετία π.Χ. Υποτίθεται ότι οι κάτοικοι αυτών των εδαφών ασχολούνταν κυρίως με κτηνοτροφία και γεωργία. Υπάρχουν στοιχεία και για την εξόρυξη μεταλλευμάτων από παμπάλαια χρόνια. Μέχρι τις μέρες μας σώζονται απομεινάρια καμίνων τήξης μεταλλευμάτων. Αργότερα, κατά τον 2ο-3ο αι. μ.Χ. ο οικισμός πιθανόν είχε στρατηγική σημασία για τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Από κει περνούσε δρόμος που ακολουθούσε την κορυφογραμμή του Αίμου. Οι λίθινοι όγκοι, με τους οποίους ήταν στρωμένος, διατηρήθηκαν άθικτοι στην τοποθεσία Τραστέναγια, όπου ανακαλύφθηκαν και απομεινάρια της μεσαιωνικής μονής του Αγίου Παντελεήμονος. Θεωρείται ότι η μονή κτίστηκε στη θέση παλιού θρακικού ιερού. Σε μεταγενέστερη περίοδο ηγούμενος της μονής ήταν ο γνωστός σ’ αυτά τα μέρη παπάς Μαρτίν βοεβόδας.

«Όπως για κάθε αρχαίο οικισμό, έτσι και για το Μποφ διαδίδονται διάφοροι θρύλοι», αφηγείται ο κάτοικος του χωριού, Ιβάν Πετκόφ.

Ο δημοφιλέστατος θρύλος συνδέεται με το Γάλλο σταυροφόρο ιππότη ντε Σεντ Μποφ (Chevalier de Saint Boeuf), το όνομα του οποίου φέρει το χωριό. Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές που μελέτησαν την ιστορία του χωριού, σ’ αυτά τα μέρη κατά το 1206 είχαν εξοριστεί Γάλλοι ιππότες με επικεφαλής το μαρκήσιο ντε Σεντ Μποφ. Πιθανόν οι εξόριστοι σταυροφόροι κατασκεύασαν υδραγωγείο που προμήθευε το χωριό με πόσιμο νερό, γιατί ανακαλύφθηκαν πήλινοι σωλήνες της ίδιας εποχής. Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν πολλοί πύργοι, κτισμένοι για παρατήρηση ή αυτοάμυνα. Από τον υψηλότερο, ευρισκόμενο στην κορυφή Κολίμπιστα, ανοίγεται θέα προς όλη την τοποθεσία και τα υπόλοιπα παρατηρητήρια. Για την κορυφή επίσης υπάρχει θρύλος που περιγράφει τις τελευταίες μάχες των Βούλγαρων κατά των Οθωμανών κατακτητών πριν περίπου 6 αιώνες. Για να σωθούν από τους αλλόθρησκους, οι κάτοικοι του χωριού μαζεύτηκαν στο κάστρο και υπεραμύνονταν θαρραλέα, έως ότου οι Οθωμανοί κατέφυγαν σε ύπουλα μέσα, για να τους νικήσουν.

Ο Ιβάν Πετκόφ αφηγείται: «Οι Τούρκοι έδεσαν ένα γάιδαρο στο χαμηλότερο μέρος ανάμεσα στις δύο κορυφές Κολίμπιστα και Γιάβορετς, εκεί όπου περνούσαν οι σωλήνες του υδραγωγείου, και τον άφησαν τρεις μέρες χωρίς νερό. Μετά τον πήγαν προς το κάστρο στην Κολίμπιστα, καθώς ήλπιζαν να ανακαλύψει την πηγή ύδρευσης. Ο γάιδαρος πραγματικά τους οδήγησε μέχρι το κρυφό υδραγωγείο. Άλλος θρύλος λέει ότι πριν την άλωση του κάστρου οι ντόπιοι κάτοικοι κατευθύνθηκαν προς τη μονή του Αγίου Αρχαγγέλου Μιχαήλ και έτσι σώθηκαν. Πολλοί είναι οι θρύλοι, αλλά ποια ιστορία αληθεύει και ποια όχι, δεν είναι γνωστό.»

Το 1877 το χωριό απελευθερώθηκε από την οθωμανική κυριαρχία και λίγο αργότερα άρχισε η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Σόφιας –Μέζντρας. Οι κάτοικοι του χωριού Μποφ βαθμιαία εγκαταστάθηκαν γύρω από το σιδηροδρομικό σταθμό, αναζητώντας πιο άνετες συνθήκες ζωής. Στις αρχές του περασμένου αιώνα ο ποιητής και πεζογράφος Ιβάν Βάζοφ επισκέφθηκε το φαράγγι του ποταμού Ίσκαρ και αιχμαλωτίστηκε από τις ομορφιές της ντόπιας φύσης. Στις ταξιδιωτικές του σημειώσεις «Περίπατος στην περιοχή του Ίσκαρ» ο ίδιος αναγνωρίζει ότι η περιέργιά του προκλήθηκε και από το όνομα του χωριού Μποφ. «Απαρατήρητα μου ήρθαν στο μυαλό οι ποιητικές σκιές και σκέψεις για τους μεσαιωνικούς ιππότες», γράφει ο ίδιος. Οι ντόπιοι αφηγούνται πως ο Ιβάν Βάζοφ, γοητευμένος από την ομορφιά μιας κοπέλας της οικογένειας Ντάνγκοφ συχνά επισκεπτόταν τους γονείς της. «Στα βήματα, στα μέρη όπου πήγαινε και έμενε, κατασκευάστηκε μονοπάτι στο όνομά του», αφηγείται ο Ιβάν Πετκόφ:
«Το μονοπάτι του Βάζοφ ξεκινά από το σπίτι του Ντάνγκοφ, όπου ο ποιητής έμενε συχνά, περνά από το σιδηροδρομικό σταθμό, ακολουθεί το ρου του ποταμού Σκάκλια και κατευθύνεται προς το χωριό Ζασέλε. Εκεί ο Βάζοφ έγραψε το ξακουστό το διήγημα «Ο γέρος Γιότσο κοιτάζει». Πρότυπο του ήρωα ήταν ο τυφλός γέρος Γιορντάν. Ο γέρος «κοίταζε» την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής από τους υψηλούς βράχους στην τοποθεσία Ζλίο κάμικ. Οι ντόπιοι λένε ότι κάποτε ο δήμαρχος του χωριού Ζασέλε επέβαλε πρόστιμο στον Ιβάν Βάζοφ για το ότι ποδοπάτησε το χορτάρι.»

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα

Φωτογραφίες: Νταρίνα Γκριγκόροβα