Τα ιστορικά αξιοθέατα και διαδρομές στη βουλγαρική πρωτεύουσα αποκαλύπτουν τον πλούτο μιας αρχαίας πόλης. Αν όμως οι τουρίστες αποφασίσουν να γνωρίσουν καλύτερα τη Σόφια, θα μπορούσαν να διαλέξουν έναν ιδιόμορφο τρόπο, ακολουθώντας το δρόμο των υπαίθριων ρολογιών.

Βέβαια, δεν θα δουν παρόμοιο με το φημισμένο αστρονομικό ρόλοι του 15ου αι. στην παλιά πόλη της Πράγας, Στάρε μέστο, που απεικονίζει την κίνηση του Ηλίου και των πλανητών, τα ζωδιακά σύμβολα, ημερολόγιο των μηνών και αγάλματα των 12 αποστόλων που αλλάζουν κάθε στρογγυλή ώρα. Ή το λονδρέζικο Μπιγκ Μπεν, τοποθετημένο στον πύργο του Ανακτόρου του Ουέστμινστερ. Και στη Σόφια όμως μια διαδρομή αποκαλύπτει κομμάτια της ιστορίας της πόλης.

Το ρολόι στο κτίριο του υπουργείου Γεωργίας

Είναι δύσκολο να ειπωθεί πόσα είναι τα κτίρια με ρολόγια στη Σόφια. Ανάμεσά τους είναι το κτίριο της Βουλγαρικής Εθνικής Τράπεζας που εντυπωσιάζει με τις λιτές του γραμμές και βρίσκεται στο ίδιο το κέντρο της πόλης, απέναντι στο βασιλικό ανάκτορο που ήταν κατοικία του τελευταίου Βούλγαρου βασιλιά Μπορίς Γ' μέχρι το θάνατό του το 1943.

Η Βουλγαρική Εθνική Τράπεζα γειτνιάζει με τα κτίρια του Υπουργικού Συμβουλίου και της Προεδρίας. Το κτίριό της, η οικοδόμηση του οποίου διήρκεσε από το 1934 έως το 1939, είναι έργο των Βούλγαρων αρχιτεκτόνων Ιβάν Βασίλιοφ και Ντιμίταρ Τσόλοφ. Από τότε χρονολογείται και το ρολόι στην πρόσοψή του. Άλλωστε, η Βουλγαρική Εθνική Τράπεζα είναι ιδρυμένη το 1879 και θεωρείται ένας από τους παλιότερους κεντρικούς τραπεζικούς θεσμούς στον κόσμο, αν και το σημερινό της κτίριο δεν είναι η πρώτη της έδρα. Όλα εδώ όμως είναι αυθεντικά, ακόμα και οι όμορφες μεταλλικές πόρτες.

Έργο των αρχιτεκτόνων Ιβάν Βασίλιοφ και Ντιμίταρ Τσόλοφ είναι η Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη, στο πάνω μέρος της οποίας βρίσκεται ένα από τα παλιότερα ρολόγια στην πόλη. Η βιβλιοθήκη, οικοδομημένη το 1934, υψώνεται στην αυλή του Πανεπιστημίου της Σόφιας "Άγιος Κλήμης της Αχρίδας". Εντυπωσιάζει με την πρωτότυπη αρχιτεκτονική και τα αψιδωτά της παράθυρα, με τις ελικοειδείς ξύλινες σκάλες και την αγγλική αυλή. Η ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη διαφυλάσσει χιλιάδες πολύτιμα βιβλία και χειρόγραφα που χρησιμοποιούνται από τους φοιτητές του παλιότερου βουλγαρικού πανεπιστημίου. Κοντά της βρίσκονται τα κτίρια της βουλγαρικής Βουλής, της Ακαδημίας Εικαστικών Τεχνών και της Εθνικής Βιβλιοθήκης "Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος".

Αν οι τουρίστες κάνουν περίπατο σε μια από τις πιο πολυσύχναστες οδούς "Κόμης Ιγκνάτιεφ", θα παρατηρήσουν άλλο ένα κτίριο που εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική και την ιστορία του. Οι πρωτευουσιάνοι το αποκαλούν "Τράπεζα Μπούροφ", γιατί είναι κτισμένο το 1921 από τον τραπεζίτη και μετέπειτα πολιτικό Ατανάς Μπούροφ (1875-1954), έναν από τους πιο διορατικούς Βούλγαρους με τραγική τύχη. Το κτίριο, όπου και σήμερα στεγάζεται τράπεζα, εντυπωσιάζει με τα πέτρινα γλυπτά και αγάλματά του. Το ρολόι στον τρούλο στηρίζεται από δύο γονατιστούς Άτλαντες και πάνω του βρίσκονται μαρμάρινα γλυπτά παιδιών.

Η Τράπεζα του Μπούροφ

Στον τρούλο ενός από τα ομορφότερα κτίρια στη Σόφια, του Υπουργείου Γεωργίας, επίσης υπάρχει ρολόι. Το κτίριο χρονολογείται από το 1912, όταν διεθνής κριτική επιτροπή Ιταλών, Αυστριακών, Γάλλων και Βούλγαρων αρχιτεκτόνων απονέμει πρώτο βραβείο στο Βούλγαρο αρχιτέκτονα Νικόλα Λάζαροφ (1872-1942). Η οικοδόμηση όμως αρχίζει μόλις το 1920, μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Νικόλα Λάζαροφ είχε τελειώσει αρχιτεκτονική στη Γαλλία και το κτίριο είναι σε ρυθμό μπαρόκ με στρογγυλή πρόσοψη, δύο μυτερούς πύργους και τρούλο, στον οποίο είναι τοποθετημένο το ρολόι. Το κτίριο διατηρείται στην αρχική του μορφή. Έχει ανακηρυχθεί μνημείο του πολιτισμού που αποκλείει κάθε επέμβαση στην αρχιτεκτονική της όψη.

Ο Εμίλ Ντάβτσεφ του Πολυτεχνικού Μουσείου της Σόφιας είναι ο άνθρωπος, ο οποίος μελετά την ιστορία της εμφάνισης των υπαίθριων ρολογιών στη Βουλγαρία. Κατά τη γνώμη του ακόμα σε χειρόγραφο του 17ου αι. αναφέρεται η ύπαρξη πύργου με ρολόι στα εδάφη μας την εποχή, όταν η Βουλγαρία βρισκόταν κάτω από οθωμανική κυριαρχία, την οποία αποτίναξε το 1878.

"Οι πρωιμότερες πληροφορίες είναι για υπαίθριο ρολόι στη Φιλιππούπολη. Το 1612 ένας περιηγητής περιέγραψε τη διέλευσή του μέσω της πόλης και επισήμανε ότι είδε πολύ παλιό ρολόι, μάλλον από το 1550. Αργότερα πύργοι με ρολόγια εμφανίστηκαν σε πολλούς οικισμούς της Βουλγαρίας. Υπήρχαν πολλοί αυτοδίδακτοι ρολογάδες, για παράδειγμα, από το γένος Χατζηράντονοβι του Μπάνσκο. Είναι δύσκολο να καθοριστεί πότε στη Σόφια εμφανίστηκε το πρώτο υπαίθριο ρολόι. Θεωρείται όμως ότι αυτό έγινε στις αρχές του 20ου αι., όταν στη Σόφια γύρισε ο Γκεόργκι Χατζηνικόλοφ, ο πρώτος Βούλγαρος, ο οποίος είχε τελειώσει εξειδικευμένη σχολή κατασκευής ρολογιών στην Ελβετία. Εκείνος ίδρυσε τον πρώτο στη Βουλγαρία συνεταιρισμό ρολογιών "Ζορά", καθώς και το πρώτο εργοστάσιο ρολογιών "Γνώμων".

Ο Γκάρο Σαντιάν είναι παλιός ρολογάς της Σόφιας. Κατά τον ίδιο, τώρα ξεκινά ιδιόμορφη εκστρατεία για την κατασκευή νέων υπαίθριων ρολογιών και μάλιστα όχι μόνο στη πρωτεύουσα. Παραγγελίες κάνουν και ιδιωτικά πρόσωπα που θέλουν οπωσδήποτε να έχουν υπαίθριο ρολόι στο κτίριό τους. "Οι άνθρωποι αρχίζουν όλο και περισσότερο να εκτιμούν το χρόνο τους και σ’ όλη τη χώρα αναπαλαιώνονται παλιά και τοποθετούνται καινούργια ρολόγια", αναφέρει ο Γκάρο Σαντιάν.

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα