Ο θεσμός του Συνηγόρου του Πολίτη άρχισε να λειτουργεί στη Βουλγαρία το 2005. Σύμφωνα με το νόμο, ο Συνήγορος εκλέγεται από τη Βουλή, η θητεία του διαρκεί πέντε έτη, μπορεί να επανεκλεγεί μόνο για μία φορά, πρέπει να είναι απόφοιτος ΑΕΙ και να διαθέτει υψηλή ηθική υπόσταση.

Ο κ Κωνστανίν Πέντσεφ, ο νέος Συνήγορος του Πολίτη, εκλέχθηκε και ορκίστηκε τον μήνα Οκτώβριο στο Κοινοβούλιο της Βουλγαρίας. Ο κ Πέντσεφ γεννήθηκε το 1952 στην πρωτεύουσα της Βουλγαρίας, σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Σόφιας το 1976 και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γαλλία στο αντικείμενο της "Προστασίας του ανταγωνισμού". Πριν να αναλάβει τα νέα του καθήκοντα, ήταν διευθυντής του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου της Βουλγαρίας.

Σε συνέντευξή του στη Βουλγαρική Ραδιοφωνία, ο κ Πέντσεφ δήλωσε ότι ο θεσμός του Συνηγόρου του Πολίτη είναι μοναδικός στη χώρα μας και ότι τα καθήκοντά του δεν καλύπτονται από κάποια άλλη υπηρεσία ή θεσμό.

"Ελπίζω ότι μέχρι το τέλος της θητείας μου, ότι όλοι θα έχουν κατανοήσει την αναγκαιότητα και αποτελεσματικότητά του", είπε ο κ Πέντσεφ. Δήλωσε ακόμα ότι βασική του προτεραιότητα είναι η, βασισμένη στη δικαιοσύνη, υπεράσπιση των δικαιωμάτων και συμφερόντων των πολιτών, σε όλες τους τις μορφές.

"Στη δικαιοδοσία του Συνηγόρου του Πολίτη είναι η υπεράσπιση των πολιτών από αντικανονικές δραστηριότητες της διοίκησης όπως η κακοδιαχείριση, η κατάχρηση εξουσίας, η μη υπεράσπιση των δικαιωμάτων και συμφερόντων των πολιτών, η υπεράσπιση των καταναλωτών", εξηγεί ο Κωνσταντίν Πέντσεφ. "Ο θεσμός κάνει υποδείξεις στα αρμόδια όργανα, τα οποία ρυθμίζουν τη δραστηριότητα των μονοπωλίων στον τομέα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, όπως οι τηλεπικοινωνίες, η επιχείρηση κεντρικής θέρμανσης, οι επιχειρήσεις ηλεκτροδότησης, αποχέτευσης και υδροδότησης. Πρόκειται για μια τεράστια δραστηριότητα που κατευθύνεται προς το συμφέρον κάθε πολίτη, αλλά και από τα γενικότερα συμφέροντα ευαίσθητων ομάδων, όπως τα παιδιά που δεν έχουν γονική μέριμνα, τα άτομα με ειδικές ανάγκες".

Ο Συνήγορος του Πολίτη συμμετέχει σε πολλές διεθνείς οργανώσεις. Με τον τρόπο αυτό είναι καλά πληροφορημένος για τις θετικές ευρωπαϊκές πρακτικές, διατηρεί καλές σχέσεις και στενή επαφή με τους ομολόγους του των υπολοίπων χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και με τον θεσμό του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή. Επίδραση στη δραστηριότητά του έχουν και οι αποφάσεις του Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ατόμου στο Στρασβούργο, οι οποίες χαράζουν τα θεμιτά όρια.
 
"Ο νόμος πρέπει να επιβάλλεται με ανθρωπιστικό τρόπο", υποστηρίζει ο κ Πέντσεφ. "Αυτή είναι η ουσία του uεσμού του Συνηγόρου του Πολίτη και του Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ατόμου. Ακόμα και οι αποδεδειγμένοι και καταδικασμένοι εγκληματίες, πρέπει να ζουν σε ανθρώπινες συνθήκες στους χώρους που εκτίουν τις ποινές τους. H τήρηση της αρχής αυτής εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Συνηγόρου του Πολίτη. Έχω κάνει διαβήματα για να αναθέσει ο ΟΗΕ στο Συνήγορο του Πολίτη αρμοδιότητα ελεγκτή της εφαρμογής της Σύμβασης κατά των βασανιστηρίων στη Βουλγαρία. Θέλω να διευρύνω τις αρμοδιότητες του θεσμού με τρόπο που να καλύπτουν τα δικαιώματα του παιδιού στη Βουλγαρία, για να μπορούμε να ελέγχουμε την τήρησή τους και να ενημερώνουμε τις διεθνείς οργανώσεις. Στον τομέα αυτό οι κρατικές υπηρεσίες δίνουν διαφορετικά στοιχεία από τις ΜΚΟ. Πρέπει να υπάρχει ένα ανεξάρτητο όργανο το οποίο θα μπορεί να εκθέτει και αυτό την άποψή του στις διεθνείς και παγκόσμιες οργανώσεις".

Ο κ Κωνσταντίν Πέντσεφ θεωρεί ότι ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει ο Συνήγορος του Πολίτη, διαμεσολαβώντας μεταξύ διαφορετικών συμφερόντων με στόχο την επίτευξη της δικαιοσύνης, είναι εξαιρετικά δύσκολος. Πιστεύει πως στη δραστηριότητά του θα τον βοηθήσει η εικοσαετής δικαστική του πείρα.
 
"Ο ρόλος του δικαστή είναι να κρίνει όλους με βάση το νόμο, λέει ο κ Πέντσεφ. Παρόμοιος είναι και ο ρόλος του Συνηγόρου του Πολίτη, ο οποίος πρέπει να μην παίρνει το μέρος κάποιας πλευράς, ακόμα και στην περίπτωση διαφωνίας μεταξύ πολιτών και διοικητικής μηχανής, ασχέτως του ότι η μια πλευρά μπορεί να λειτουργεί από θέση ισχύος. Ο ρόλος του είναι να εξετάζει τα προβλήματα παραμένοντας ουδέτερος και να λειτουργεί με βάση το νόμο και τη δικαιοσύνη. Υπάρχουν προβλήματα κοινωνικής σημασίας τα ποία διαιωνίζονται από την έλλειψη ξεκάθαρης νομοθεσίας, όπως για παράδειγμα τα αυθαίρετα κτίσματα. Όταν η διοίκηση αδιαφορεί για το πρόβλημα εδώ και 20 χρόνια και ξαφνικά αποφασίζει να το λύσει κατεδαφίζοντάς τα, τότε τα αποτελέσματα είναι πολύ βαρύτερα για του πολίτες. Η διοίκηση θα έπρεπε να εφαρμόζει το νόμο και να προλαμβάνει τις παρανομίες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι παρανομούντες, ίσως με την ανοχή της, έχουν το δίκιο με το μέρος τους. Ο Συνήγορος του Πολίτη δεν μπορεί να προκαλέσει τη δημιουργία κάποιου νόμου, αλλά δίνει την άποψη και τις προτάσεις του για τη δημιουργία τους, η οποία, συχνά, λαμβάνεται υπόψη από το νομοθετικό σώμα και συμβάλει στη τελική του διαμόρφωση. Αυτό πρέπει να γίνει ευρέως γνωστό μια και, όπως στην περίπτωση των αυθαίρετων κτισμάτων, όση ευθύνη έχουν οι πολίτες που έχτισαν χωρίς άδεια, άλλη τόση έχουν τα διοικητικά όργανα που δεν αντέδρασαν έγκαιρα για να προλάβουν την παρανομία στη γέννησής της και στη συνέχεια αδιαφόρησαν διαιωνίζοντας μια προβληματική κατάσταση".

Ο κ Πέντσεφ υποστηρίζει ότι παρά τον περιορισμένο προϋπολογισμό του Συνηγόρου του Πολίτη για το 2011, με την καλύτερη και αποτελεσματικότερή του οργάνωση, ο θεσμός θα μπορέσει να εκτελέσει την αποστολή του. Όλοι οι πολίτες έχουν ελεύθερη πρόσβαση στις υπηρεσίες του στις εργάσιμες ώρες. Ο κ Πέντσεφ δέχεται πολίτες μια φορά την εβδομάδα, αλλά καθημερινά συναντιέται με αντιπρόσωπους ΜΚΟ, κυρίως για την επίλυση προβλημάτων που αφορούν στις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες. Εκτός των προαναφερθέντων, δημιουργούνται συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης για σημαντικά θέματα.

"Αν περιοριστούμε στα προβλήματα του συγκεκριμένου πολίτη, τότε θα παραβλέψουμε τα μεγαλύτερα τα οποία δημιουργούν πολλά άλλα και τα οποία επηρεάζουν αρνητικά τους πολίτες", λέει στη συνέντευξή του ο κ Πέντσεφ. "Υπάρχουν μεγάλα προβλήματα τα οποία επηρεάζουν αρνητικά τη ζωή των ευπαθών κοινωνικών ομάδων, όπως τα παιδιά που στερούνται γονικής μέριμνας, οι ηλικιωμένοι που ζουν σε οίκους ευγηρίας, τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Πρόκειται για προβλήματα που συγκεντρώθηκαν στην πορεία του χρόνου και τα οποία πρέπει να λυθούν ριζοσπαστικά και μεταρρυθμιστικά. Δεν γίνεται λόγος μόνο για χρήματα. Χρήματα επενδύθηκαν αρκετά, αλλά χωρίς αποτελέσματα. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε με νέο τρόπο τα προβλήματα και να κάνουμε τα πάντα για να τα λύσουμε".

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης