Οι φάροι – οι φωτεινοί φύλακες των βουλγαρικών ακτών

Από τα παλιά χρόνια οι θαλασσοπόροι κοιτούσαν τη νύχτα τα άστρα και την κίνηση των πλανητών για να προσδιορίσουν τη θέση τους μέσα στο άπειρο πέλαγος. Αλλά το πιο ποθούμενο σημείο προσανατολισμού ήταν τα φωτεινά σήματα που εκπέμπονταν από την ακτή.

Κάποτε οι άνθρωποι άναβαν μεγάλες φωτιές, προκειμένου να βοηθήσουν τα πλοία να μην επικαθήσουν ή ακόμα και να προσαράξουν στα αβαθή. Πρόδρομοι των σύγχρονων φάρων υπήρχαν στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας σχεδόν από τα χρόνια των Αργοναυτών, λένε οι ιστορικοί. Σήμερα, δεκάδες φάρων και άλλες συσκευές σηματοδότησης συνεχίζουν να προσανατολίζουν τα σκάφη στα βουλγαρικά χωρικά ύδατα, καθώς δεν είναι εξοπλισμένα όλα τους με τα σύγχρονα GPS συστήματα.

Τα αρχαία πρότυπα των σύγχρονων οροσήμων, κατά μήκος των ακτών μας, αναφέρονται σε πολλές ιστορικές πηγές. Ανάμεσά τους είναι οι ταξιδιωτικές σημειώσεις του Κωνσταντίν Ίρετσεκ. Τον 19ο αιώνα ο διάσημος Τσέχος ιστορικός και περιηγητής αναφέρει μια παράδοση σχετικά με την ίδρυση της Αγχιάλου (της σημερινής πόλης Πομόριε) από τη βυζαντινή αυτοκράτειρα Ειρήνη, στη θέση του παλαιού φάρου που τοποθετήθηκε για να εξυπηρετήσει κάποια παλαιότερη λιμενική πόλη.

Για τις πρώτες φωτεινές σηματοδοτήσεις στις νότιες ακτές της Μαύρης Θάλασσας μαρτυρεί και ένα κέρμα από τον 2ο μ. Χ. αιώνα, που ανακαλύφθηκε στην περιοχή της Απολλωνίας (σημερινής Σωζόπολης). Απεικονίζει ένα μικρό στρογγυλό κτίριο με δύο ορόφους, με φλόγες από πάνω, το οποίο εντυπωσιακά θυμίζει τους σύγχρονους φάρους. Ίχνη σταθμών σηματοφόρων από τα νεώτερα χρόνια μπορείτε να βρείτε σε διάφορα σημεία κατά μήκος των ακτών μας.

Οι περισσότεροι φάροι χτίστηκαν στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η Βουλγαρία ήταν ακόμη μέρος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Στο μακρινό 1855 ένας Γάλλος πλοίαρχος ονόματι Blaise-Jean-Marius Michel κατάφερε να συνάψει σύμβαση με την τουρκική κυβέρνηση για την ίδρυση μιας εταιρείας για την κατασκευή και την εκμετάλλευση φάρων – της Compagnie des Phares de l' Empire Ottoman. Έτσι, μέσα στα επόμενα χρόνια στις βουλγαρικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας αρχίζουν να αναβοσβήνουν τα φώτα των φάρων κοντά στο ακρωτήριο Σάμπλα και τη Βάρνα, το ακρωτήριο Εμινέ, τα νησιά της Αγίας Αναστασίας και του Αγίου Ιωάννη και αλλού.

Μετά την Απελευθέρωση τη φροντίδα για την παράκτια σηματοδότηση ανέλαβε το βουλγαρικό κράτος, το οποίο χτίζει νέες, προηγμένες για την εποχή τους, εγκαταστάσεις πλοήγησης και ανανεώνει τις παλαιότερες. "Οι φάροι έγιναν αξιοθέατα των παραθαλάσσιων πόλεών μας, αλλά δυστυχώς οι άνθρωποι γνωρίζουν πολύ λίγα ή τίποτα για την ιστορία τους", λέει η Μαρούσια Λιούμπτσεβα, πρώην ευρωβουλευτής και νυν Πρόεδρος του Ινστιτούτου για τη Μαύρη Θάλασσα, με έδρα το Μπουργκάς.

"Συνήθως οι λιμενικές πόλεις μας έχουν περισσότερους από έναν φάρους. Με τον κύριο φάρο πραγματοποιείται η καλή ναυτική επικοινωνία, αλλά μαζί με αυτόν, πολλές φορές υπάρχουν και μικρότερες συσκευές πλοήγησης, με βοηθητικές λειτουργίες. Κάθε φάρος χαρακτηρίζεται από τις παραμέτρους του – ύψος, πλάτος, κ.λπ. Το φωτεινό σήμα εκπέμπεται σε συγκεκριμένη διάρκεια και συχνότητα. Το χρώμα του φωτός έχει επίσης μεγάλη σημασία".

Στο ακρωτήριο Σάμπλα βρίσκεται ο παλιότερος φάρος στις ακτές της Μαύρης θάλασσας (στην άνω φωτογραφία), στο ανατολικότερο σημείο της Βουλγαρίας. Στη σημερινή του μορφή ο φάρος υπάρχει από το 1856 και από τότε λειτουργεί άψογα. Χτίστηκε στη θέση παλιότερης εγκατάστασης, κατασκευασμένης περίπου εκατό χρόνια νωρίτερα. Υποστηρίζεται ότι ο φάρος κατασκευάστηκε κατά απομίμηση ενός από τα Επτά θαύματα του Κόσμου – του Φάρου της Αλεξάνδρειας, ο οποίος καταστράφηκε από σεισμό κατά το Μεσαίωνα. Σε αντίθεση με αυτόν, όμως, ο φάρος της Σάμπλα επιβίωσε παρά τις μεταβολές του χρόνου και τις φυσικές καταστροφές.

Τον αποκαλούν επίσης τον "φάρο των άμμων", γιατί προστατεύει τα πλοία από προσάραξη στα ρηχά ύδατα μεταξύ του ακρωτηρίου Σάμπλα και του κοντινού ψαροχωρίου Τιουλένοβο. Τα φώτα που εκπέμπονται από την κορυφή του 32 μέτρων πύργου του τρεμοσβήνουν κάθε 25 δευτερόλεπτα, στέλνοντας σήματα σε 17 μίλια στα ανοιχτά της θάλασσας. Το καλοκαίρι τον φάρο, όπως και το ψαροχώρι προσελκύει πολλούς τουρίστες.

Σε μια γραφική τοποθεσία βρίσκεται ο φάρος στο ακρωτήριο Καλιάκρα με διάσπαρτα τριγύρω τα ερείπια αρχαίου φρουρίου. Η περιοχή είχε κηρυχθεί φυσικό πάρκο, εξαιτίας της απίστευτης ποικιλίας ορνίων που φωλιάζουν στις βραχώδεις κόγχες, καθώς και λόγω των τελευταίων φώκιων Monachus που έμειναν σε αυτά τα γεωγραφικά πλάτη. Σε κοντινή απόσταση, ανάμεσα στα καθαρά νερά, ακούραστα παίζουν και κοπάδια δελφινιών.

"Η τοποθεσία είναι πανέμορφη, μια και ο φάρος βρίσκεται σε ένα επίπεδο τραπεζοειδή χώρο, που εισχωρεί στη θάλασσα", λέει η κα Λιούμπτσεβα. "Χτίστηκε το 1866, όμως, υπάρχουν μαρτυρίες ότι σε εκείνο το μέρος προϋπήρχε εγκατάσταση πλοήγησης. Το 1901 ο φάρος καταστράφηκε από σεισμό, αλλά στη συνέχεια ανεγέρθηκε εκ νέου. Η θέση και ο φάρος είναι τόσο γραφικοί, ώστε ο διάσημος Ιταλός ποιητής Salvatore Quasimodo τους αφιέρωσε ένα ποίημα!".

Αξίζει να "πεταχτείτε" και μέχρι το νησί της Αγίας Αναστασίας, κοντά στο Μπουργκάς, όπου βρίσκεται ένας από τους πιο φωτεινούς φάρους στη βουλγαρική ακτή. Είναι χτισμένος το 1914, στη θέση παλαιού φάρου από τις αρχές του 17ου αιώνα. Το 1924, το νησί, μαζί με το μοναστήρι εκεί, μετατράπηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Εκεί φυλακίστηκαν 40 αντιφασίστες που πέτυχαν να δραπατεύσουν με βάρκες και να φτάσουν μέχρι την απέναντι όχθη όπου βρίσκεται η πόλη της Οδησσού. Πρόσφατα ο φάρος και η περιοχή μετατράπηκαν σε σκηνικό της νέας ταινίας του σκηνοθέτη Κάμεν Κάλεφ, στην οποία παίζει η Γαλλίδα ντίβα Laetitia Casta.

Τέλος, ένας άλλος φάρος ανάβει τη φαντασία των ανήσυχων περιηγητών. Βρίσκεται βόρεια της Σωζόπολης, στο νησί του Αγίου Ιωάννη, όπου αυτό το καλοκαίρι, ανάμεσα στα ερείπια μιας παλιάς χριστιανικής εκκλησίας, ανακαλύφθηκαν λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Ο φάρος χτίστηκε το 1911 και είναι του τύπου σόναρ, δηλαδή εκτός από το ότι φωτίζει τη θάλασσα σε απόσταση 18 μίλια από την ακτή, εκπέμπει υπερήχους για την ανίχνευση σωμάτων που πλέουν υποβρυχίως ή την εξέταση της μορφολογίας του βυθού.

Όμορφους, φάρους, που αποπνέουν νοσταλγία, θα βρείτε και νότια του Μπουργκάς. Ανάμεσά τους είναι οι φάροι κοντά στις πόλεις Πριμόρσκο, Τσάρεβο και Αχτόπολ που έχουν γίνει τουριστικά αξιοθέατα και αγαπημένο σκηνικό για φωτογραφίες για εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες.

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ

Διαδώστε

Οι φάροι – οι φωτεινοί φύλακες των βουλγαρικών ακτών

Περισσότερα στην κατηγορία

Για τρεις μέρες η Σόφια θα είναι η οινική πρωτεύουσα των Βαλκανίων

Η αρμενική κοινότητα στο Μπουργκάς παρουσιάζει τα παραδοσιακά της πιάτα

Το Πλόβντιβ προσκαλεί τους λάτρεις ξεχασμένων παραδοσιακών επαγγελμάτων στο Λαογραφικό Μουσείο του