Ο άγιος Σωφρόνιος, επίσκοπος Βράτσας – μια μεγάλη μορφή της βουλγαρικής Αναγέννησης

δημοσίευση: 3/11/14 3:05 PM] БНР Новини

Πορτρέτο του αγίου Σωφρονίου από άγνωστο ζωγράφο, 1812

Φωτογραφία: Νταρίνα Γκρικγόροβα

Ο ταλαντούχος λόγιος και διαφωτιστής της Αναγέννησης, Σωφρόνιος, επίσκοπος Βράτσας (κατά κόσμο: Στόικο Βλαντισλάβωβ), γεννήθηκε το 1739 στην ορεινή πολίχνη Κότελ. Έλαβε την στοιχειώδη εκπαίδευση στο κρυφό σχολείο της ιδιαίτερης πατρίδας του. Είναι γνωστός ως ο συγγραφέας του πρώτου αυτοβιογραφικού έργου στην βουλγαρική λογοτεχνία, το "Βίος και παθήματα του αμαρτωλού Σωφρονίου".

Έκανε και το πρώτο αντίγραφο της περίφημης "Σλαβοβουλγαρικής Ιστορίας" του Παϊσίου Χιλανδαρινού που διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην εθνική μας Αναγέννηση, στην περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας.

Να πώς ο διευθυντής του Εθνικού Εκκλησιαστικού Ιστορικού και Αρχαιολογικού Μουσείου της Σόφιας, Νικολάι Χατζίεφ, περιγράφει τον Σωφρόνιο Βράτσας: "Αγάπη, αφοσίωση και αυτοθυσία για την πατρίδα και το Γένος – αυτή είναι η ζωή του. Σε ηλικία μόλις τριών ετών έμεινε ορφανός από μητέρα και στα 11 του χρόνια ορφάνεψε και από πατέρα. Οι προύχοντες του Κότελ, που πρόσεξαν τα προσόντα και το ενδιαφέρον του για τα πνευματικά, τον παρότρυναν να παντρευτεί σε ηλικία μόλις 18 ετών και στη συνέχεια να ιερωθεί, και τον επέλεξαν για εφημέριο του ναού. Ήταν καλός και προσεκτικός, καλλιεργημένος και έτοιμος να βοηθήσει τους πάντες σε όλα. Σε μια περιοδεία του στη χώρα μας, ο Παΐσιος Χιλανδαρινός μετέφερε το χειρόγραφο της "Σλαβοβουλγαρικής Ιστορίας" του στο Κότελ και το εμπιστεύθηκε στο νεαρό ιερέα Στόικο Βλαντισλάβωβ, ο οποίος με ιδιαίτερη προσοχή και ενδιαφέρον έκανε το πρώτο αντίγραφο. Ήταν πάρα πολύ εντυπωσιασμένος από το περιεχόμενο του βιβλιαρίου αυτού. Από εκείνη τη στιγμή, ο Σωφρόνιος αφοσιώθηκε στη διακονία του λαού με όλη την καρδιά του. Δίδασκε τα παιδιά, κήρυττε το λόγο του Θεού και μάλιστα έλαβε μέρος στις απελευθερωτικές προσπάθειες των Βουλγάρων".

Ο παπα- Στόικο κάνει δύο αντίγραφα της "Σλαβοβουλγαρικής Ιστορίας" και δύο φόρες πάει για προσκύνημα στο Άγιο Όρος όπου γράφτηκε το βιβλίο. Ο φθόνος των προκρίτων της πόλης του, όμως, τον αναγκάζει να την εγκαταλείψει και να πάει σε άλλη επαρχία. Το 1794, αφού χήρεψε, γίνεται μοναχός και χειροτονείται επίσκοπος της βορειοανατολικής πόλης Βράτσας, όπου αναπτύσσει μεγάλη εκκλησιαστική και κοινωνική δράση.

Οι ταραχές στη χώρα τον αναγκάζουν να μεταβεί για το Βουκουρέστι, όπου εξακολουθεί να λειτουργεί ως επίσκοπος. Στο Βουκουρέστι συμμετέχει ενεργά στον αγώνα για την απελευθέρωση της Βουλγαρίας. Στην πορεία του Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1806-1812 συμβάλει για την συγκρότηση μιας βουλγαρικής στρατιωτικής δύναμης, από εθελοντές, που πολεμούν στο πλευρό της Ρωσίας.

Τα καλύτερα του έργα ο Σωφρόνιος συγγράφει κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Βουκουρέστι. Ανάμεσά του είναι το "Κυριακοδρόμιον", βιβλίο που περιέχει κηρύγματα, θρησκευτικές ομιλίες που αναφέρονται σε ευαγγελικές περικοπές, πράξεις των Αποστόλων, που διαβάζονται κατά τις Κυριακές στις εκκλησίες.

Εμπνευσμένο από ελληνικά και σλαβικά χειρόγραφα, είναι το μοναδικό έργο του Σωφρονίου που τυπώθηκε. Μάλιστα, με αυτό θέτει τις αρχές του βουλγαρικού έντυπου βιβλίου. «Το βιβλίο είναι τόσο εντυπωσιακό και επίκαιρο για την εποχή του, που οι σύγχρονοί του μορφωμένοι Βούλγαροι άρχισαν να την ονομάζουν "Σωφρονιέ" (του Σωφρονίου). Ακόμα και σήμερα δεν έχασε τη σημασία του, επισημαίνει ο Νικολάι Χατζίεφ.
"Ο Σωφρόνιος, επίσκοπος της Βράτσας, συγγράφει και άλλα έργα, όμως αυτό είναι το βασικό. Η προσωπικότητά του εκφράζει την βουλγαρική αυτοσυνείδηση της τότε εποχής και τη συμμετοχή στο Γένος. Έζησε σε πολλές δύσκολες συνθήκες. Πράγματι έπαθε πολλά, γι’ αυτό και ονόμασε το έργο του "Βίος και παθήματα του αμαρτωλού Σωφρονίου" που είναι σημαντική μαρτυρία για την κατάσταση των Βουλγάρων στα τέλη του 18ου αιώνα, μια εξομολόγηση του σκλαβωμένου υπόδουλου Γένους. Ο άγιος Σωφρόνιος υπήρξε κάτοχος της ελληνικής γλώσσας και έκανε μεταφράσεις πολλών ιερών συγγραμμάτων. Παράλληλα, ήταν και πολύ καλός ζωγράφος, φιλοτέχνησε όλα τα βιβλία που συνέγραψε, με ζωγραφιές της φύσης, πορτραίτα μορφών της Βουλγάρικης Αναγέννησης, καθώς και αυτοπορτραίτο. Το 1812 ένας άγνωστος για μας ζωγράφος τον ζωγράφισε και είναι το μοναδικό γνήσιο πορτρέτο του που έχουμε σήμερα. Φυλάσσεται στο Εθνικό Εκκλησιαστικό Ιστορικό και Αρχαιολογικό Μουσείο της Σόφιας".

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ

По публикацията работи: Νταρίνα Γκριγκόροβα

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Διαδώστε

Ο άγιος Σωφρόνιος, επίσκοπος Βράτσας – μια μεγάλη μορφή της βουλγαρικής Αναγέννησης

Περισσότερα στην κατηγορία

Επιστήμονες συζητούν την ιστορία και τις προοπτικές των Δυτικών Βουλγαρικών Περιχώρων

Εβδομάδα Ορθόδοξου Βιβλίου στην Βάρνα

Ημέρες Κροατικής Αρχαιολογικής Κληρονομιάς στη Σόφια

Εορτή του Πατριαρχικού Καθεδρικού Ναού του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι στη Σόφια