Ο Τζον Βίνσεντ Ατανάσοφ γεννήθηκε το 1903 κοντά στο Χάμιλτον της Νέας Υόρκης. Αυτός είναι ένα από τα οκτώ παιδιά της δασκάλας Μαθηματικών, Αϊβα Λούτσενα Πάρντι, και του Ιβάν Ατανάσοφ, Βούλγαρου μετανάστη που το 1889 φτάνει στην Αμερική.

Ακόμα στο σχολείο ο Τζον διακρίνεται στον τομέα της επιστήμης λόγω των γνώσεών του και κυρίως στα μαθηματικά. Χάρη στην μητέρα του διευρύνει τις γνώσεις του σε όλο τον κόσμο των αριθμών, των λογάριθμων και κυρίως στα συστήματα των δυαδικών αριθμών.

Σαν φοιτητής στο πανεπιστήμιο της Φλόριντας στο Γκέϊνσβηλ, ο Τζον ξεκίνησε μαθήματα ηλεκτρολογίας. Μετά την διπλωματική του τελειώνει το μεταπτυχιακό του στο Κρατικό κολέγιο της Αϊόβα (Iowa State College), γνωστό ως ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια μηχανικών στις θετικές επιστήμες.

Εργάστηκε για το διδακτορικό του στο Μάντισον, στο Ουινσκόνσιν, ο Ατανάσοφ επικεντρώθηκε στους δύσκολους υπολογισμούς. Οι υπολογισμοί που εκτελούνται με την βοήθεια των μηχανικών αριθμομηχανών το είχε εμπνευστεί για μια νέα εφεύρεση για πιο γρήγορο υπολογισμό.

Γρήγορα μετά τη διατριβή του ο Τζον επιστρέφει στην Αϊόβα. Η σκληρή δουλειά με αναλογικές συσκευές για τον υπολογισμό, ο Ατανάσοφ πρώτος εισήγαγε την έννοια "αναλογικός υπολογιστής". Μέσα σε μια νύχτα το χειμώνα του 1937-38, μετά από ένα μακρινό ταξίδι οι σκέψεις του δημιούργησαν ένα δύσκολο γρίφο, από το οποίο γεννήθηκε η ιδέα για έναν καινούργιο υπολογιστή.

Το Κρατικό πανεπιστήμιο στην Αϊόβα υποστηρίζει την ιδέα του και έτσι ο Ατανάσοφ, μαζί με τον βοηθό του, Κλίφορντ Μπέρι, δημιούργησε την συσκευή ΑΒC (Atanasoff – Berry Computer) και με το όνομα αυτό έμεινε στην ιστορία ως ο πρώτος υπολογιστής (στη φωτογραφία αριστερά - αντίγραφο της συσκευής).

Αυτός διέφερε από τις προηγούμενες παρόμοιες μηχανές με τους νέους επαναστατικούς υπολογισμούς, εφαρμοσμένοι στο δυαδικό σύστημα, καθώς και στην λειτουργική της μνήμη.

Και οι δυο οι επιστήμονες προσπαθούν να βελτιώσουν τον σχεδιασμό του υπολογιστή, αλλά στις αρχές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η δουλειά τους σταματάει.

Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι η εφεύρεσή τους δεν κατοχυρώνεται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, γιατί ακόμα και η αρχική συσκευή αποσυναρμολογήθηκε, ενώ ένα μέρος του πετάχτηκε.

Πέρασαν πολλά χρόνια με δικαστικές διαμάχες για την ανακάλυψη του πρώτου υπολογιστή, οι οποίες τελείωσαν το 1973 με απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Μινεσότας, το οποίο αναγνωρίζει την εφεύρεση του Τζον Ατανάσοφ για τον πρώτο αυτόματο ηλεκτρονικό ψηφιακό υπολογιστή.

Κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας επιστημονικής του καριέρας δεν δούλευε μόνο ως καθηγητής, αλλά και ως ερευνητής στο Εργαστήριο θαλάσσιου πυροβολικού, στο οποίο ασχολείται με τις υδρο-ακουστικές συσκευές, και τους υπολογιστές για τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού, συμμετείχε και στην πρώτη ατομική δοκιμή στον Ειρηνικό.

Ο Τζον Ατανασοφ άφησε πολλές ευρεσιτεχνίες, ανακαλύψεις και επεξεργασίες. Πέθανε στις 15 Ιουνίου του 1995 στο σπίτι του στο Μέριλαντ.

Ο Τζον Ατανάσοφ επισκέφτηκε δυο φορές το πατρικό του σπίτι στη Βουλγαρία. Για πρώτη φορά το 1970 με πρόσκληση του γνωστού μας μαθηματικού Μπλαγκόβεστ Σέντοφ (στη φωτογραφία), αυτός έδωσε μαθήματα για την εφεύρεσή του στην Ακαδημία Επιστημών. Του έχει απονεμηθεί και το παράσημο "Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος".

Το 1985, μετά την επίσημη αναγνώρισή του ως εφευρέτης του πρώτου υπολογιστή, ο Τζον Ατανάσοφ έρχεται εκ νέου στη χώρα μας. Του απονεμήθηκε και το παράσημο "Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας" πρώτου βαθμού. Ο ίδιος γράφει στα απομνημονεύματα του για την επίσκεψή του στη Βουλγαρία: "Πάντα ένιωθα, ότι η κληρονομιά των δύο γονιών μου στο αίμα μου στηρίζει την ψυχή μου. Και τώρα που γέρασα, είμαι πιο χαρούμενος για την επιτυχία μου. Οι άνθρωποι του πατέρα μου με υποδέχτηκαν θερμά και μου έδωσαν ψηλό τίτλο".

Και σήμερα τα επιστημονικά επιτεύγματα του Τζον Ατανάσοφ χρησιμεύουν ως πηγή έμπνευσης για πολλούς νέους Βούλγαρους, που ασχολούνται με τις ανακαλύψεις στον τομέα της μηχανικής. Τέτοια δεν λείπουν όχι μόνο στα βουλγαρικά, αλλά και σε ξένα ερευνητικά ιδρύματα και εταιρείες.

Παράδειγμα γι' αυτό είναι οι κάτοχοι των βραβείων "Τζον Ατανάσοφ", ο τελευταίος από τους οποίους, Κούζμαν Γκάντσεφ, έχει διδακτορικό στη Γλώσσα των Υπολογιστών από το πανεπιστήμιο στην Πενσιλβάνια και τώρα είναι εργάζεται στο Google.

Μετάφραση: Χριστιάνα Γκουντέλα

Φωτογραφίες: president.bg,αρχείο