Η πόλη Καλόφερ βρίσκεται στους πρόποδες του Νότιου Αίμου σε απόσταση 160 χιλιομέτρων από τη Σόφια. Το καλοκαίρι οι κάτοικοι της πόλης υποδέχονται πολλούς τουρίστες απ’ όλες τις άκρες της Βουλγαρίας, που έρχονται να επισκεφθούν το πατρικό σπίτι του μεγάλου Βουλγάρου ποιητή και επαναστάτη Χρήστο Μπότεφ. Η πόλη έχει ιστορία σχεδόν πέντε αιώνων, αναπόσπαστο μέρος της οποίας είναι η ανάπτυξη των παραδοσιακών επαγγελμάτων.

Χάρη στην ευρηματικότητα και την εργατικότητα των ντόπιων, στο παρελθόν το Καλόφερ ήταν ανάμεσα στις πιο ακμάζουσες πόλεις στη Βουλγαρία. Ιδιαίτερα ξακουστή είναι η ομορφιά της ντόπιας δαντέλας. Οι ντόπιοι την αποκαλούν ποιητικά την "άσπρη μαγεία του Καλόφερ" και διατηρούν και παραδίδουν το επάγγελμα από γενιά σε γενιά, για να μη εξαφανιστεί στον ανταγωνισμό με τις μοντέρνες τεχνολογίες.

Σήμερα σε κάθε γιορτή στο Καλόφερ εκτίθενται οι όμορφες δαντέλες και ακούγεται το τραγούδι των ενθουσιασμένων γκαϊντατζήδων, ο αριθμός των οποίων κάθε χρόνο αυξάνεται όλο και περισσότερο. Έτσι, με καλή διάθεση το Καλόφερ θα υποδεχθεί και φέτος στις 15 Αυγούστου τη γιορτή της δαντέλας. Κατά παράδοση η γιορτή αρχίζει με εορταστική Θεία Λειτουργία στον ντόπιο ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου.


Φωτογραφία: wikipedia.org

Πώς εμφανίστηκε η ξακουστή άσπρη δαντέλα και πώς έγινε αναπόσπαστο μέρος της ζωής της βουλγαρικής πόλης, μας λέει η γραμματέας του ντόπιου μορφωτικού συλλόγου "Χρήστο Μπότεφ", Σβέτλα Γιόβεβα.
 
"Η τέχνη της δαντέλας του Καλόφερ εξελίσσεται και διατηρείται πάνω από 100 χρόνια. Εμφανίστηκε στην πόλη χάρη σε πατριώτες που ήθελαν η γυναίκα του Καλόφερ όχι μόνο να είναι καλή νοικοκυρά, καλά μορφωμένη, αλλά και να βοηθά για τα προ το ζην της οικογένειας. Για τον σκοπό το 1909 στέλνουν μια ταλαντούχα και έξυπνη κάτοικο του Καλόφερ στη Βιομηχανική Σχολή της Σόφιας, όπου η γυναίκα μαθαίνει την κατασκευή της ξακουστής Δαντέλα των Βρυξελλών. Επειδή όμως η γυναίκα αυτή ήταν πολύ έξυπνη, με πλούσια πνευματικότητα και αίσθημα του ωραίου, προσθέτει δικά τις μοτίβα και διαμορφώνει δικό της προσωπικό στυλ - έτσι από τη δαντέλα των Βρυξελλών γεννιέται η Δαντέλα του Καλόφερ".

"Αργότερα η δαντέλα αυτή διαδίδεται σε διάφορα μέρη της Βουλγαρίας", αναφέρει η Σβέτλα Γιόβεβα. "Έτσι, ο κύριος βιοπορισμός των κατοίκων του Καλόφερ μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα ήταν η κατασκευή της άσπρης δαντέλας. Οι γυναίκες έπλεκαν και πουλούσαν τα προϊόντα τους στο εξωτερικό και έτσι φρόντιζαν τις οικογένειές τους. Η ιστορία της δαντέλας στο Καλόφερ δεν μπορεί να ξεχαστεί. Μέχρι και σήμερα κάποιες ντόπιες γυναίκες την κατασκευάζουν. Το 1998 ένα κοινωφελές ίδρυμα μας χορήγησε χρήματα και διοργανώσαμε μαθήματα για νέες γυναίκες που θέλουν να μάθουν να πλέκουν τη δαντέλα του Καλόφερ. Χάρη στο σχέδιο 50 κοπέλες περίπου έμαθαν την τέχνη της δαντέλας, κάτι που αποτέλεσε πραγματικό μπουμ στην αναγέννηση της παράδοσης".

"10 χρόνια τώρα κάθε καλοκαίρι στο Καλόφερ οργανώνεται η γιορτή της δαντέλας", συνεχίζει. "Επιλέχθηκε η ημερομηνία 15η Αυγούστου, γιατί τη μέρα αυτή τιμάται η μεγάλη χριστιανική γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στη γιορτή έρχονται και γυναίκες που πλέκουν δαντέλα απ’ όλη τη χώρα, ήρθαν και επισκέπτες από τη Σκοτία, όπου επίσης έχουν παράδοση στην κατασκευή παρόμοιων δαντελών. Ήδη στην αρχή, στο μορφωτικό σύλλογο ιδρύθηκε ειδικό του Ταμείου της Δαντέλας. Κάθε χρόνο στο ταμείο συγκεντρώνονται έργα των αριστοτεχνισσών της δαντέλας. Τώρα στο ταμείο φυλάσσονται εκατοντάδες δαντέλες που εκτίθενται κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου στις αίθουσες του δημαρχείου στο Καλόφερ. Ο καθένας μπορεί να τις δει και να δοκιμάσει να κατασκευάσει κάποια από τα μοτίβα που είναι χαρακτηριστικά για τη δαντέλα του Καλόφερ", επισημαίνει η Σβέτλα Γιόβεβα.

Στο Καλόφερ έχουν διατηρηθεί και άλλα βουλγαρικά παραδοσιακά επαγγέλματα όπως η ύφανση παραδοσιακών κουρελούδων, καθώς η κατασκευή αναμνηστικών, χάλκινων σκευών και μαχαιριών. Πολλές αφορμές για χαρά έχουν και οι ντόπιοι γκαϊντατζήδες, ο αριθμός των οποίων είναι πάνω από 100 και ο νεότερος είναι μόλις 4 χρονών. Πρόσφατα εκτιμήθηκαν υψηλά και γύρισαν στην πατρίδα με βραβείο από φεστιβάλ των λαϊκών μουσικών οργάνων στη Γαλλία.

Mετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα