Κάποτε οι Βούλγαροι κηπουροί ήταν πασίγνωστοι στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τους Ούγγρους ιστορικούς με τα θαυμάσια φρούτα και λαχανικά τους οι Βούλγαροι έσωσαν τους Ούγγρους από την πείνα τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Νόστιμες ντομάτες και πιπεριές, μήλα και αχλάδια και σήμερα υπάρχουν στη χώρα μας, αλλά σπάνια μπορεί να τα δει κανείς στην αγορά.

Μόνο το 20% των τροφίμων στην βουλγαρική αγορά είναι βουλγαρικά, σύμφωνα με τον υπουργό Γεωργίας Ντιμίταρ Γκρέκοφ. Οι ντομάτες σήμερα έρχονται από την Πολωνία, ενώ τα μήλα – από την Ελλάδα, Ιταλία και τη Χιλή. Έμειναν στο παρελθόν τα χρόνια, όταν η Βουλγαρία εξήγαγε σε πολλές χώρες τα φρούτα και τα λαχανικά της. Πώς οδηγηθήκαμε σ αυτήν την κατάσταση;

Η μετάβαση προς την ελεύθερη οικονομία περιλάμβανε και την επιστροφή της γης από τις κομμουνιστικές φάρμες στους πρώην ιδιοκτήτες της. Αυτό έγινε με έναν μη λογικό και οδυνηρό τρόπο. Οι αμέτρητοι κληρονόμοι έλαβαν τις εκτάσεις τους, αλλά όχι και πρόσβαση σε κεφάλαια, με τα οποία να τα καλλιεργούν.

Στην διάρκεια 2 δεκαετιών το βουλγαρικό κράτος δεν υποστήριξε τους Βούλγαρους φάρμερ. Βγαίνοντας στην ανοιχτή παγκόσμια αγορά, οι ίδιοι γρήγορα καταπνίχθηκαν από τον ανταγωνισμό των αγροτικών προϊόντων, που σχεδόν παντού στον κόσμο επιχορηγούνται.

Η ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ ευνόησε κυρίως τις μεγάλες φάρμες, όπου αναπτύσσονται κυρίως δημητριακά. Μόλις φέτος η τάση αρχίζει να αλλάζει μέσω της νέας αγροτικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που βγάζει στο πρώτο πλάνο τους παραμελημένους τομείς της γεωργίας. Αλλά και αυτή τη στιγμή οι επιδοτήσεις για τις παλιές χώρες μέλη της Ένωσης είναι δεκάδες φορές μεγαλύτερες.

Ο δεύτερος παράγοντας, που επιτάχυνε την εξαφάνιση των βουλγαρικών φρούτων και λαχανικών από τις βουλγαρικές αγορές, είναι η εισχώρηση των μεγάλων διεθνών εμπορικών αλυσίδων για τροφές. 

"Ένα μεγάλο μέρος των εισαγόμενων προϊόντων είναι φθηνότερα, αλλά κακότερης ποιότητας", έτσι διατύπωσε ένα από τα προβλήματα ο υπουργός Γεωργίας. Σχετικά το υπουργείο του εκπονεί διαταγή για πιο αποτελεσματικό έλεγχο των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων. Δεν γίνεται λόγος για ταρίφες και τελωνειακούς περιορισμούς, που είναι κάτι αδύνατο στην ελεύθερη ευρωπαϊκή αγορά, αλλά μάλλον για τα πιστοποιητικά προέλευσης και ποιότητας, διευκρινίζει ο ίδιος.

Μία από τις καινούργιες ιδέες του υπουργείου είναι η παραγωγή βουλγαρικών φρούτων και λαχανικών να εισαχθεί σε ηλεκτρονικό μητρώο. Έτσι θα είναι γνωστό τι και πότε παράγεται, ποίες ποσότητες θα βγουν στην αγορά, ώστε να αποφευχθεί ο υπερκορεσμός, καθώς και για να γνωρίζουμε ποίες οι ποσότητες, που μπορούμε να προσφέρουμε για εξαγωγές, εξηγούν οι εμπειρογνώμονες. Το μητρώο αναμένεται να θέσει τέλος στις παράνομες συναλλαγές φρούτων και λαχανικών, που εδώ και χρόνια τυραννούν τους Βούλγαρους αγρότες.

Περίεργο γεγονός είναι, ότι η πρώτη αγορά μόνο για βουλγαρικά φρούτα και λαχανικά άνοιξε πρόσφατα ακριβώς στο πάρκινγκ ενός από τα καταστήματα του Metro. Αυτή η αλυσίδα θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς των εγχώριων αγροτικών προϊόντων, αλλά παραχώρησε εκεί δωρεάν πάγκους για τους Βούλγαρους αγρότες. Έτσι τους δίνεται η δυνατότητα να αποφύγουν την σειρά μεσολαβητών και η παραγωγή τους να φθάνει άμεσα στους καταναλωτές σε καλές τιμές.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα