Το Ζλατογκράντ πάντα ήταν "Η πύλη προς το Μεγάλο Κόσμο" και γι' αυτό οι κάτοικοι της πόλης ισχυρίζονται ότι από δω αρχίζει η Βουλγαρία. Μέχρι την πόλη, που βρίσκεται κοντά στα σύνορά μας με την Ελλάδα, φτάνει το απαλό και δροσιστικό αεράκι του Αιγαίου. Εξάλλου τα τοπικά ήθη και έθιμα φέρουν τα σημάδια πολλών πολιτισμών. Σήμερα αυτό το όμορφο μέρος της Βουλγαρίας γοητεύει τον ταξιδιώτη με τα κάτασπρα σπίτια με στρόγγυλες καμινάδες, αλλά και με το αναγεννησιακό πνεύμα της.

Στο κέντρο της παλιάς πόλης υψώνεται ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου από το 1834 – η παλαιότερη στην οροσειρά της Ροδόπης, που χτίστηκε κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, καθώς και το πρώτο κρυφό σχολείο της περιοχής. Κατά την Αναγέννηση πρώτα εδώ έφθαναν οι ευρωπαϊκές γεωργικές και τεχνικές καινοτομίες. Κατά τον 19ο αιώνα οι κάτοικοι της πόλη πρώτοι τόλμησαν να αλλάξουν τις τοπικές ενδυμασίες με κομψά φορέματα σε ευρωπαϊκό στιλ.

Σήμερα η πόλη Ζλατογκράντ κατατάσσεται και πάλι μεταξύ των πρώτων, αυτή τη φορά ως προς την επιχειρηματικότητα και την προνοητικότητα . Χάρη στην πρωτοβουλία ενός τοπικού επιχειρηματία στην αρχή του 21ου αιώνα η παλιά αγορά της πόλης ξυπνάει για νέα ζωή. Με δικά του χρήματα και με την υποστήριξη των κονδυλίων της ΕΕ, τα παραδοσιακά σπίτια είχαν αναπαλαιωθεί, ενώ στα ισόγεια τους άνοιξαν τις πόρτες τους εργαστήρια παραδοσιακών τεχνών. Σαν αποτέλεσμα τώρα λειτουργεί το μοναδικό προς το παρόν ιδιωτικό εθνογραφικό συγκρότημα. Η λίγο ξεχασμένη κάποτε πόλη, τώρα γέμισε τουρίστες.

"Το 2001 είχαμε μόνο ένα ξενοδοχείο με 10 κλίνες και σχεδόν δεν είχαμε επισκέπτες. Τώρα εκτός από τα πολλά ξενοδοχεία χτίσθηκαν και ξεχωριστά σπίτια, όπου φιλοξενούνται σχεδόν 90.000 τουρίστες ετησίως", υπερηφανεύεται ο Αλεξάντερ Μιτούσεφ, ο επιχειρηματίας που ασχολείται με την αποκατάσταση του συγκροτήματος και βελτίωση των τουριστικών υποδομών.

Τα περισσότερα από τα ντόπια σπίτια είναι πάνω από 200 ετών, κατασκευασμένα από πέτρα, ξύλο και λάσπη, και κάποια από αυτά εξακολουθούν να κατοικούνται. Άλλοι δε έχουν μετατραπεί σε μικρά ξενοδοχεία, ενώ στα ισόγεια μερικών στεγάζονται μικρές βιοτεχνίες. Στα σύγχρονα χρόνια οι αρχιτεχνίτες αναβιώνουν τις παλιές τέχνες και βιοτεχνίες, χαρακτηριστικές για περιοχή της Βουλγαρίας. Εδώ υπάρχουν εργαστήρια γλυπτικής, κεραμικής, χαλκουργίας, επίσης χρυσοχοΐας, όπου κατασκευάζονται περιδέραια, σκουλαρίκια, κλπ., με την παλιά τεχνολογία. Σε ειδικό εργαστήριο θα σας δείξουν πώς υφαίνονται τα χαλιά της Ροδόπης. Μπορείτε να δείτε και μερικές από τις πρώτες ραπτομηχανές από πριν 150 χρόνια και μπορείτε να αγοράσετε χειροποίητα πουκάμισα, ποδιές ή ακόμα και ροδόπικη ενδυμασία. 

Η Μαρίνα Τερίτοβα, η οποία φτιάχνει γκαιτάνια, λέει: "Το γκαϊτανι, χρυσό ή χρωματιστό κορδόνι, που σε παλιότερες εποχές στόλιζε τα τελειώματα των ρούχων, είχε και άλλο σκοπό. Οι οικονομικά ευκατάστατοι κάποτε φορούσαν ρούχα στολισμένα με πιο πολλά γκαιτάνια. Σήμερα φτιάχνουμε σουβενίρ από γκαϊτάνι, όπως λουλούδια , πεταλούδες, που χρησιμοποιούνται για καρφίτσες ή για διακόσμηση των μαλλιών".

Στο εθνικό συγκρότημα της πόλης Ζλαντογκράντ θα απολαύσετε την ηρεμία και την μαγευτική αρχιτεκτονική της Ροδόπης, ενώ στο παλιό καφενείο από το 1823 να πιείτε καφέ φτιαγμένο σε μπρίκι πάνω στην άμμο. Στις ντόπιες ταβέρνες και εστιατόρια μπορείτε να δοκιμάσετε τα υγιεινά τοπικά πιάτα, επίσης να επισκεφθείτε ή πάρετε μέρος στα φολκλορικά φεστιβάλ και γιορτές, ως παράδειγμα του κρασιού ή των τραγουδιών ή απλώς να διασκεδάσετε μαζί με τους κάτοικους της πόλης, στήνοντας χορό.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα