Αλλού πάλι ρακή φτιάχνουν από αχλάδια, μήλα, κεράσια και σύκα, με πιο θρυλική την Γκιούλοβιτσα που φτιάχνεται από τα διάσημα ελαιοφόρα τρυαντάφυλλα του Καζανλάκ και του Κάρλοβο. Αυτή είναι και η πιο αρωματική με αποτέλεσμα να έχουν γραφτεί μέχρι και ποιήματα προς τιμήν της.

Καλή θεωρείται η δυνατή, η "θανατηφόρα" ρακί, που καίει το λαρύγγι, ενώ η Σλιόκαβιτσα με την χαμηλή περιεκτικότητα αιθανόλης χρησιμοποιείται σαν φάρμακο και σαν έκφραση για τους άντρες που δεν έχουν χαρακτήρα και εξουσία.

Γενικά, η παρασκευή του ρακιού είναι ανδρική υπόθεση, το βράσιμό του παίρνει μια ολόκληρη μέρα και οι ασχολίες γύρω από το καζάνι συνοδεύονται από αστείες ιστορίες και ανέκδοτα. Όταν πια είναι έτοιμη, ο καθένας παίρνει από ένα βαρελάκι και την πίνει μετά την βαριά μέρα στη δουλειά. Η ώρα της ρακής είναι γύρω στη δύση του ηλίου και μαζί με την σαλάτα το ποτό σερβίρεται για να ανοίξει την όρεξη.

Το ρακί είναι και το χαρακτηριστικό ποτό στα καπηλεία, όπου οι άντρες μαθαίνουν τα νέα και συζητάνε για πολιτική. Συχνά οι νέοι μετά από κάμποσα γιουστσέτα που είναι γυάλινα μπουκαλάκια των 180 γραμμαρίων, αντί σπίτι τους φτάνουν στην πόρτα της εκλεκτής της καρδιάς τους. Στους γάμους πίνεται ζεστό ρακόμελο, με ρακί υποδέχονται καλεσμένους και κερνάνε στα βαφτίσια.

Σαν φάρμακο η ρακή χρησιμοποιείται σε περίπτωση κρυολογήματος, πονόδοντου και ωτίτιδας, για να απολυμανθούν πληγές, για κομπρέσες, εντριβές και εισπνοές των αναθυμιάσεων σε περίπτωση ιγμορίτιδας.

Η ρακή πρωταγωνιστεί και σε πολλά χιουμοριστικά διηγήματα. Ο πιο γνωστός ήρωας της παραδοσιακής βουλγάρικης λογοτεχνίας είναι ο πονηρός Πέτρος που συνέχεια εξαπατά τον Ναστραντίν Χότζα και σε μια από τις ιστορίες οι δυο τους αγοράζουν ένα βαρέλι ρακή για να το μεταπουλήσουν στο παζάρι, ανταλλάσσοντας όμως ένα νόμισμα σε όλο το δρόμο, δεν φτάνουν ποτέ στον προορισμό τους.

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου