Μήπως η πολιτική έχει ηγετικό ρόλο στις διπλωματικές βολιδοσκοπήσεις ή τα συμφέροντα της Ρωσίας, της ΕΕ και των ΗΠΑ που αφορούν το φυσικό αέριο; Τώρα είναι η στιγμή να αναχαραχθεί ο χάρτης φυσικού αερίου της Ευρώπης και να μπουν οι παίκτες που περιμένουν από πολύν καιρό. Η διοίκηση του Ομπάμα δήλωσε ότι ήρθε ο χρόνος να αφαιρεθεί ένα από τα κύρια γεωπολιτικά όπλα του Πούτιν. Η Gazpromαπείλησε την Ευρώπη με την επανάληψη της κρίσης αερίου του 2009, υποδηλώνοντας ότι χωρίς το «Νότιο Ρεύμα» δε θα αποφύγει τους κινδύνους με τη μεταφορά αερίου διά του εδάφους της Ουκρανίας.

Ο αγωγός φυσικού αερίου «Νότιο ρεύμα» που περνάει από τη Βουλγαρία θα είναι ανάμεσα στα πρώτα θύματα σε περίπτωση κυρώσεων κατά της Ρωσίας και μπορεί να παγώσει, σχολιάζουν οι διεθνείς αναλυτές. Αν επιβληθεί απαγόρευση στην εισαγωγή ρωσικών εμπορευμάτων, η Ευρώπη θα αναζητά άλλους προμηθευτές αερίου, κάτι που η Μόσχα δε θα επιτρέψει. Η Ρωσία εκμεταλλεύεται την κρίση στην Ουκρανία, παίζοντας με τις τιμές του αερίου και τα χρέη προς τη Gazprom, για να αναγκάσει τη χώρα να πουλήσει το δίκτυό του για μεταφορά φυσικού αερίου. Έτσι το ρωσικό αέριο δεν θα εξαρτάται από το τράνζιτ διά του εδάφους της Ουκρανίας. Η Μόσχα έχει και άλλο πλεονέκτημα στη διαμάχη για τις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου – την κατασκευή του αγωγού «Νότιο Ρεύμα», που πρέπει να παρακάμψει την Ουκρανία στις προμήθειες ρωσικού αερίου για την Ευρώπη. Γι’ αυτό η Μόσχα δραστηριοποίησε την ενεργειακή διπλωματία της τους τελευταίους μήνες με σκοπό την επιτάχυνση της κατασκευής του αγωγού πριν οι χώρες-μέλη της ΕΕ που συμμετέχουν στο σχέδιο να εκπληρώσουν τις απαιτήσεις της νέας ενεργειακής νομοθεσίας. Αν το «Νότιο Ρεύμα» δεν ξεκινήσει το 2015, η Μόσχα θα πρέπει να γυρίζει στη θέση εκκίνησής της και να εξαρτάται και πάλι από την Ουκρανία.

Η Gazprom σχολίασε ότι τα αυξανόμενα χρέη της Ουκρανίας για το φυσικό αέριο που ήδη έχει προμηθευθεί, δημιουργούν προϋποθέσεις για νέα κρίση αερίου στην Ευρώπη. Η ΕΕ απάντησε που θα βοηθήσει το Κίεβο να εξοφλήσει τα χρέη του ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι ΗΠΑ επιβεβαίωσαν ότι θα χορηγήσουν 1 δισεκατομμύριο δολάρια ως μέρος διεθνούς δανείου. Οι τέσσερις του Βίσεγκραντ ζήτησαν απευθείας από την Ουάσινγκτον αμερικανικό φυσικό αέριο για να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη Gazprom. Αυτό υποστήριξε τις φιλοδοξίες της Ουάσινγκτον να εκμεταλλευτεί τα τεράστια της αποθέματα φυσικού αερίου κατά της επιρροής της Ρωσίας στην Ευρώπη. Άρχισε η εκπόνηση της Ευρωπαϊκής Χάρτας Φυσικού Αερίου με σκοπό τη γρήγορη μεταφορά αερίου από τις ΗΠΑ για την Ευρώπη. Η ιδέα είναι το υγροποιημένο αμερικανικό φυσικό αέριο να φτάνει στην Ελλάδα.

Η Βουλγαρική κυβέρνηση υποστηρίζει κατηγορηματικά την κατασκευή του αγωγού «Νότιο Ρεύμα» που θα περάσει από το έδαφος της Βουλγαρίας. Σε συνάντηση με τον Πούτιν κατά τη διάρκεια της Ολυμπιάδας στο Σότσι, ο πρωθυπουργός Ορεσάρσκι σχολίασε που «επιμένουμε το σχέδιο να υλοποιηθεί στις προθεσμίες που ορίστηκαν» και εκείνος ο ίδιος παρακολουθεί την πρόοδό του. Ταυτόχρονα, η ΕΕ άσκησε κριτικές στη Βουλγαρία για το ότι σε ζητήματα πρωταρχικής σημασίας όπως η ενεργειακή ασφάλεια, η χώρα μας έχει προσανατολιστεί στη Ρωσία. Η προσοχή εφίσταται στον ενεργό ρόλο της Σόφιας στο ρωσικό σχέδιο «Νότιο ρεύμα», παρά τις αντιρρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πάλι στην κατεύθυνση αυτή Βούλγαροι βουλευτές ετοιμάζουν τώρα τροποποιήσεις στον Νόμο περί Ενέργειας. Ειδικοί ισχυρίζονται ότι έτσι θα παρακαμφθούν οι κανόνες της ΕΕ για το «Νότιο ρεύμα».

Το «Νότιο ρεύμα» δε λύνει τα προβλήματα της Δύσης. Οι ειδικοί συνδέουν το σχέδιο με τα προβλήματα στην Ουκρανία. Για τη Βουλγαρία θα είναι καλύτερα το «Νότιο ρεύμα» να μην κατασκευάζεται γιατί θα εξοικονομηθούν τεράστιοι πόροι, θα αποφευχθούν κυρώσεις από τις Βρυξέλλες καθώς και ενδεχόμενες αξιώσεις εκ μέρους της Ρωσίας. Λαμβάνοντας υπόψη την αντιπαράθεση Ρωσίας-ΕΕ, το σχέδιο είναι ανέφικτο. Η Δύση θα σταματήσει το «Νότιο ρεύμα» γιατί το σχέδιο αποσκοπεί στην αφαίρεση του τράνζιτ φυσικού αερίου από την Ουκρανία. Σύμφωνα με τον ειδικό στον ενεργειακό τομέα Ηλιάν Βασίλεφ, δεν υπάρχει πιο άμεσος τρόπος υποστήριξης του ουκρανικού προϋπολογισμού – πρόκειται για σχεδόν 3 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο, και στην άλλη περίπτωση η Δύση θα πρέπει να επιδοτεί την ουκρανική οικονομία. Στην ουσία, το «Νότιο ρεύμα» δε λύνει κανένα πρόβλημα της Δυτικής Ευρώπης. Έτσι ή αλλιώς, οι απαραίτητες ποσότητες φυσικού αερίου φτάνουν εκεί και τώρα.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα