Στις 19 Ιουλίου του 1879 ο Βούλγαρος πρίγκιπας Αλέξανδρος Α' Μπάτενμπεργκ εκδίδει διάταγμα με το οποίο διορίζει τους πρώτους διπλωματικούς αντιπρόσωπους της Βουλγαρίας στο εξωτερικό.

Έναν χρόνο νωρίτερα, ως αποτέλεσμα του Ρωσοτουρκικού πολέμου από το 1877-78, η Βουλγαρία είναι απελευθερώνεται από την οθωμανική κυριαρχία, συγκαλείται η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση, εκπονείται το Σύνταγμα. Εκλέγεται ο πρώτος πρίγκιπας της Βουλγαρίας και στελεχώνεται η πρώτη κυβέρνηση του Γ' Βουλγαρικού Βασιλείου. Μόλις 12 μέρες μετά την εκλογή του η Βουλγαρία στέλνει τους πρώτους διπλωμάτες της στο εξωτερικό, για να δηλώσει τη θέση της ως ελεύθερη χώρα.

Από το 1999 τακτικά τιμάμε την 19^η Ιουλίου σαν Ημέρα της βουλγαρικής διπλωματικής υπηρεσίας. Αυτή είναι και η αφορμή να μιλήσουμε για τον πρώτο Βούλγαρο υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Μπαλαμπάνοφ και να γυρίσουμε 135 χρόνια πίσω στην ιστορία μας.

Ο διακεκριμένος κοινωνικός παράγοντας, νομικός, πολιτικός, διπλωμάτης και δημοσιολόγος Μάρκο Μπαλαμπάνοφ γεννήθηκε το 1837 στην πόλη Κλισούρα. Με την οικονομική υποστήριξη εύπορων Βουλγάρων τελειώνει νομικά στη Σορβόννη το 1863. Μετά το Παρίσι μαθαίνει γερμανικά στη Χαιδελβέργη και επισκέπτεται διαλέξεις φιλοσοφίας. Επιστρέφει στη Βουλγαρία το 1871, τον εκλέγουν για αντιπρόσωπο και γραμματέα στην Βουλγαρική Εκκλησιαστική Σύνοδο που συγκαλείται στην Κωνσταντινούπολη στην οποία εκπονείται το Καταστατικό της Βουλγαρικής Εξαρχίας.

Την άνοιξη του 1876 στη Βουλγαρία ξεσπά η Επανάσταση του Απριλίου, που έχει ως στόχο εάν δε πετύχει να απελευθερώσει τη χώρα, τουλάχιστον να στρέψει την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας στα μαρτύρια του βουλγαρικού λαού.

Μετά την κατάπνιξη της επανάστασης διακεκριμένοι Βούλγαροι στην Κωνσταντινούπολη και στο εσωτερικό της σκλαβωμένης χώρας διοργανώνουν μυστικές συνεδριάσεις. Σ' αυτές αποφασίζεται να σταλθούν δύο άτομα στην Ευρώπη, που να ενημερώσουν τις κυβερνήσεις και τις βασιλικές αυλές για τα μαρτύρια του βουλγαρικού λαού, με στόχο την απελευθέρωση της χώρας από τον οθωμανικό ζυγό. Ομόφωνα εκλέγονται ο Μάρκο Μπαλαμπάνοφ και ο Ντραγκάν Τσανκόφ.

Με συστατικές επιστολές οι δυο αντιπρόσωποι της Βουλγαρίας συμμετέχουν σε πολυάριθμα συλλαλητήρια, συναντήσεις, συγκεντρώσεις και κατορθώνουν να συναντηθούν και συζητήσουν με ορισμένες από τις πιο ισχυρές πολιτικές προσωπικότητες στην περίοδο εκείνη. Συναντιούνται με τον μεγάλο Βρετανό πολιτικό Γουίλιαμ Γκλάντστοουν , με τον ΥΠΕΞ του Ηνωμένου Βασιλείου Λόρδο Ντέρμπι, στο Παρίσι με τον ΥΠΕΞ Λουί Σαρλ Ντεκάζ και τον πρώην πρωθυπουργό Λουί Τριέρ, στο Βερολίνο – με τον Γερμανό καγκελάριο Ότο φον Μπίσμαρκ.

Εκπληρώνοντας υπέροχα τις αποστολές τους στην Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία και Γερμανία, επισκέπτονται και τη Ρωσία. Μία από τις πιο εντυπωσιακές μέρες της επίσκεψης είναι η 11^η Δεκεμβρίου του 1876 – η συνάντηση με τον τσάρο Αλέξανδρο Β' στην Πετρούπολη. Στο λόγο του ο Μάρκο Μπαλαμπάνοφ εκφράζει την βαθιά ευγνωμοσύνη όλου του βουλγαρικού λαού, τονίζοντας τις ιερές σχέσεις όπου υπάρχουν μεταξύ των Βουλγάρων και των Ρώσων. Μετά τα λόγια αυτά ο τσάρος Αλέξανδρος Β' δακρύζει – γεγονός που σε συνέχει περιγράφεται στο άρθρο "Τα βασιλικά δάκρυα" της εφημερίδας "Βουλγαρία" από τις 20 Φεβρουαρίου του 1898. Ο τσάρος δηλώνει και την κατηγορηματική απόφασή του να προχωρήσει σε πολεμικές ενέργειες εάν οι ειρηνικές δε δώσουν αποτελέσματα. "Εγώ αγαπώ την ειρήνη και θέλω όλα να γίνουν ειρηνικά", δηλώνει ο Ρώσος μονάρχης. "Δεν ξέρω τι νομίζουν να κάνουν οι υπόλοιποι σε περίπτωση που η Τουρκία δε δεχτεί αυτό που της προτείνεται, εγώ όμως αυτήν την φορά δεν θα μείνω μόνο στα λόγια και τις υποσχέσεις. Εάν δεν πετύχουμε ειρηνικά, κάτι που επιθυμώ μ' όλη την καρδιά μου θα καλέσουμε τον Θεό για βοήθεια και θα εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας. Μεταβιβάστε αυτά που σας λέω σ αυτούς που σας έστειλαν".

Με τη δραστηριότητα τους ο Ντραγκάν Τσανκόφ και ο Μάρκο Μπαλαμπάνοφ έχουν πραγματική συμβολή στην σύγκληση της Διάσκεψης των Πρεσβευτών στην Κωνσταντινούπολη, ενώ μετά την αποτυχία του φόρουμ συμβάλλουν στην ρωσική απόφαση για την αρχή του πόλεμου του 1877-78.

Η αποστολή των δύο αυτών Βουλγάρων παίζει σημαντικό ρόλο στο να τεθεί και σε συνέχεια και να λυθεί το Βουλγαρικό ζήτημα. Με τις συσσωρευμένες διεθνείς εμπειρίες ο Μάρκο Μπαλαμπάνοφ γίνεται ο πρώτος ΥΠΕΞ της χώρας, ενώ ο Ντραγκάν Τσανκόφ – ο τρίτος πρωθυπουργός της.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα