Κάθε επέτειος είναι μια ευκαιρία για να γίνει ένας απολογισμός. Έτσι είναι και στις μέρες όταν σημειώνουμε την 95τη επέτειο του μεγάλου Βούλγαρου συγγραφέα Νικολάι Χαϊντοφ, παρόλο, που εάν ζούσε πιθανότατα δεν θα συμφωνούσε με αυτό. «Οι επετειακές  τελετές είναι πλέον άνευ σημασίας" – έλεγε για τη τελετή αφιερωμένη στην 80τη επέτειο του . Εκφραστική, αμφιλεγόμενη και αξέχαστη προσωπικότητα ο Χαϊντοφ είχε βιογραφία  ενός  αμερικανού συγγραφέα: δασολόγος αλλά δούλεψε ως απλώς εργάτης  μετά τη απόλυση του, ήταν θυρωρός και σερβιτόρος. Χρόνια αργότερα απέκτησε παγκόσμια φήμη ως λογοτέχνης και έγινε πρόεδρος της Ένωσης Βουλγάρων Συγγραφέων.

Το έργο του περιλαμβάνει  την συλλογή «Άγριες Ιστορίες" - που εκδόθηκε σε 32 χώρες του κόσμου, τα θεατρικά έργα του  "Μονοπάτια", "Βάρκα στο δάσος" και "Σκύλα" που δεν κατεβαίνουν από τη σκηνή. Ενώ τα κινηματογραφικά έργα  βάσει σεναρίων του είναι: "Το κέρατο της κατσίκας", "Καιρός να γίνουμε άνδρες", "Το τέλος του τραγουδιού", "Ένα δέντρο χωρίς ρίζες", "Το πεπρωμένο" αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της εθνικής μας κινηματογραφικής κλασικής.

Τα 95 χρόνια από την γέννηση  του συγγραφέα σημειώνεται αυτό το μήνα στη Σόφια με σειρά  πρωτοβουλιών, μία από τις οποίες είναι η Εβδομάδα του Νικολάι Χαϊτοφ" στον αέρα της ΒΕΡ. Στην Ένωση Αρχιτεκτόνων θα γίνουν τα εγκαίνια της έκθεσης "Οι χαρακτήρες του Νικολάι Χαϊτοφ στις καρικατούρες του Μπορίς Ντίμοβσκι" ενώ μέχρι τις 26 Σεπτεμβρίου στην αίθουσα " Σρεντέτς" στο Υπουργείο Πολιτισμού παρουσιάζεται η φωτογραφική έκθεση  "Ο κόσμος του Χαϊτοφ." Περιλαμβάνει έργα του φωτογράφου Ιβο Χατζιμίσεφ, που τραβήχτηκαν στο χωριό Ρίμπνοβο, και ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα. Για τη συλλογή και για τον ίδιο Χαϊντοφ θα ακούσουμε τον Ιβο Χατζιμίσεφ:

"Πρέπει να πω ότι, είμαι πολύ ευγνώμων στον Νικολάι Χαϊτοφ, που μου επέτρεψε να μπω στον κόσμο του. Είχα την ευκαιρία στα νιάτα μου – ακόμα 21-25 χρόνων να ταξιδέψω μαζί του στη Ροδόπη, τότε το βουνό ήταν σχεδόν απρόσιτο. Μας δέχονταν ζεστά οι άνθρωποι. Τον αγαπούσαν σε κάθε χωριό, σε κάθε χωριουδάκι. Παντού, όπου σταματούσαμε, οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν για να μιλήσουν μαζί του, να τον αγγίξουν... Έτσι ξεκίνησε η συνεργασία μου με τον συγγραφέα. Άρχισα να σκέφτομαι μια έκθεση αφιερωμένη στον Νικολάι Χαϊτοφ και στην  Ροδόπη απ  αφορμή τη έκδοση της συλλογής «Άγριες Ιστορίες" στην Αγγλία. Η μετάφραση του Michael Halman ήταν θαυμάσια. Στην πραγματικότητα, αυτό ήταν το πρώτο μας ταξίδι. Κάλεσε τον Holman να ταξιδέψουμε μαζί. Η ιδέα της έκθεσης ήταν να δείξει στην Αγγλία στιγμιότυπα από τη Βουλγαρία, μερικά πρωτότυπα, μερικούς  από τους χαρακτήρες στις "Άγριες Ιστορίες», λίγη ατμόσφαιρα. Ήταν πολύ δύσκολα. Στην τότε Επιτροπή Πολιτιστικών Σχέσεων με το εξωτερικό της Βουλγαρίας είχαν συνηθίσει να δείχνονται οι επιτυχίες της σοσιαλιστικής χώρας, ενώ εμείς παρουσιάσαμε τους γνήσιους , πανέμορφους ανθρώπους. Θυμάμαι που διήρκεσε τρεις ώρες η επιλογή των στιγμιότυπων πριν από την προβολή τους εκτός της χώρας. Με άφησε μόνος μου  για τρεις ώρες. Είπε: «Θα έρθω στο τέλος να σε βοηθήσω, αλλά θα πρέπει μόνος σου να μάθεις να τακτοποιείς τα πράγματα. Εσύ αν δεν μπορείς να υπερασπίσεις τις επιλογές σου, ποιος θα το κάνει; " Αυτά με έμαθε ο Χαϊτοφ. Κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών είχα τη δυνατότητα να δω πώς καθισμένος στο κατώφλι ενός αχυρώνα ακούει τις ιστορίες που ήξεραν οι ηλικιωμένοι.  Γύριζε τα χωριουδάκια και τα σπίτια στο βουνό και έτσι έμαθε πολλές ανθρώπινες  ιστορίες. Ήταν ένας πολύ καλός ακροατής και έκανε τα πάντα με μεγάλη αγάπη προς τους απλούς ανθρώπους".

Η έκθεση "Ο Κόσμος του Χαϊτοφ" μπορείτε να δείτε από τις 27 Σεπτεμβρίου και στην Πινακοθήκη του Ασένοφγκραντ, όπου επίσης θα γιορτάσουν  εβδομάδα του συγγραφέα. Από 22 - 29 Σεπτεμβρίου η παλιά συνοικία του  Πλόβντιφ θα φιλοξενήσει το πανόραμα ταινιών "Ο Νικολάι Χαϊτοφ στο βουλγαρικό κινηματογράφο".

Μετάφραση Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: Ιβο Χατζιμίσεφ