Podcast στα ελληνικά
Μέγεθος κειμένου
Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία © 2024 Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται σύμφωνα με τον νόμο

Το βόδι, η αγελάδα και ο ταύρος στις λαϊκές παραδόσεις

БНР Новини
Φωτογραφία: BGNES
Η υφηγήτρια διδάκτωρ Βίχρα Μπάεβα εδώ και καιρό ερευνά τις μορφές των ζώων στις αντιλήψεις, τις πεποιθήσεις και τις παραδόσεις των Βουλγάρων. Στους μύθους των αρχαίων λαών η αγελάδα, ο ταύρος και το βόδι είναι ιερά ζώα που συνδέονται με την ουράνια σφαίρα και τους θεούς που την κατοικούν.


Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι φαντάζονταν τον ουρανό σαν μια τεράστια αγελάδα που γεννά τον ήλιο με την μορφή μοσχαριού. Η μορφή της ουράνιας αγελάδας συναντάται και στα σκανδιναβικά παραμύθια, αλλά και στις διηγήσεις των κτηνοτρόφων της Αφρικής. Πολλές θεότητες εμφανίζονται με την μορφή ταύρου, οι άνθρωποι τον χρησιμοποιούσαν σαν σύμβολο αυτών των θεϊκών δυνάμεων και τον θυσίαζαν για να τις εξευμενίσουν. Για παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε την ινδική θεότητα Ίντρα, τον αιγυπτιακό Άπις, τους αρχαιοελληνικούς Δία και Διόνυσο.







Με την μορφή ταύρου ο Δίας απαγάγει την όμορφη Ευρώπη, ενώ η σύζυγός του Ήρα αποκαλείται "αγελαδομάτα" και σε κάποιες περιπτώσεις απεικονίζεται με κεφάλι αγελάδας. Ίχνη από την λατρεία του ταύρου ανακαλύπτουμε και στην Παλαιά Διαθήκη, όπου υπάρχουν αναφορές στο άγαλμα του χρυσού βοδιού και στην καταστροφή του από τον Μωυσή στην έρημο του Σινά. Με την λατρεία αυτή συνδέεται και το όνομα του αστερισμού Ταύρου.

Στη βουλγάρικη παράδοση επίσης συναντάμε υπολείμματα από τον ουράνιο συμβολισμό του ταύρου. Κάποιοι θρύλοι αναφέρουν πως η Γη στηρίζεται στα κέρατα βοδιού που στέκεται πάνω σε χελώνα ή ψάρι. Όταν ο ταύρος τινάζει, το κεφάλι του στη Γη γίνονται σεισμοί. Υπάρχει και αντίληψη για τον ήλιο σαν βόδι, μοσχάρι ή βουβάλι. Από την άλλη το φεγγάρι συχνά εμφανίζεται με την μορφή αγελάδας λόγω του γυναικείου του συμβολισμού και λόγω των "κεράτων" της νέας Σελήνης. Κάποια διηγήματα αναφέρουν πως μια φορά το χρόνο, τον Μάρτιο, το φεγγάρι κατεβαίνει στη γη και όταν προσπαθεί να ξανανέβει στον ουρανό μουκανίζει σαν αγελάδα. Το φεγγάρι λέγεται πως μουκανίζει και από την μοναξιά. Κάποιοι θεραπευτές πάλι διατείνονταν πως μπορούν να κατεβάσουν το φεγγάρι με την μορφή αγελάδας και αρμέγοντάς την να αποκτήσουν το θαυματουργό της γάλα, φάρμακο για κάθε αρρώστια.

Στην καθημερινότητα των Βουλγάρων το βόδι, η αγελάδα και ο ταύρος επίσης χαίρουν μεγάλου σεβασμού. Για να είναι υγιή τα ζωντανά τους οι κτηνοτρόφοι γιορτάζουν τον Άγιο Σιλβέστρο, τον Άγιο Βλάση και τον Άγιο Μόδεστο, ενώ την Παραμονή των Χριστουγέννων ετοιμάζεται παραδοσιακό ψωμί το οποίο διακοσμείται με γεωργό και βόδια.




Στην παραδοσιακή κουλτούρα το βόδι εκτιμάται για τον ήρεμο χαρακτήρα του και για την εργατικότητά του – τραβάει το άροτρο και το κάρο, μεταφέρει φορτία. Εκεί βασίζεται και η σύγκριση που κάνουν οι άνθρωποι μέχρι και σήμερα λέγοντας για κάποιον πως "δουλεύει σαν βόδι". Σύμφωνα με μια παροιμία ακόμα κι αν δεν έχεις γη, δεν είσαι ολότελα φτωχός, αν έχεις βόδια. Ο χωρικός απευθύνει το λόγο στα βόδια του αποκαλώντας τα "πατέρα", "μπαμπά" και "αδέρφια". Συχνά πάλι τα συναντάμε με το υποκοριστικό "άγγελοι" και θεωρούνταν μεγάλη αμαρτία και βλασφημία να δέρνει κανείς τα βόδια του ή να τα βρίζει. Πίστευαν πως τέτοιος άνθρωπος δεν αξίζει να έχει βόδια και πως ο θεός θα τον τιμωρήσει στερώντας του τα, πράγμα που σήμαινε να καταλήξει ζητιάνος.








Τα βόδια, όπως και οι άντρες, είχαν πάντα προτεραιότητα στο δρόμο και οι κοπέλες και οι νύφες έπρεπε να περιμένουν με σεβασμό να περάσουν και μετά να συνεχίσουν το δρόμο τους. Ακόμα και οι λύκοι φοβούνταν τα βόδια και τα άφηναν στην ησυχία τους. Τα βόδια θεωρούνταν φύλακες από κακές δυνάμεις και χρησιμοποιούσαν τα κέρατα και τα κρανία τους σαν φυλαχτά πάνω από τις πόρτες ή τους φράχτες. Τα γερασμένα βόδια δεν τα έσφαζαν αλλά τα άφηναν να πεθάνουν από γερατειά και τα έθαβαν με τιμές.

Σύμφωνα με τις παραδοσιακές αντιλήψεις η αγελάδα επίσης έχει προτεραιότητα στο δρόμο ειδικά αν είναι εγκυμονούσα ή έχει μοσχαράκι και θεωρούνταν αμαρτία να την ζεύουν να οργώνει και να μεταφέρει φορτία. Με μεγάλο σεβασμό εκτρέφονται και οι ταύροι που χρησιμοποιούνταν για αναπαραγωγή. Τους επέτρεπαν να κινούνται ελεύθερα και να βόσκουν σε όλα τα χωράφια ενώ η κοινότητα πλήρωνε τις ζημιές. Όταν γερνούσε, ο ταύρος θυσιάζονταν και τον έτρωγαν στην συγκέντρωση του χωριού. Έπειτα τον αντικαθιστούσαν με νεότερο. Μέχρι και σήμερα διηγούνται στα χωριά αστεία ανέκδοτα για την ορμή των ταύρων όπως αυτό: "Τρεις ταύροι παρατηρούσαν κοπάδι αγελάδες. Πάμε να τους επιτεθούμε; – λέει ο νεότερος… Και γιατί να τους επιτεθούμε; Και μόνες τους θα έρθουν – σχολιάζει ο μεσήλικος … Και αν έρθουν στ’ αλήθεια; - αναρωτιέται ο γηραιότερος".

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Περισσότερα στην κατηγορία

Φεστιβάλ του Γιαουρτιού στο Μομτσίλοβτσι

Φεστιβάλ του Γιαουρτιού – Πολιτισμός και Παραδόσεις 2024 αρχίζει σήμερα στο χωριό Μομτσίλοβτσι της περιοχής του Σμόλιαν, στη Ροδόπη. Η γιορτή, που διοργανώνεται από την Κοινότητα Μομτσίλοβτσι, κινέζικη εταιρεία-εταίρο και άλλους, θα συνεχιστεί..

δημοσίευση: 8/30/24 6:35 AM

Παγκόσμιο Φολκλόρ Πρωτάθλημα θα ταράξει τη Μαύρη Θάλασσα

Το 14 ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Φολκλόρ «World folk 2024» θα διεξαχθεί στη βουλγαρική ακτή της Μαύρης Θάλασσας από σήμερα έως τις 30 Αυγούστου - στο Νεσέμπαρ, στο Σλάντσεβ Μπριαγκ και στο Σβετί Βλας. Η αρχή γίνεται απόψε στο Αμφιθέατρο Ζάνα..

δημοσίευση: 8/29/24 12:05 PM

Στο Μπουργκάς θα χορέψουν στους ρυθμούς της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Σλοβακίας

Η συναυλία του Φόλκλορ Φόρουμ θα ενθουσιάσει τους λάτρεις της παραδοσιακής μουσικής στις 27 Αυγούστου στις 7 μ.μ. στη σκηνή Όχλιουβα  στον Παραθαλάσσιο κήπο του Μπουργκάς. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει δημοτικά τραγούδια και χορούς από..

δημοσίευση: 8/27/24 6:10 AM