Κατά τα χρόνια της παρεξηγημένης έννοιας για τη δημοκρατία, τα στοιχεία στη Βουλγαρία μαρτυρούν για άνοδο της επιθετικότητας προς τα παιδιά, καθώς και μεταξύ τους. Μόνο το 2013 συνολικά 2.891 είναι τα κρούσματα βίας, από οποία οι 1.384 υποθέσεις εκκρεμούν, ενημερώνουν από την Υπηρεσία Προστασίας του Παιδιού.

Ένοχοι θεωρούνται ως συνήθως το κράτος, το σχολείο... Δηλαδή όλοι οι άλλοι, εκτός από μας. Τα δεδομένα παρουσιάζουν όμως τα πράγματα σε ένα διαφορετικό φως και τρομάζουν. Σε 1.412 ανέρχεται ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων παιδικής κακοποίησης το 2013 στην οικογένεια. Στην δεύτερη θέση στην κατάταξη αυτή είναι ο δρόμος, ακολουθεί το σχολείο.

Για την βία κατά των παιδιών στη Βουλγαρία αρχίσαμε να μιλάμε επίσημα με την έγκριση του Νόμου για την προστασία του παιδιού το 2000, βάσει του οποίου ιδρύθηκε και η Κρατική Υπηρεσία Προστασίας του Παιδιού, μαθαίνουμε από την Τσβέτα Αντόνοβα, διευθύντρια του τμήματος "Κρατική πολιτική για τα παιδιά" στην Υπηρεσία. Η αρχή είναι δύσκολη. Σε αντίθεση με άλλες χώρες όπου οι νόμοι βασίζονται στην μακρόχρονη πρακτική, στη Βουλγαρία η πρακτική ακολουθεί τον νόμο.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό για την Βουλγαρία που δυσκολεύει την λειτουργία του φορέα είναι ότι τα άλλα κρατικά ιδρύματα δεν αναγνωρίζουν το πρόβλημα της παιδικής κακοποίησης και δεν δεσμεύονται μ' αυτό. Αυτό εξηγεί την αργή αντίδραση του κράτους, αν και η προστασία των παιδιών κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της Βουλγαρίας.

"Τα αρμόδια τμήματα, που ασχολούνται με την προστασία του παιδιού αξιολογούν κάθε μια περίπτωση που λάβαμε γραπτά, ανώνυμα, ή μέσω τηλεφώνου", αναφέρει η κα Αντόνοβα. "Όταν υπάρχει κίνδυνος αναλαμβάνονται και αντίστοιχα μέτρα. Σε κρίσιμες καταστάσεις, το παιδί διαμένει σε ιδρύματα. Ενημερώνεται και το δικαστήριο, που επιβεβαιώνει τα μέτρα, που λήφθηκαν. Η περίοδος είναι ενός μηνός, αλλά αυτό δεν συμβαίνει συνήθως".

Συχνά τέτοιες περιπτώσεις εξετάζονται μόνο μετά το θόρυβο στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Η επόμενη κίνηση είναι συνήθως έλεγχος, τιμωρία, και... σιωπή. Μέχρι την επόμενη καταιγίδα. Ποιο είναι το πορτρέτο του βιαστή;

"Οι ενήλικες που κακοποιούν τα παιδιά και θεωρούν μια τέτοια συμπεριφορά ως φυσιολογική ακόμη και αναγκαία, είναι άνθρωποι διανοητικά ασταθείς, με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Το πιο πιθανό είναι οι ίδιοι να έχουν γίνει θύματα ή μάρτυρες της βίας στην παιδική ηλικία", εξηγεί η παιδαγωγός Ιβα Τρίτσκοβα.

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, στη βάση της επιθετικής συμπεριφοράς των παιδιών είναι η έλλειψη δεξιοτήτων επικοινωνίας, η μειωμένη ικανότητα αυτοελέγχου και ανεπαρκής αυτοεκτίμηση. Αυτά τα παιδιά θεωρούν εσφαλμένα την συμπεριφορά των άλλων ως εχθρική και ανταποκρίνονται με ακατάλληλο τρόπο. Στη περίπτωση βίας ανάμεσα στα παιδία δεν μπορούμε να θεωρήσουμε τις περιπτώσεις μονοσήμαντα, μια και συχνά το παιδί που ασκεί βία είναι και θύμα, αλλά χρειάζεται και βοήθεια. Τα παιδιά γίνουν θύματα βίας και από πλευρά των εκπαιδευτικών. Οι περιπτώσεις αυτές για το 2013 είναι 48.

"Για την αποτροπή αυτής της συμπεριφοράς, σε κάθε ενήλικο άτομο που εργάζεται με παιδιά θα πρέπει να πραγματοποιείται ψυχολογικό προφίλ. Ο ίδιος πρέπει να ξέρει γιατί θέλει να δουλεύει με παιδιά. Σε θέση του εκπαιδευτικού, δεν θα πρέπει να διορίζονται άνθρωποι συναισθηματικά ασταθείς, και επιθετικούς", ισχυρίζεται η Ίβα Τρίτσκοβα. "Με το διδακτικό προσωπικό πρέπει να εργάζεται προληπτικά και εάν υπάρχει πρόβλημα, πρέπει να λυθεί αμέσως".

Η αντίδραση των ενήλικων σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι πάντοτε επαρκής και η έγκαιρη αναγνώριση των θυμάτων βίας είναι εξαιρετικής σημασίας. Ένα παιδί που έχει γίνει μάρτυρας επίθεσης στο σπίτι μπορεί να αλλάξει τελείως. Η κοινωνία πρέπει να ξέρει, ότι η βία προέρχεται από την ανοχή της

Σύμφωνα με την Κρατική Υπηρεσία Προστασίας του Παιδιού, πιο συχνά για παιδική κακοποίηση ανακοινώνει ο αστυνομικός υπάλληλος (19%), ακολουθεί η μητέρα (13,2%), ο μικρότερος είναι ο αριθμός των γνωστών ή γειτόνων που ενημερώνουν μόνο για το 2,6% των κρουσμάτων, ενώ οι ανώνυμοι είναι 1,1%. Πολλά από τα θύματα (25-30%) κρύβουν την περίπτωση, επειδή φοβούνται, ντρέπονται και κατηγορούν τον εαυτό τους.

Μια ευκαιρία, έστω και ανεπαρκώς διαφημισμένη για τα παιδιά στη Βουλγαρία, που αντιμετωπίζουν προβλήματα, είναι η Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα παιδιά – εξυπηρετούμενη από ψυχολόγους, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς λειτουργούς. Αλλά το πιο σημαντικό πράγμα είναι να διατηρούμε σχέση με τα παιδιά μας και στην πολυάσχολη ζωή μας να βρίσκουμε πάντα χρόνο να συζητούμε μαζί τους

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα