Στο πλαίσιο της κηρυγμένης από τον ΟΗΕ Εβδομάδας της ανεκτικότητας, στις 6 Φεβρουαρίου στη Σόφια θα διοργανωθεί φόρουμ με θέμα "Ποτάμι της ανεκτικότητας". Ποιές είναι οι σύγχρονες προκλήσεις για την ανεκτικότητα και ποιες από τις απόψεις του θέματος είναι επίκαιρες για τη Βουλγαρία;

Συζητούμε με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Άννα Κράστεβα από το Κέντρο για μεταναστευτικές, εθνοτικές και προσφυγικές έρευνες του Νέου Βουλγαρικού Πανεπιστημίου, που είναι συνδιοργανωτής του φόρουμ.

"Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, στην οποία κυριολεκτικά ζούμε σ' όλο τον κόσμο και το εικονικό μειώνει τις διαστάσεις, αντιμετωπίζουμε την ποικιλομορφία και τις διαφορές που υπάρχουν γύρω μας. Πώς να μάθουμε να συνυπάρχουμε με τους άλλους, με ανθρώπους με διαφορετική θρησκεία, αξίες και νοοτροπία; Το θέμα είναι απέραντο. Θα προσπαθήσουμε να διαγράψουμε ορισμένες απόψεις της. Μόλις πριν λίγες μέρες διεξήχθη συζήτηση για τον φανατισμό και πώς μπορεί το κοσμικό κράτος να τον συγκρατήσει. Ένας από τους συμμέτοχους ανάπτυξε το θέμα ότι η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν χριστιανικός πολιτισμός, και ότι μόνο ο χριστιανισμός μπορεί να είναι εκείνη η βάση, που να συμβιβάσει όλες τις υπόλοιπες θρησκείες. Εγώ και οι συνάδελφοί μου προβάλλαμε μία άλλη, πιο ανοιχτή άποψη, για την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Το ζήτημα είναι πώς οι πολιτικές, πώς ο πολιτισμός να ανταπεξέλθει σ' αυτές τις προκλήσεις. Με το διάλογο, την ένταξη, τις γέφυρες μπορεί να επιτευχτεί μία θετική αντίληψη για τη ζωή του αλλουνού, κάτι στο οποίο το φόρουμ αυτό προσπαθεί να δώσει έμφαση".

"Αυτό το στρογγυλό τραπέζι θέλει να θέσει τον τόνο στον τρόπο με τον οποίο συζητάμε τη μεγάλη πρόκληση της κοινής συμβίωσης", συνεχίζει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Άννα Κράστεβα. "Αυτό που έγινε στο "Charlie Hebdo" προκάλεσε οξύτατες πολιτικές αντιδράσεις, οι δηλώσεις πολιτικοποιήθηκαν υπερβολικά. Εμείς όμως θέλουνε να δώσουμε έμφαση στο διάλογο και την ανεκτικότητα. Και για τον λόγο έχουμε καλέσει στο φόρουμ ορισμένους από τους πιο δημοφιλείς και αγαπημένους Βούλγαρους συγγραφείς, όπως τον Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ και τον Άλεκ Ποπόφ. Επειδή η τέχνη μπορεί πολύ πιο λεπτά να συζητήσει το θέμα της ταυτοποίησης, πώς ο απλός άνθρωπος ζει με τους άλλους, ποια είναι η βάση του διαπολιτισμικού διαλόγου".

Η ιστορική εμπειρία μας έχει μάθει να συμβιώνουμε με κατανόηση με ανθρώπους από διάφορα έθνη και θρησκείες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ακριβώς η Βουλγαρία φιλοξενεί πολυάριθμους πρόσφυγες από την Αρμενία στην περίοδο της γενοκτονίας, καθώς και το ότι σώζει τους Εβραίους της στη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου, παρόλο που τότε η χώρα είναι σύμμαχος της Γερμανίας. Αλλά θαρρείς μετά τα χρόνια αποκλεισμού πίσω από τα τείχη του Βερολίνου, το νέο μαζικό κύμα προσφύγων από την Συρία μας βρήκε απροετοίμαστους. Είναι μύθος άραγε η παραδοσιακή βουλγαρική ανεκτικότητα;

"Δύσκολα θα μπορούσαμε να ισχυριζόμαστε ότι σήμερα ο Βούλγαρος είναι περισσότερα ή λιγότερα ανεκτικός", λέει η κα Κράστεβα. "Υπάρχουν Βούλγαροι που διαλέγουν την μη ανεκτικότητα στις πιο εξτρεμιστικές της μορφές ξενοφοβίας και ρατσισμού και ταυτόχρονα πολλοί άλλοι Βούλγαροι που διαλέγουν την ανεκτικότητα, την αλληλεγγύη, την αλληλοβοήθεια. Το προσφυγικό κύμα έθεσε σε δοκιμασία την αιώνια ερώτηση για το βαθμό ανεκτικότητας του Βουλγάρου. Οι αντιδράσεις ήταν στα δύο άκρα. Το ένα ήταν ο φόβος, επειδή τα εξτρεμιστικά κόμματα αμέσως μετέτρεψαν αυτό το ανθρωπιστικό πρόβλημα σε απειλή. Οι πρόσφυγες σχολιάζονται όχι σαν άνθρωποι, αναγκασμένοι από τον πόλεμο να εγκαταλείψουν την χώρα τους , αλλά σαν απειλή για την εθνική ασφάλεια, επειδή μεταξύ τους μπορεί να υπάρχουν τρομοκράτες, τους οποίους προς τη στιγμή τουλάχιστον δεν έχουμε δει. Στον άλλο πόλο είναι οι πολυάριθμες κινητοποιήσεις αλληλεγγύης της κοινωνίας των πολιτών, εμφανίστηκαν πολλές ομάδες για προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, νεαροί άνθρωποι εξάπλωσαν τεράστια ενέργεια στα κοινωνικά δίκτυα. Στην πράξη αντικατάστησαν το κράτος στη διάρκεια του πρώτου δύσκολου χρόνου του προσφυγικού κύματος στο όνομα όχι απλώς της ανεκτικότητας, αλλά στο όνομα της αλληλεγγύης, της μοιρασμένης ευθύνης να είμαστε τόσο περισσότερο μαζί όσο μία δύσκολη κατάσταση το απαιτεί".

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα