Διεφθαρμένοι πολιτικοί, σκιώδεις επιχειρηματίες, αστέρες της ποπ μουσικής και του κινηματογράφου, μεγάλοι αθλητές, ακόμη και μονάρχες από συνολικά 200 χώρες του κόσμου είναι εμπλεκόμενοι στο μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό και τραπεζικό σκάνδαλο στον πλανήτη, που γρήγορα έγινε ευρέως γνωστό με το όνομα Swissleaks. Πρόκειται για την απόκρυψη άνω των 180 δισεκατομμυρίων ευρώ από καταβολή φόρων μέσω της μεταφοράς τους πριν από λιγότερο από 10 χρόνια στο υποκατάστημα στη Γενεύη της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας στον κόσμο – της βρετανικής HSBC.

Ο κατάλογος των πολιτών και των εταιρειών από διάφορες χώρες περιλαμβάνει και το όνομα της Βουλγαρίας, βουλγαρικών εταιρειών και φυσικών προσώπων. Η χώρα μας είναι μικρή και με μικρές οικονομικές δυνατότητες, πράγμα που σημαίνει ότι οι Βούλγαροι δεν είναι ανάμεσα στους πλουσιότερους που επωφελήθηκαν των διακριτικών υπηρεσιών της ελβετικής τράπεζας για να αποκρύψουν τα κεφάλαιά τους και να φοροδιαφύγουν. Με το όνομα της Βουλγαρίας συνδέονται μόλις 380 εκατομμύρια δολάρια που εξήχθηκαν παράνομα από 95 εταιρείες και φυσικά πρόσωπα με βουλγαρική διεύθυνση. Έτσι η χώρα μας κατέχει την 69^η θέση στην παγκόσμια κατάταξη, ο κάτοχος λογαριασμού που περιέχει κεφάλαια ύψους 264 εκατομμυρίων δολαρίων όμως βρίσκεται πολύ πιο υψηλά από τη χώρα μας στην κατάταξη αυτή.

Αυτό όμως δεν μπορεί να είναι αφορμή υπερηφάνειας γιατί πουθενά στον κόσμο η φοροδιαφυγή δεν είναι ασχολία, ιδιαίτερα χαρακτηριστική για τους τίμιους ανθρώπους και εταιρείες. Εξίσου γνωστή όμως είναι και η παρατήρηση ότι τα μεγάλα χρήματα και πλούτη συχνά οφείλονται στην παραβίαση των νόμων. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την επιχειρηματική δραστηριότητα και την πολιτική στη Βουλγαρία κατά την περίοδο, όταν συσσωρεύτηκαν αυτά τα τεράστια για τα μεγέθη της χώρας πλούτη. Πρόκειται για την θυελλώδη και ιδιαίτερα αντιφατική μετάβαση από το ολοκληρωτικό καθεστώς προς τη δημοκρατία και την οικονομία της αγοράς, για την περίοδο από το 1988 μέχρι το 2006, όταν οι ιδιωτικοποιήσεις προσέφεραν ευκαιρίες στους πιο ευρηματικούς και επιθετικούς ανθρώπους χωρίς ηθικούς φραγμούς να αποκτήσουν σε πολύ χαμηλές τιμές τεράστια περιουσιακά στοιχεία.

Τότε ήταν και η περίοδος, κατά την οποία εφαρμοζόταν ο νόμος της ζούγκλας με σκοπό τη βίαιη κατάκτηση τμημάτων της αγοράς και την απόκτηση ελέγχου πάνω σε ιδιαίτερα κερδοφόρες επιχειρήσεις. Εκείνη την περίοδο δεν υπήρχαν κατάλληλοι για τις νέες συνθήκες νόμοι και οι υπάρχοντες παρακάμπτονταν. Και τα συσσωρευμένα εκατομμύρια και δισεκατομμύρια από αυτές τις σκιώδεις, ημινόμιμες ή εντελώς εγκληματικές επιχειρήσεις έπρεπε με κάποιον τρόπο να βγαλθούν στο φως. Και τι καλύτερη λύση από τη νομιμοποίηση των μαύρων χρημάτων με τη βοήθεια εξυπηρετικής ελβετικής τράπεζας με τεράστιο παγκόσμιο κύρος; Και μάλιστα χωρίς την καταβολή φόρων για κεφάλαια άγνωστης προέλευσης.

Οι αποκαλύψεις γύρω από το Swissleaks έδειξαν ότι αυτή η προέλευση δεν ήταν εντελώς άγνωστη για τις βουλγαρικές αρχές, οι οποίοι είχαν ενημερωθεί για τα ονόματα στους καταλόγους των εμπλεκόμενων σε φοροδιαφυγή του Έρβε Φαλτσιάνι. Η κοινωνία όμως δεν ενημερώθηκε αν οι αρμόδιες βουλγαρικές αρχές προσπάθησαν να αποδείξουν τον παράνομο χαρακτήρα των κεφαλαίων και να αποκαταστήσουν αυτά τα χρήματα στη Βουλγαρία ή "έκαναν τα στραβά μάτια". Σ’ αυτή τη σχέση, εντελώς σωστά είναι τα πορίσματα στην τελευταία ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάσταση της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων στη Βουλγαρία, που χαρακτηρίζουν για πολλοστή φορά ως μόνιμο πρόβλημα της χώρας τη διαφθορά στα ανώτατα κλιμάκια της εξουσίας και το μη αποτελεσματικό δικαστικό σύστημα.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα