Στην αφίσα των πολιτιστικών γεγονότων της Νέας Υόρκης, μίας από τις μουσικές πρωτεύουσες του κόσμου, οι μπάντες που περιλαμβάνουν βαλκανικούς ρυθμούς στο ρεπερτόριό τους γίνονται όλο και περισσότερες.

Το μεγάλο ενδιαφέρον του για το βαλκανικό φολκλόρ δεν κρύβει και ο Αμερικανός ακορντεονίστας Μάτιου Φας, που πρόσφατα για πέμπτη φορά επισκέφτηκε τη Βουλγαρία. Σε συνέντευξη για την Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο Μάθιου διηγείται γιατί εγκατέλειψε την δουλειά του στον χώρο των υψηλών τεχνολογιών και αφιέρωσε σημαντικό μέρος του ελεύθερου χρόνου του στην μεγαλύτερη αγάπη του – την μουσική.

«Το ενδιαφέρον μου εμφανίστηκε την δεκαετία του ‘90, όταν άκουσα ερμηνεία του συγκροτήματος «Το μυστήριο των βουλγαρικών φωνών». Έμεινα γοητευμένος. Εκείνα τα χρόνια έβλεπα και τις ταινίες του Εμίρ Κουστουρίτσα με τις απίθανες μελωδίες τους. Το πρώτο μου ακορντεόν αγόρασα από ξεπούλημα σε ένα γκαράζ. Μετά άρχισα να συμμετέχω στα μουσικά εργαστήρια, οργανωμένα από το Κέντρο μελέτης της μουσικής ζωής της Ανατολικής Ευρώπης. Αυτό ήταν το μέρος, όπου για πρώτη φορά ήρθα σε επαφή με πάρα πολλά μουσικά όργανα και στυλ στην μουσική από τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Τουρκία».

Κατά την πρώτη του επίσκεψη στη Βουλγαρία το 1999 ο Μάτιου μένει εντυπωσιασμένος από την ερμηνεία μικρής ορχήστρας μουσικής γάμου, που βλέπει στην βουλγαρική πόλη Μπλαγκόεβγραντ στο φεστιβάλ «Το Πίριν τραγουδά». Επιστρεφόμενος στην Νέα Υόρκη είναι πεπεισμένος, ότι θέλει να παίζει ακριβώς σ’ αυτό το μουσικός είδος.

Σήμερα ο Μάθιου αποτελεί μέρος από το γκρουπ «Ράγια Μπρας μπεντ» - ορχήστρα πνευστών από Αμερικανούς μουσικούς, τους οποίους έχει ενώσει το πάθος για την βαλκανική μουσική. Αρχίζουν με σερβικές και τσιγγάνικες μελωδίες, ενώ μετά συνεχίζουν με βουλγαρικά, αλβανικά, τουρκικά και ελληνικά μοτίβα, ενώ αυτή τη στιγμή γράφουν δική τους μουσική με βαλκανικούς ρυθμούς.

Πώς δέχονται το φολκλόρ των Βαλκανίων οι Αμερικανοί;
«Τις δεκαετίες του ‘60 και ‘70 στην Αμερική υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον προς την παραδοσιακή μουσική της Ανατολικής Ευρώπης», συνεχίζει ο Μάθιου. «Ίσως η αιτία ήταν, ότι την αντιλαμβανόμασταν ως τον απαγορευμένο καρπό. Αυτή η μουσική δημιουργούνταν πίσω από το Σιδηρούν παραπέτασμα. Δεν έπρεπε να την ακούμε, δεν έπρεπε να σκεφτόμαστε τις χώρες εκεί, αλλά υπήρχαν πολλά άτομα, που ενδιαφέρονταν γι’ αυτήν, ιδιαίτερα στα κολέγια και τα πανεπιστήμια. Τώρα επίσης υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για το φολκλόρ. Υπάρχουν πολλοί μουσικοί, που θέλουν να ασχολούνται με τη βαλκανική μουσική».

Αρκετοί από τους μουσικούς αυτούς συμμετέχουν σε ένα από τα μεγαλύτερα μουσικά γεγονότα για βαλκανικό φολκλόρ στην Ανατολική ακτή των ΗΠΑ – το Χρυσό φεστιβάλ βαλκανικής μουσικής «Ζλάτνε ούστε» στην Νέα Υόρκη. Η τελευταία του έκδοση ήταν στα μέσα Ιανουαρίου φέτος με την συμμετοχή 65 γκρουπ και πολυάριθμου κοινού.

«Το φεστιβάλ ιδρύθηκε από ομάδα ενθουσιασμένων μουσικών, κυρίως από την ορχήστρα «Ζλάτνε ούστε». Αυτή είναι η πρώτη ομάδα πνευστών στην Βόρεια Αμερική, η οποία ερμηνεύει σερβική μουσική στη Νέα Υόρκη με μεγάλη επιτυχία εδώ και 30 χρόνια», λέει ο Μάθιου. Για την εντυπωσιακή ιστορία αυτού του γκρουπ γυρίστηκε ντοκιμαντέρ.

Γύρω από το φεστιβάλ ο Μάτιου έχει πλέον πολλούς φίλους από τη Βουλγαρία στη Νέα Υόρκη – είναι το γκρουπ «101 καμπά γάϊδες», το χορευτικό συγκρότημα «Μποσίλεκ» (Βασιλικό), η παιδική χορωδία «Οι νεαρές φωνές της Νέας Υόρκης». Ο Μάτιου σχεδιάζει να επισκεφτεί τη Βουλγαρία και πάλι – για το εθνικό πανηγύρι δημοτικής τέχνης στην πολίχνη Κοπρίβστιτσα τον Αύγουστο. Το επόμενο βήμα θα είναι να φέρει εδώ όλους τους μουσικούς από το Ράγια Μπρας Μπαντ για έναν ωραίο διαγωνισμό βαλκανικής μουσικής στα Βαλκάνια.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα