Τα πολυάριθμα παραδείγματα νέων με ασαφείς επιχειρήσεις και λαμπερή ζωή δημιουργούν την ιδέα, ότι για να πετύχει κανείς στην ζωή, πρέπει να είναι μέλος ορισμένου φιλικού κύκλου, που ελέγχει ορισμένο τμήμα της παραοικονομίας. Το πρόβλημα της παράνομης μπίζνες, όμως, δεν είναι μόνο εθνικό, αλλά και ευρωπαϊκό. Προσπαθώντας να την καταπολεμήσουν, η Aστυνομία και η Eισαγγελία στην Βουλγαρία και την Ευρώπη συχνά δεν λαμβάνουν υπόψη τους μηχανισμούς χρηματοδότησης. Αυτό έγινε σαφές κατά την επίσημη παρουσίαση της ευρωπαϊκής έκθεσης "Χρηματοδότηση του οργανωμένου εγκλήματος". Τα στοιχεία για την έκθεση αυτή συσσωρεύτηκαν στην περίοδο 2012-2014, ενώ στην εκπόνησή της από βουλγαρικής πλευράς συμμετείχε το Κέντρο έρευνας της δημοκρατίας.

Αφορμή για την έρευνα αποτελεί απόφαση πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2008, που απαιτεί οι χώρες να ποινικοποιήσουν την χρηματοδότηση της οργανωμένης εγκληματικότητας. Στον Ποινικό Κώδικα της Βουλγαρίας, όμως, αυτό δεν έχει διατυπωθεί σαφώς. Συνήθως στις έρευνες δίνεται έμφαση στο ξέπλυμα βρώμικου χρήματος ή στην νομιμοποίηση των παράνομων τζίρων.

Σύμφωνα με τον Δρ Ατανάς Ρούσεφ, ειδικό ασφαλείας, είναι πολύ σημαντικό οι κυβερνήσεις να διακόψουν το οικονομικό ρεύμα, που επιτρέπει παράνομες δραστηριότητες να προσελκύουν κονδύλια. Ο κ. Ρούσεφ υπογράμμισε, ότι οι εγκληματικές αγορές αυτοχρηματοδοτούνται, δηλαδή λειτουργούν μέσω επανεπένδυσης των χρημάτων – αυτή είναι η συχνότερη περίπτωση, αλλά όχι η μοναδική.

"Άλλο, που συμβαίνει στη χώρα μας, είναι να χρησιμοποιούνται δάνεια από νομική εταιρεία, ανεξασφάλιστα καταναλωτικά δάνεια, "γκρίζα" έσοδα. Το κεφάλαιο στις εγκληματικές αγορές εξασφαλίζεται εύκολα εκεί, όπου υπάρχει μεγαλύτερο δυναμικό για κέρδος με μικρό κίνδυνο. Όσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος, τόσο περισσότερο αυξάνεται ο ρόλος των μεσολαβητών, που εξασφαλίζουν την επικοινωνία μεταξύ των εγκληματικών δικτύων. Έτσι η επιτυχία στην "γκρίζα" μπίζνες δεν μετριέται μόνο με τον πλούτο, αλλά και με τις σφαίρες επιρροής".

Στην έκθεση αναφέρονται δύο τύποι εγκληματικής οικονομίας – τελείως παράνομη, όπως είναι η αγορά ναρκωτικών, και μισονόμιμη, όπου το προϊόν δεν είναι απαγορευμένο, αλλά πωλείται παράνομα, χωρίς να πληρώνονται οι οφειλόμενοι φόροι πολυτέλειας και προστιθέμενης αξίας. 

Η γκρίζα οικονομία είναι τόσο έργο της εγκληματικότητας, όσο και της πολιτικής κλάσης, η οποία εμπλουτίζεται έναντι της παραχώρησης προστατευτικής «ομπρέλας». Φταίει, όμως, και η κοινωνία, που συχνά συμπαθεί την εγκληματική οικονομία, καθώς και τα ΜΜΕ στις περιπτώσεις που προβάλλουν παρόμοιο τρόπο ζωής.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα