Όμορφη, έξυπνη, ταλαντούχα και λίγο εξωτική, η Ελισαβέτα Μπαγκριάνα έχει μια λαμπρή πορεία στο καλλιτεχνικό στερέωμα. Παρά την ευαισθησία και την ευθραυστότητά της, η ίδια αποδεικνύεται ότι είναι εξαιρετικά δυνατή στο δύσκολο αγώνα για την αυτοπροβολή και την χειραφέτηση. Η προσωπικότητά της προκαλεί επανειλημμένως την κοινή γνώμη, η πτήση της καταστρέφει όμως τα εμπόδια και τις προκαταλήψεις, οδηγώντας της προς άγνωστες ακτές.

Η Ελισαβέτα Μπαγκριάνα ζει σε ταραχώδεις εποχές της βουλγαρικής ιστορίας, κατέκτησε τις καρδιές εκατομμυρίων αναγνωστών, όχι μόνο στη Βουλγαρία, αλλά και στην Σλοβενία, την Πολωνία, την Τσεχία, τη Ρωσία, την Σερβία, τη Γαλλία, τη Ρουμανία, την Ιταλία, την Σουηδία. Τρεις φορές είναι υποψήφια για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Είναι σαν ένα αστέρι, σαν κομήτης του Χάλεϋ, που φωτίζει τον ουρανό μόνο μια φορά στη ζωή. Η φωτεινή σταδιοδρομία της ποιήτριας άφησε αποτύπωμα στη βουλγαρική λογοτεχνία δύο φορές - στην αρχή και στο τέλος της δημιουργικής της πορείας.

Ιδού η φωνή της ποιήτριας, που φυλάσσεται στο Χρυσό αρχείο της Εθνικής Ραδιοφωνίας

"Το αστέρι
του βαθέως ουρανού πάνω από την πόλη Σλίβεν
Και γύρω μου φανταστικά,
τα πράγματα καθημερινά τα βλέπω μάργαρο και αέρα..."

"Η πρώτη ποιητική σπίθα άναψε, όταν ήμουν 14 ετών, ως μαθήτρια στο γυμνάσιο στο Τίρνοβο. Ως υπάλληλος, ο πατέρας μου και η οικογένειά μας μετακινήθηκε στο Τίρνοβο, όπου μείναμε μόνο ένα χρόνο. Αυτή η πόλη με απίστευτα όμορφη τοποθεσία, με το γραφικό ποταμό Γιάντρα, με τους καταπράσινους λόφους γεμάτους την άνοιξη βιολέτες, πασχαλιές και αηδόνια, με τα σπίτια συγκεντρωμένα το ένα πάνω στο άλλο και από μακριά, σαν να ζωγραφίστηκαν σε θεατρικά σκηνικά - όλα αυτά χωρίς να το συνειδητοποιώ έχει δώσει ώθηση στην τότε εφηβική φαντασία και την ευαισθησία μου για να γράψω τότε τους πρώτους στίχους. Στην πραγματικότητα, η αληθινή ποιητική δημιουργία μου, αρχίζει μετά το 1920."

Η μακρόχρονη δημιουργική δραστηριότητα της Μπαγκριάνα περνά από διάφορες καλλιτεχνικές αναζητήσεις και μεταμορφώσεις, αλλά για πρώτη φορά στη λογοτεχνία μας η γυναίκα αποκάλυψε με θάρρος τη φύση της. Έτσι γίνεται το σύμβολο του γυναικείου πόθου της αυτοπραγμάτωσης και ανεξαρτησίας. Την προσελκύουν τα ταξίδια, την μαγεύουν το ύψος και η ταχύτητα. Ο παλμός της χτυπάει με το ρυθμό της σύγχρονης εποχής, αλλά οι ρίζες της είναι βαθιά συνδεδεμένες με το εθνικό πνεύμα και την αρμονία της συνειδητής ύπαρξης. Το όνομά της συνδέεται με αντιφάσεις, γιατί δεν διστάζει να υπερασπίσει τις θέσεις και αντιλήψεις της, οι οποίες δεν είναι πάντα καλά κατανοητές και αποδεκτές.

Μια από αυτές είναι η συμμετοχή της στην διάσωση των Εβραίων βουλγαρικής καταγωγής το 1940, μια άλλη είναι η κοινή υπόθεση για την Απελευθέρωση της Νότιας Δοβρουτσάς μαζί με την άλλη μεγάλη ποιήτρια, Ντόρα Γκάμπε. Η Ελισαβέτα Μπαγκριάνα συμμετείχε και στη διάσωση του αρθρογράφου Ντέλτσο Βασίλεφ, που στάλθηκε στο στρατόπεδο "Κουτσιάν" μετά την μεταπολίτευση της 9ης Σεπτεμβρίου 1944.

Ανάμεσα στο μύθο και την πραγματικότητα η η μεγάλη ποιήτρια ζει σχεδόν έναν αιώνα - από τα τέλη του 19ου έως τα τέλη του 20ου αιώνα. Η Ελισαβέτα Μπαγκριάνα - η μεγάλη και η μοναδική, πέθανε το 1991.

Το ποίημα "Κραυγή" σε μετάφραση του Δημήτρη Άλλου και του Πάνου Σταθόγιανη, πηγή: http://stigmalogou.blogspot.com/2015/05/blog-post_8.html

Σε άδεια κάμαρη ανήλιαγη και κρύα,
εγώ πεθαίνω με βαθιά πληγή στα στήθια –
ποτέ κανένας δεν με θέλησε κοντά του,
ποτέ κανένας δεν μ’ αγάπησε στ’ αλήθεια.

Είν’ η ψυχή μου από χρόνια διψασμένη,
ζητάει κρασί για να το πιει και να μεθύσει,
ψυχή ανάλαφρη, ολοφώτεινη, καθάρια,
που τους εχθρούς της καταφέρνει ν’ αγαπήσει.

Και θέλω απλόχερα τριγύρω να σκορπίσω
αυτό που μέσα μου ριγεί και τραγουδάει,
σαν πολυέλαιος σε γιορτή να κουδουνίσω,
σαν πολυέλαιος που κρέμεται στα χάη.

Γιατί της νιότης η φωτιά με στροβιλίζει
κορυδαλλός είν’ η ψυχή μου και σκιρτάει,
τρέμει η καρδιά μου και ψηλά μ’ ανασηκώνει –
μ’ ένα φτερούγισμα στον ουρανό με πάει.