Η κυριότερη πόλη ή κέντρο - ίσως τέτοιο είναι το νόημα του ονόματος "Πλίσκα", που οι ιδρυτές του πρώτου βουλγαρικού κράτους τον 7ο αιώνα έδωσαν στην πρωτεύουσά τους. Επέλεξαν την περιοχή αυτή επειδή ήταν σταυροδρόμι εμπορικών δρόμων και το έδαφος γιατί προσφέρει εξαιρετικές συνθήκες για τα κοπάδια τους. Σήμερα χιλιάδες συμπατριώτες έρχονται εδώ όπου βρισκόταν η Πλίσκα, καθοδηγούμενοι όχι απλά από περιέργεια, αλλά από αγάπη και θαυμασμό για το έργο των προγόνων μας.

Σε απόσταση μόνο 2 χιλιόμετρων από την σημερινή πόλη και 29 χλμ από την νομαρχιακή πόλη Σούμεν βρίσκεται ο Εθνικός ιστορικός και αρχαιολογικός χώρος "Πλίσκα", ο οποίος το 1970 κηρύχθηκε εθνικό πολιτιστικό μνημείο. Στη διάρκεια δεκαετιών τα ερείπια της πόλης διερευνούνται από γνωστούς Βούλγαρους και ξένους αρχαιολόγους.

Σύμφωνα με την μελέτη των ευρημάτων, η οικοδόμηση της πόλης άρχισε στα τέλη του 7ου και τις αρχή του 8ου αιώνα. Οι κατοικίες ήταν κυρίως ξύλινες. Το αρχικό ανακτορικό συγκρότημα της μεσαιωνικής πόλης περιβαλλόταν από τείχος που γύρω του βρισκόταν οι οικισμοί των απλών ανθρώπων. Αργότερα οι Βυζαντινοί πυρπόλησαν την πόλη, και στον χώρο που βρισκόταν το παλάτι οικοδομήθηκε ένα μεγάλο πέτρινο κτίριο γνωστό ως το Παλάτι του χαν Κρουμ (γεννήθηκε τον όγδοο αιώνα και πέθανε το 814).

Ο εκχριστιανισμός του πληθυσμού, που άρχισε το 864 επί της βασιλείας του πρίγκιπα Βόριδος αλλάζει την όψη της πρωτεύουσας. Οι ειδωλολατρικοί ναοί μετατρέπονται σε χριστιανικές εκκλησίες και μοναστήρια. Χτίζονται νέοι, μεταξύ των οποίων πιο εντυπωσιακή είναι η μεγάλη βασιλική. Σήμερα υπάρχουν μόνο τα επιβλητικά ερείπια - απόδειξη της πνευματικής δύναμης και αποστολής του ηγεμόνα Βόριδος.

Περίπου 1,5 χλμ από εκεί βρίσκεται η καλά διατηρημένη Ανατολική Πύλη - η κύρια είσοδος της οχυρωμένης πόλης, όπου ζούσε ο χαν και η αριστοκρατία. "Η μεγάλη βασιλική κτίστηκε πιθανότατα στη εξωτερική πόλη, όπου μπορούσαν να την επισκεφθούν περισσότεροι άνθρωποι. Εκείνη την εποχή ήταν η μεγαλύτερη στα Βαλκάνια με μέγεθος 100 επί 30 μέτρων", μας εξηγεί η Χριστίνα Στογιάνοβα, επιμελήτρια του ιστορικού και αρχαιολογικού χώρου "Πλίσκα".

"Η ανάμνηση για την πόλη Πλίσκα θα είναι πάντα ζωντανή", αναφέρει η κα Στογιάνοβα. "Αυτή είναι η πόλη όπου ιδρύθηκε το βουλγαρικό κράτος. Υπήρχε μέχρι τα μέσα του 11ου αιώνα, μετά βυθίστηκε σε λήθη και καταστράφηκε. Δυστυχώς, σήμερα έχουν απομείνει μόνο ερείπια και κάθε πράγμα που έμεινε από τους προγόνους μας είναι σημαντικό και πολύτιμο. Προσπαθούμε, μέσα από αναπαραστάσεις και γραφικά υπολογιστών, να συμπληρώσουμε την οπτική ιδέα για τα μνημεία, με τις πέτρινες βάσεις που διασώθηκαν για να αποκτήσουν οι τουρίστες μια ιδέα για το μεγαλείο του ανακτορικού συγκροτήματος. Φέτος, στο πλαίσιο των μέτρων συντήρησης και αποκατάστασης των ερείπιων στο αρχαιολογικό χώρο, αποφασίστηκε να καθαριστεί και το αποκαλούμενο ιερό πηγάδι στη μεγάλη βασιλική, που βρίσκεται σ’ αυτή τη θέση περισσότερα από 12 αιώνες. Σχεδόν 100 χρόνια οι αρχαιολόγοι έχουν προσπαθήσει να φτάσουν σ' αυτό, αλλά για λόγους ασφαλείας δεν συνέχισαν να σκάβουν στο βάθος. Φέτος, λόγω της νέας ανακάλυψης, ο αριθμός των τουριστών σημειώνει αύξηση πάνω από 100% σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Προκαλεί ενδιαφέρον και η συλλογή του μουσείου. Εδώ εκτέθηκαν αντίγραφα των μεσαιωνικών ενδυμάτων και δύο σπιτιών τύπου γιούρτ, στα οποία παρουσιάζεται ο εσωτερικός χώρος και τα έθιμα της εποχής εκείνης. Έχουμε έκθεση με συλλογή από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο συνδεδεμένη με την ανάμνηση για την Μεγάλη Βουλγαρία. Παρουσιάζεται αντίγραφο του αετού με μονόγραμμα που σχετίζεται με τον ιδρυτή του βουλγαρικού κράτους, χαν Ασπαρούχ. Το πρωτότυπο φυλάσσεται στο μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη".