Είναι εύκολο για τους γεωργούς να έχουν φάρμα στη Βουλγαρία; Με περισσότερη επιμονή και φαντασία θα μπορούσες να αντιμετωπίσεις τη χιονοστιβάδα των διοικητικών εμποδίων και προβλημάτων που γνωρίζει κάθε επιχειρηματίας με μεσαία επιχείρηση. Και αν μπορείς να υπερασπιστείς το πρότζεκτ σου με ξένη χρηματοδότηση, θα μπορούσες να έχεις και ένα μικρό κέρδος. Τέτοια είναι η περίπτωση με την Ροσίτσα και τον Ιβάν Ντάντσεβι από το χωριό Ντομπροντάν, περιοχής Τρογιάν, ιδιοκτήτες του πρώτου πιστοποιημένου βιολογικού αγροκτήματος, που παράγει αγελαδινό γάλα.

Η οικογένεια Ντάντσεβι εκτρέφει 110 αγελάδες, ενώ το φρέσκο γάλα πωλούν σε τοπικά γαλακτοκομεία. Η οικογένεια κατέχει επίσης καλλιεργήσιμη γη και βοσκότοπους, καθώς και εκτάσεις για καλλιέργεια ζωοτροφών. Για την επιτυχή ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες, ωστόσο, η Ροσίτσα και ο Ιβάν δεν στηρίζονται μόνο στην επιχειρηματικότητα και την έμφυτη αισιοδοξία τους. Πριν καιρό κερδίζουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για δυο σχεδία τους για αγορά σύγχρονου εξοπλισμού. Έτσι, κατέχουν μηχανές κουρέματος γκαζόν, αγροτικά εφόδια, ρυμουλκούμενα, και κ.λ. "Στην αρχή οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις αργούσαν, αλλά τον τελευταίο καιρό επειδή έχουμε συνηθίσει μ' αυτά τα πρότζεκτ, τα εμπόδια είναι λιγότερα", λέει ο Ιβάν.

Το νέο απόκτημα στο αγρόκτημα είναι επίσης στο πλαίσιο σχεδίου, που προσέλκυσε ξένη χρηματοδότηση. Πρόκειται για την εγκατάσταση για θέρμανση νερού, που χρησιμοποιεί τη θερμότητα από την γάλα σε συνδυασμό με την ηλιακή ενέργεια και τα οικολογικά στέρεα βιολογικά καύσιμα pellet. Το σύστημα αναπτύχθηκε από Βούλγαρους επιστήμονες και μειώνει κατά τα δύο τρίτα το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στο αγρόκτημα. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από την μεγαλύτερη νορβηγική μη κυβερνητική οργάνωση Norges Vel και με την οικονομική υποστήριξη του νορβηγικού χρηματοδοτικού μηχανισμού "Καινοτομία για την πράσινη βιομηχανία".

"Είναι ένα από τα τρία πειραματικά αγροκτήματα στη χώρα που χρησιμοποιούν αυτό το καινοτόμο σύστημα", είπε για την Βουλγαρική Ραδιοφωνία η Jorunn Tonnesen από Norges Vel και πρόσθεσε: "Αποδεικνύεται ότι στον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων, οι συνθήκες εργασίας και η υγιεινή είναι ιδιαίτερης σημασίας. Τα αγροκτήματα καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ζεστό νερό, αλλά λόγω του υψηλότερου κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα σας, αποφασίσαμε να χρησιμοποιούμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Και αυτό αποδείξαμε σ' αυτό το αγρόκτημα. Εδώ χρησιμοποιούμε καθημερινά 400-500 λίτρα ζεστό νερό, για καθαρισμό του εξοπλισμού επίσης για τη θέρμανση του εσωτερικού χώρου".

Πριν καιρό ο Ιβάν και η Ροσίτσα έμαθαν για την πρωτοβουλία της νορβηγικής κυβέρνησης με στόχο να στηριχτεί η πράσινη βιομηχανία. Αποφάσισαν να υποβάλουν την υποψηφιότητά τους και χάρηκαν πολύ όταν εγκρίθηκαν. Για την αγορά του αναγκαίου εξοπλισμού η οικογένεια Ντάντσεβι συμμετείχε και με δικά τους χρήματα: "Η επένδυση μας από κοινού με το νορβηγικό μηχανισμό είναι περίπου 22.000 λέβα ή 11.000 ευρώ και η επιχείρηση θα εξοδφλήσει την αρχική της επένδυση σε 10 χρόνια. Ο εξοπλισμός αυτός παρέχε πολύ άνεση", ισχυρίζεται ο Ιβάν. "Έχει αισθητήρες, η θερμοκρασία του νερού διατηρείται σε 72 βαθμούς για να λειτουργούν τα συστήματα. Τα πάντα είναι σύγχρονα. Η ετήσια παραγωγή γάλακτος σε αγρόκτημά μου είναι περίπου 530–550 χιλιάδες λίτρα. Για τις 110 αγελάδες δεν είναι πολλά, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τις εκτρέφω για να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις για τη βιολογική παραγωγή προβλέπει περιορισμούς. Δεν βάζουμε γενετικά τροποποιημένα προϊόντα, καθώς προϊόντα σόγιας. Όλα κοστίζουν πολλά χρήματα επειδή παράγεται σε πρωτόγονο τρόπο. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε ζιζανιοκτόνα και άλλα φυτοφάρμακα. Δύσκολη είναι η συντήρηση των καλλιεργειών, π.χ. το καλαμπόκι σκάβουμε 5 φορές. Γι' αυτό η παραγωγικότητα μας είναι χαμηλότερη και το κόστος παραγωγής - υψηλό. Μετά το γαλακτοκομείο και ο πωλητής αυξάνει μέχρι το 35% - 40% της τιμής του γάλακτος. Η πρακτική, όμως, κανείς δεν ελέγχει".

"Οι κτηνοτρόφοι στη Βουλγαρία αποφεύγουν να ασχολούνται με την επαγγελματική δραστηριότητα αυτή, διότι με την μείωση των τιμών του γάλακτος δύσκολα καλύπτουν τις δαπάνες για να έχει και κέρδος", παραπονείται ο Ιβάν και καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: "Αποδεικνύεται ότι όλες οι απαιτήσεις μας είναι ευρωπαϊκές, και η υποστήριξη του κράτους και άλλες δεσμεύσεις μας είναι καθαρά βουλγαρικές!"

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα
Φωτογραφίες: Βενέτα Νικόλοβα