Podcast στα ελληνικά
Μέγεθος κειμένου
Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία © 2024 Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται σύμφωνα με τον νόμο

Από την Άγια Βαρβάρα μέχρι τον Άγιο Νικόλαο – έθιμα και τελετουργίες

БНР Новини
Φωτογραφία: αρχείο

Οι λαϊκές γιορτές Βαρβάρα, Σάββα και Νικούλντεν γιορτάζονται στις 4, 5 και 6 Δεκεμβρίου αντίστοιχα, όταν η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά των μνήμη της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Σάββα και του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού. 

Στο λαϊκό εορτολόγιο ο Δεκέμβριος θεωρείται ιδιαίτερα γιορτινός λόγω των πολλών γιορτών. Όπως τα περισσότερα λαϊκά και ορθόδοξα έθιμα, Βαρβάρα, Σάββα και Νικούλντεν έχουν σαφή χαρακτηριστικά των παγανιστικών τελετουργιών, που πραγματοποιούνταν κατά πάσα πιθανότητα γύρω από τις ίδιες ημερομηνίες στην προχριστιανική εποχή. Οι λαϊκές δοξασίες για τους τρεις αγίους, επίσης, διαφέρουν σημαντικά από την ζωή τους, που αναφέρεται στους βίους τους. Σε πολλά χωριά του κεντρικού μέρους της Δυτικής και της Νοτιοδυτικής Βουλγαρίας η γιορτή της Αγίας Βαρβάρας ονομάζεται Γυναικεία Χριστούγεννα. Νεαρά κορίτσια ντυμένα με γιορτινές φορεσιές γυρίζουν τα σπίτια, τραγουδώντας τελετουργικά τραγούδια και ευλογούν για υγεία και γονιμότητα. Οι οικοδεσπότες τους καλωσορίσουν με χαρά και γενναιόδωρα τους δίνουν αποξηραμένα φρούτα, ξηρούς καρπούς, κλπ.



Την ίδια ημέρα, οι γυναίκες ετοιμάζουν ψωμιά – άζυμο ψωμί, δηλαδή αυτό που φτιάχνεται χωρίς προζύμι ή μαγιά. Τέτοια ετοιμάζονται σε ορισμένες περιπτώσεις - γέννηση παιδιού, την παραμονή των Χριστουγέννων, καθώς και για την πρόληψη και καταπολέμηση ορισμένων ασθενειών. Το ψωμί της ημέρας της Αγίας Βαρβάρας φτιάχνεται για υγεία - κυρίως για τα παιδιά, αλλά για όλους και για τα κατοικίδια γενικά. Ακόμα ζεστά, οι γυναίκες αλείφουν με μέλι ή μελάσα τα φρέσκα ψωμιά, βγαίνουν έξω στα σπίτια τους, ή στους δρόμους και τα μοιράσουν στους περαστικούς. Ο καθένας έπρεπε να κόψει ένα κομμάτι ψωμιού, ενώ οι κοπέλες ευλογούν με τα λόγια "Να σας δώσει ο Θεός υγεία". Ένα άλλο υποχρεωτικό πιάτο για την Άγια Βαρβάρα είναι τα διαφορετικά είδη οσπρίων, που επίσης γλυκαίνονται με μέλι. Πιστεύεται ότι μαγειρεμένα όσπρια και δημητριακά θα προστατέψουν τα παιδιά.

Σε κάποια χωριά στη βορειοανατολική Βουλγαρία οι τρεις συνεχόμενες ημέρες τιμούνται ως γιορτές του λύκου. Πιστεύεται επίσης ότι η Βαρβάρα και Σάββα είναι δύο κουτσοί λύκοι στο τέλος της αγέλης λύκων. Σε άλλες περιοχές αντιλαμβάνονται Βαρβάρα και Σάββα ως δύο αδελφές. Η πρώτη "συγκολλά" τις ασθένειες και η δεύτερη τις "διασκορπίζει" και γι' αυτό θεωρείται η δεύτερη πιο επικίνδυνη από τις δυο.

Ακριβώς το αντίθετο λέει μια άλλη δοξασία, συμφώνα με την όποια η Βαρβάρα είναι χειρότερη από τις δύο, περπατά και ρίχνει πάγο στα χωράφια και τους ανθρώπους. Η μικρότερη Σάββα την ακολουθεί και την ικετεύει να σταματήσει. Ο λαός μας συνδέει την Σάββα με τη γονιμότητα. Υπάρχει μια πεποίθηση ότι το ψωμί, ζυμωμένο την μέρα αυτή με ένα συγκεκριμένο τρόπο, θα φέρει παιδί στις άτεκνες γυναίκες. Η 5η Δεκεμβρίου, η γιορή του Αγίου Σάββα περνά κάτω από το σύμβολο της επόμενης ημέρας, του Αγίου Νικολάου, μια από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές και λαϊκές γιορτές. Τότε, την 5η, ετοιμαζόταν μερικά από τα πιάτα για την εορτή του Αγίου Νικολάου.



Την ημέρα του Αγίου Νικολάου ζύμωναν τα σπιτικά τελετουργικά ψωμιά, των οποίων η ποικιλία είναι εντυπωσιακή και μαζί με το τελετουργικό πιάτο - γεμιστό κυπρίνο, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της μέρας, όταν τιμάται αυτός ο σεβαστός άγιος, άρχοντας της θάλασσας και των καταιγίδων. Τα ψωμιά που προετοίμαζαν για την γιορτή του Αγίου Νικολάου συναντιούνται και σε διάφορα έθιμα - για παράδειγμα την ημέρα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, την παραμονή των Χριστουγέννων. Ακόμα το καλοκαίρι επιλέγεται το καλύτερο σιτάρι για τα κουλούρια και ψωμιά για την ημέρα του Αγίου Νικολάου, καθαρίζεται από το άχυρο, πλένεται στο ποτάμι, ξηραίνεται. Από αυτό φτιάχνεται αλεύρι καλά αλεσμένο από το σιτάρι και κοσκινίζεται καλά μέσα από ένα κόσκινο πυκνό. Μερικές φορές τρία είναι τα κόσκινα.

Σε διάφορες περιοχές ετοιμαζόταν ψωμί που ονομάζεται Άγιος Νικόλαος ή Άγιος. Είναι πολύ διαδεδομένο και το Ρίμπνικ, δηλαδή κυπρίνος γεμιστός τυλιγμένος σε ζύμη, διακοσμημένος σαν τελετουργικό ψωμί. Τα φρέσκα ψωμιά και την ταβά με το γεμιστό κυπρίνο έφερναν στην εκκλησία και μετά τον θυμίαμα από τον ιερέα το ψωμί και το ψάρι έφερναν στο σπίτι, όπου γύρω από το τραπέζι κάθονταν όλη η οικογένεια. Σε κάποια χωριά οι ιερείς γύριζαν τα σπίτια, όπου γινόταν το θυμίαμα του ψωμιού και των ψαριών. Μετά, το τραπέζι δεν σηκωνόταν όλη την ημέρα, ενώ το σπίτι ήταν ανοιχτό για όλους - τους γείτονες, συγγενείς και ταξιδιώτες. Η γιορτή σήμερα γιορτάζεται ειδικά στις οικογένειες, όπου έχουν μέλη με ονόματα Νικόλα ή Νικολίνα, που στις 6 Δεκεμβρίου έχουν την ονομαστική τους γιορτή.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Περισσότερα στην κατηγορία

Η μαγεία των Χριστουγέννων – από τις αρχαίες ευλογίες των καλαντιστών μέχρι την εμφάνιση του Αϊ Βασίλη στα εδάφη μας

Το πρωί των Χριστουγέννων παντού έχει διαδοθεί η χαρμόσυνη είδηση στη Γη, ότι γεννήθηκε ο Υιός του Θεού, γι’ αυτό η ημέρα είναι ιδιαίτερη και πρέπει να γιορταστεί με ειδική προσοχή και πολλές εορταστικές τελετουργίες. Μετά την Αγία Νύχτα, όταν οι..

δημοσίευση: 12/25/24 5:30 AM

Οι νέοι «Ζωντανοί Ανθρώπινοι Θησαυροί της Βουλγαρίας»

Στις 17 Δεκεμβρίου, στο Λάργκο, στο κέντρο της Σόφιας, εγκαινιάζεται η έκθεση, «Ζωντανοί Θησαυροί της Βουλγαρίας», η οποία θα παρουσιάσει 44 πολιτιστικά μη υλικά στοιχεία, που καταγράφηκαν την περίοδο 2008-2024. Τα φετινά στοιχεία είναι 8. Η έκθεση..

δημοσίευση: 12/17/24 6:00 AM

Στις 6 Δεκεμβρίου οι κάτοικοι του Τσερνομόρετς «κλειδώνουν» τη θάλασσα

Η παραθαλάσσια πόλη Τσερνομόρετς έχει την γιορτή της την Ημέρα του Αγίου Νικολάου (Νικούλντεν). Ο Άγιος Νικόλαος τιμάται ως προστάτης των ψαράδων και των ναυτών. Κάθε χρόνο στις 6 Δεκεμβρίου διοργανώνεται λιτανεία με τη θαυματουργή εικόνα του Αγίου..

δημοσίευση: 12/6/24 10:54 AM