Πρόσφατα η Κεντρική Τράπεζα Βουλγαρίας μείωσε το βασικό επιτόκιο της σε 0%. "Το βήμα αυτό δε θα επηρεάσει σοβαρά τα επιτόκια στα δάνεια που δίνουν οι εμπορικές τράπεζες. Αυτό που κάνει η Κεντρική Τράπεζα της Βουλγαρίας στην πράξη είναι συμμόρφωση με την χρηματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας", δήλωσε για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο οικονομολόγος Λατσεζάρ Μπόγκντανοφ από την εταιρεία αναλύσεων Industry Watch.

"Η Βουλγαρία είναι σε ζώνη ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων που σημαίνει ότι οι χρηματοπιστωτικοί θεσμοί μπορούν εύκολα να μεταφέρουν τα χρήματά τους από ένα μέρος σε άλλο και προφανώς δεν μπορεί να είναι σταθερό το μοντέλο στο οποίο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διατηρεί αρνητικά επιτόκια, ενώ άλλες τράπεζες προσελκύουν χρήματα με θετικά επιτόκια. Αυτό θα δημιουργούσε κερδοσκοπική μεταβίβαση κεφαλαίων με στόχο την εκμετάλλευση της διαφοράς στα επίπεδα των επιτοκίων", εξηγεί ο κ. Μπόγκντανοφ.

Κατά τη γνώμη του τα ενυπόθηκα δάνεια είναι ο μοναδικός τομέας στον οποίο παρατηρείται κάποια σχετική αναζωογόνηση τα τελευταία χρόνια, αλλά σ' όλες τις περιπτώσεις οι τράπεζες δε πρόκειται να αλλάξουν απότομα την πολιτική τους πριν την ολοκλήρωση της επιθεώρησης της ποιότητας των ενεργητικών τους το δεύτερο εξάμηνο του 2016. "Πρέπει να υπάρχει σαφήνεια για την χρηματοοικονομική κατάσταση των τραπεζών και σε συνέχεια οι τράπεζες να αρχίσουν να σχεδιάζουν την περεταίρω πιστωτική πολιτική τους", λέει ο κ. Μπόγντανοφ.

"Τα επιτόκια στα ενυπόθηκα δάνεια που χορηγούνται τους τελευταίους μήνες είναι χαμηλά. Στα νέα δάνεια οι τόκοι αυτοί έπεσαν μόνιμα κάτω από το 5%. Αυτό για χώρα σαν τη Βουλγαρία είναι συγκριτικά χαμηλό επίπεδο", συνεχίζει ο οικονομολόγος. "Ας μη ξεχνάμε ότι η βουλγαρική κυβέρνηση πληρώνει περίπου 2,5-3% τόκο στα μακροπρόθεσμα ομόλογά της. Δηλαδή, αφού η κυβέρνηση παίρνει δάνεια σ' αυτά τα επίπεδα είναι αδύνατο να σκεφτόμαστε ότι ένας απλός πολίτης που μπορεί να χάσει τη δουλειά του ή να αποδειχθεί απατεώνας είναι λιγότερο επικίνδυνος, και να του προσφέρουμε χαμηλότερα επιτόκια από αυτά που πληρώνει η κυβέρνηση. Πρέπει να έχουμε υπόψη πού ζούμε. Προφανώς η Βουλγαρία δεν μπορεί να συγκρίνεται με τη Γερμανία, Ολλανδία ή Ιαπωνία και τα επόμενα χρόνια τα επιτόκια θα είναι υψηλότερα".

Θα παραμείνει ο Βούλγαρος συντηρητικός στις χρηματοοικονομικές του αποφάσεις και θα κρατά τα χρήματά του στις τράπεζες με κέρδος σχεδόν μηδέν ή περισσότεροι άνθρωποι θα προσανατολιστούν προς πιο επικίνδυνα και ταυτόχρονα πιο κερδοσκοπικά εναλλακτικά χρηματοοικονομικά εργαλεία;
"Το πρόβλημα στη βουλγαρική αγορά είναι η εμπιστοσύνη. Αυτοί που προσφέρουν παρόμοια χρηματοοικονομικά εργαλεία δεν έχουν προς το παρόν επαρκή εμπιστοσύνη. Αφετέρου, οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν καλά το περιεχόμενο αυτών των προϊόντων. Για το λόγο αυτό πολύ μικρό μέρος των Βουλγάρων αποφασίζει να στερηθεί την ασφάλεια των τραπεζικών καταθέσεων. Αυτή η συμπεριφορά θα συνεχιστεί επειδή η χρηματοοικονομική κουλτούρα αλλάζει πολύ δύσκολα. Δε θα αλλάξει σε μία σύντομη προθεσμία ενός ή δύο ετών με χαμηλά η μηδενικά επιτόκια. Θα είναι απαραίτητες γενιές για τη διαμόρφωση τέτοιας κουλτούρας".

Θα μπορεί η μεγαλύτερη απασχόληση και η οικονομική αναζωογόνηση να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη κατανάλωση και οι άνθρωποι να προσφεύγουν στις καταθέσεις τους;
"Η κατανάλωση αλλάζει με χαμηλότερους ρυθμούς. Αυτό που ονομάζουμε κατανάλωση σε πολλές περιπτώσεις έχει στοιχεία αγοράς μακροπρόθεσμων ενεργητικών σαν κατοικίες και επίπλωση. Με οικονομική ανάπτυξη και χαμηλότερη ανεργία μπορεί να αναμένεται κάποια αλλαγή. Αλλιώς στην αγορά των παραδοσιακών βραχυπρόθεσμων καταναλωτικών εμπορευμάτων δεν θα νιώσουμε κάποια μεγάλη αλλαγή ανεξάρτητα από την οικονομική εικόνα".

Πού θα κατευθυνθεί ο τεράστιος πόρος άνω των 20 δισ. ευρώ εάν κάποια στιγμή οι βουλγαρικές τράπεζες καθιερώσουν αρνητικά επιτόκια στις καταθέσεις;
"Αυτό είναι ένα επινοημένο δράμα. Και προς το παρόν υπάρχουν πολλοί τραπεζικοί λογαριασμοί στους οποίους δεν πληρώνονται επιτόκια, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν τέλη εξυπηρέτησης. Πολλοί άνθρωποι έχουν τα χρήματα τους σε τραπεζικές καταθέσεις όπου πληρώνουν τέλη εξυπηρέτησης χωρίς να λαμβάνουν επιτόκια. Στην πράξη αυτό σημαίνει αρνητική απόδοση, δηλαδή οι πολίτες πληρώνουν για να κρατούν τα χρήματά τους στις τράπεζες. Έτσι που οι άνθρωποι που είναι συντηρητικοί και θέλουν να διατηρήσουν κάποιο συσσωρευμένο πλούτο είναι ζήτημα εάν θα ζητούν άλλη δυνατότητα, ενώ δεν υπάρχει και που να την βρουν, επειδή όλη η Ευρωζώνη βρίσκεται στην παγίδα των αρνητικών επιτοκίων", δήλωσε καταλήγοντας ο οικονομολόγος Λατσεζάρ Μπόγκντανοφ.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα