Ο ερχομός της άνοιξης φέρει χαρά και ελπίδα στους ανθρώπους σ’ όλο τον κόσμο, αλλά στη Βουλγαρία συνοδεύεται από μια παλιά τελετή. Την πρώτη Μαρτίου όλοι οι Βούλγαροι δωρίζουν ο ένας στον άλλο και φορούν μαρτενίτσες. Η κλασική είναι φτιαγμένη από άσπρες και κόκκινες κλώστες. Συνήθως είναι στολισμένες με χρυσό ή ασημένιο κέρμα ή με μπλε χάντρες. Στο παρελθόν τους φορούσαν ως φυλαχτό το οποίο προστατεύει από τα κακά πνεύματα, ιδιαίτερα μαγικό θεωρούνταν το κόκκινο χρώμα. Σήμερα είναι σύμβολο της άνοιξης, αλλά και τώρα οι Βούλγαροι πιστεύουν ότι θα έχουν υγειά καθ' όλο τον χρόνο εάν φορούν την μαρτενίτσα. Το έθιμο αυτό υπάρχει επίσης σε ορισμένες περιοχές στην Αλβανία, τη Βόρεια Ελλάδα, τη Νότια Ρουμανία, τη Μολδαβία, την Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Ανατολική Σερβία.

Το αρχιτεκτονικό λαογραφικό συγκρότημα Έταρα κοντά στο Γκάμπροβο, βορειοκεντρικής Βουλγαρίας, οργανώνει εθνικό διαγωνισμό, όπου οι συμμέτοχοι συναγωνίζονται σε τρεις κατηγορίες για κατασκευή μαρτενίτσας - για θεματική συλλογή, για πιο αυθεντική και πιο πρωτότυπη μαρτενίτσα. Η Μπλαγκοβέστα Μποζίνοβα, παιδαγωγός στο πολιτιστικό κέντρο λέει ότι το ενδιαφέρον προς τον διαγωνισμό αυξάνεται και φέτος οι συμμετάσχοντες είναι σχεδόν 90 με 120 φτιαγμένα σύμβολα της άνοιξης.

"Έλαβαν μέρος άτομα από όλη την Βουλγαρία - από τις πόλεις Τούτρακαν, Βάρνα, Σόφια, Ντεμπέλετς, Ντριάνοβο, από την περιοχή του Τίρνοβο. Την συλλογή θα μπορούν να δουν οι επισκέπτες μέχρι τα τέλη Μαρτίου. Μερικοί από τους τεχνίτες, που φτιάχνουν τα χειροποίητα σύμβολα, προσπαθούν να διατηρήσουν τις παραδόσεις στην κατασκευή της μαρτενίτσας, αλλά οι περισσότεροι χρησιμοποιούν και πρωτότυπες ιδέες. Φέτος για πρώτη φορά είδαμε και μια πολύ όμορφη τούρτα – μαρτενίτσα. Οι τεχνίτες από το σύλλογο μας επιλέγουν ενδιαφέρουσες μορφές και νέες ιδέες στις κατασκευή, αλλά ταυτόχρονα δεν ξεχνούν τα παραδοσιακά στοιχεία - τη ρόκα και την αποξηραμένη κολοκύθα, ενώ η συμμετοχή τους στη κατηγόρια θεματική συλλογή τους ενθαρρύνει να αυτοσχεδιάζουν. Στην έκθεση παίρνουν μέρος άτομα διάφορης ηλικίας - μεγάλο είναι το ενδιαφέρον των μικρότερων και των ηλικιωμένων".

"Παιδιά από έναν παιδικό σταθμό στο Μπουργκας κατασκεύασαν "Η γιαγιά Μάρτα στην περιοχή του Γκαμπροβο", λέει η Μπλαγκοβέστα. "Στην ουσία πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες συλλογές. Τα παιδιά έφτιαξαν ολόκληρο ξέφωτο με πελαργούς, μαρτενίτσες και κούκλες. Μια ηλικιωμένη γυναίκα από το χωριό Νοβα Τσέρνα, περιοχής Τούτρακαν, Βορειοανατολικής Βουλγαρίας, έφτιαξε 41 πρωτότυπα δείγματα από πλεκτά ρούχα για κούκλες μέχρι ανοιξιάτικα ενδιαφέροντα στοιχεία. Είναι εκπρόσωπος του πολιτιστικού συλλόγου "Βασίλ Γιορντανόφ - 1942", με τον οποίο συνεργαζόμαστε πολύ καλά τα τελευταία χρόνια. Με τον τρόπο αυτό διατηρείται το ενδιαφέρον των ανθρώπων και χαιρόμαστε , ότι η πρωτοβουλία έχει μεγάλη επιτυχία".

Μετά τον ερχομό της άνοιξης και των πρώτων απόδημων πουλιών - πελαργών και χελιδονιών, βγάζουμε την μαρτενιίσα και δένεται σε δένδρο που έχει πρασινίσει. Έτσι σημαδεύεται η εποχή της μετάβασης από το χειμώνα προς την άνοιξη από το κρύο προς την νέα αγροτική εποχή.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα
Οι φωτογραφίες χορηγήθηκαν από την Μπλαγκοβέστα Μποζίνοβα