"Jazz Before Jazz" λέγεται το νέο άλμπουμ του Μάριο Στάντσεφ – πιάνο και του Λιονέλ Μαρτέν (Lionel Martin) – σαξόφωνο. Στο άλμπουμ συμπεριλαμβάνονται τζαζ έργα βασισμένα σε θέματα του Λουί Μωρό Γκότσαλκ (Louis Moreau Gottschalk). Η πρώτη επίσημη παρουσίαση ήταν στη Λυών (την πόλη, στην οποία ζουν οι μουσικοί) στις 3 Μαρτίου – μια ημέρα πριν το cd να κυκλοφορήσει στη μουσική αγορά.

Ας υπενθυμίσουμε ότι ο Μάριο Στάντσεφ είναι συμπατριώτης μας, ο οποίος από δεκαετίες ζει στη Γαλλία και ο Λιονέλ Μαρτέν παίζει μαζί του σε διάφορα τζαζ συγκροτήματα. Οι δύο έχουν συμμετάσχει στο τζαζ φεστιβάλ στη Στάρα Ζαγκόρα.

Ο Γκότσαλκ είναι συνθέτης ο οποίος δημιουργεί κατά την περίοδο του Ρομαντισμού. Γεννήθηκε στη Νέα Ορλεάνη το 1829 και έφυγε από τις ΗΠΑ μόλις 13χρονος για να μαθαίνει μουσική στην Ευρώπη. Ανεξάρτητα από την αποτυχία του να μπει στη Μουσική Ακαδημία στο Παρίσι, παρακολουθεί ιδιαίτερα μαθήματα κοντά σε διακεκριμένους καθηγητές. Στην ηλικία 16 χρονών κάνει το ντεμπούτο του στη γαλλική πρωτεύουσα και ανάμεσα στις δεκαετίες του ’40 και ’50 του 19^ου αιώνα είναι ήδη πιανίστας, ο οποίος πραγματοποιεί συναυλίες στην Ελβετία, την Ισπανία και τη Γαλλία. Αφήνει πίσω του έργα για πιάνο – τη λεγόμενη "μουσική σαλονιού", που ερμηνεύει μόνος του. Το όνομά του δεν είναι γνωστό στο ευρύτερο κοινό, δεν είναι πολλοί και οι ειδικοί που γνωρίζουν καλά τη ζωή και τα έργα του.

"Ο φίλος μου Ζαν-Νοέλ Ρενιέ, διευθυντής της μεγάλης αίθουσας συναυλιών στη Λυών είναι αληθινή μουσική εγκυκλοπαίδεια", αναφέρει ο Μάριο Στάντσεφ για την πρώτη αληθινή συνάντησή του με τον Γκότσαλκ. "Πριν από καιρό μου είπε ότι κάποια έργα μου του θυμίζουν το στιλ του Γκότσαλκ. Είχα ακούσει το όνομα αυτού του συνθέτη, αλλά ήξερα πολύ λίγο για εκείνον. Ο Ζαν-Νοέλ μου έδωσε νότες έργων του και βιβλίο με αναμνήσεις του συνθέτη. Μου έκαναν εντύπωση η ενδιαφέρουσα μουσική και η ασυνήθιστη βιογραφία μιας πράγματι ενδιαφέρουσας προσωπικότητας. Αποφάσισα να προτείνω στον Λιονέλ να ερμηνεύσουμε κάποια από τα έργα. Ο Γκότσαλκ ταξίδεψε πολύ στα νησιά της Καραϊβικής, στη Νότια Αμερική. Στη μουσική του παρατηρούνται διάφορες επιδράσεις. Για παράδειγμα, χρησιμοποιούσε στοιχεία της ισπανικής μουσικής. Μπορούμε να πούμε ότι "προέβλεψε" πολλά πράγματα στην τζαζ. Για παράδειγμα, επηρέασε με τα έργα του το ράγκταϊμ (ένας από τους "προκατόχους" της τζαζ). Εμείς συγκεντρωθήκαμε στα καραϊβικά μοτίβα και ρυθμούς, καθώς και στη μουσική κληρονομιά του από τη Νέα Ορλεάνη, τη μητρική του πόλη, γνωστή ως το λίκνο της τζαζ. Ο Γκότσαλκ ήταν ασυνήθιστος και ταλαντούχος άνθρωπος. Αλλά και σκανδαλώδης προσωπικότητα. Αναγκάστηκε να φύγει από τις ΗΠΑ λόγω μιας ιστορίας με γυναίκα. Γνώριζε βασιλείς και αυτοκράτορες, έπαιζε μπροστά τους. Παράλληλα, έκανε συναυλίες σε απίστευτα μέρη. Έφτασε πολύ μακριά – στη Γη του Πυρός, βεβαίως με πλοίο. Κατέβαζε το πιάνο από το πλοίο και έκανε συναυλίες μπροστά στους Ινδιάνους. Στα απομνημονεύματά του έγραψε για τα ήθη και τα έθιμά τους ως αληθινός ανθρωπολόγος".

"Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για το άλμπουμ, ακόμη και πριν κυκλοφορήσει επίσημα, σε μερικές εκδόσεις δημοσίευσαν θετικές κριτικές. Δύο χρόνια εργαζόμαστε πάνω στο πρόγραμμα αυτό και μέχρι τώρα έχουμε πραγματοποιήσει μερικές συναυλίες πριν από την πρεμιέρα του άλμπουμ, στις οποίες παρουσιάσαμε κάποια από τα έργα στο άλμπουμ. Δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι η μουσική του Γκότσαλκ. Μάλλον η προσέγγισή μας ήταν σαν στα τζαζ στάνταρ – μελωδίες που έγραψαν συνθέτες (συχνά τέτοιοι που δεν έχουν καμία σχέση με την τζαζ), που ο καθένας τζαζίστας ερμηνεύει με το δικό του τρόπο. Πήραμε ενδιαφέρουσες μελωδίες, κάποια από τα μουσικά σχήματα του Γκότσαλκ, αλλά τα ερμηνεύσαμε με τον δικό μας τρόπο, με τη σύγχρονη αίσθηση που έχουμε και την εμπειρία μας ως συνθέτες και ερμηνευτές. Ανάμεσα στα πολλά cd και τα ποικίλα πρότζεκτ, δεν είναι εύκολο να επιστήσεις την προσοχή. Μπορώ να πω όμως ότι αμέσως παρατηρήθηκε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το άλμπουμ μας "Jazz Before Jazz". Όπως είπα, δημοσιεύθηκαν πολλές κριτικές, έχουμε προσκλήσεις για συναυλίες κλπ. Ίσως το γεγονός ότι η μουσική προχωρά σε διάφορες κατευθύνσεις συμβάλλει στο να φτάνει σε ευρύτερο κοινό".

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα